Ik schrijf samenvattingen met alle benodigde informatie voor het bloktentamen. Ik beschrijf de theorie heel duidelijk en eenvoudig zodat het makkelijk wegleest en toch alles bevat wat een student moet begrijpen en kennen om de bloktoets te halen. Ik ben begonnen met mijn samenvattingen aan studente...
Leerdoelen
Vignet 1.
Hoeveel slaap heb je nodig?
Waarom slapen we?
Is een aantal keer een tukje op een dag genoeg?
Vignet 2.
Wat is de functie van dromen?
Welke slaapfases zijn er?
Vignet 3.
Wat is een biologische klok?
Kun je je bioritme manipuleren en wat is je natuurlijke bioritme?
Wat is het effect van licht op je biologische klok?
Vignet 4 (huiswerkopdracht)
Bronnen: Pinel, Kalat
Functies van slapen
● Recuperation theories of sleep/Herstel en Restauratie Theorie: slapen om homeostase in balans brengen
(interne psychologische stabiliteit)
Uitspraken:
● Hoe langer je wakker bent hoe meer balans is verstoord
● Je slaap haal je in.
Kritiek: Hoe lang we slapen hangt niet af van de mate van arbeid die we gedurende de dag geleverd hebben. is
variabel per persoon, sommige 7-8, maar ook gevallen bekend van 3-4 uur slaap.
● Adaption theories of sleep: slaap geregeld door biologische klok: 24-uursmechanisme, beschermt ons tegen
ongelukken en bedreigingen in de nacht.
● Evolutietheorie: slaap om energie te behouden: in de tijd dat we redelijk inefficiënt zijn
hoeveelheid slaap hangt af van hoeveel tijd men die dag heeft besteed aan het zoeken van eten, ontwijken van
roofdieren enz. → Leeuwen slapen lang en zebra’s kort.
→ Energie behoud: tijdens slaap behouden we energie: spieractiviteit vermindert, lichaamstemperatuur gaat
omlaag, cellen kunnen herstellen, synapsen reorganiseren, nieuwe proteïnen worden aangemaakt voor
hersenen.
● Overdenken van herinneringen (hippocampus is actief)
● Verbetert geheugen (zwakkere synapsen en sleep spindles zorgen voor informatieoverdracht tussen de cortex
en thalamus)
Gevolgen van te weinig slaap (Dement 1972): Door GABA: die de hersenen inhiberen. Dit wordt ook aangemaakt als je te
weinig slaapt
● Moeite met concentreren
● Lusteloos
● Minder waakzaam
● Verminderde stemming
● Duizeliger
● Hallucinaties
● Executive functions verminderd, vooral cognitieve functies in verband met de prefrontale cortex
● Toename bloeddruk, afname immuunsysteem, endocriene systeem en tragere spijsvertering → sneller ziek (mentale
ziektes)
● Vaak last van microsleeps van 2-3 seconden
● Ergste geval: experiment carousel apparatus: rat zonder slaap sterft na 12 dagen
● Kortere fase 1 en 2, vaker slow wave sleep van fase 3 en 4
● Mensen die 6 uur slapen hebben evenveel slow waves als mensen die 8 uur slapen
● Wakker worden tijdens slow waves negatievere effecten tijdens de REM-slaap→ zie gevolgen van geen rem-slaap
, Hoeveel slaap heb je nodig
● Verschilt per persoon en leeftijd. → Personen met meer arbeid overdag en jonge mensen→ meer slaap nodig.
● Gemiddeld 7/8 uur.
● Monophasic sleep cycle: 1x per dag slapen → meeste mensen
● Polyphasic sleep cycle: meer dan 1x per dag slapen → meeste zoogdieren en menselijke baby’s
Exp. Leonardo da Vinci → Sliep elke 4 uur 15 minuten → efficiënter, want je slaapt minder. Fases 1 en 2 worden
verkort en je haalt fase 4 in.
○ Tijdens dutje vooral slow wave sleep, na een tijdje ook REM slaap. Versterkt geheugen. Na een dutje met
REM slaap zou je creatiever zijn. Kort slapen is het meest effectief.
Conclusie: je kan op dutjes leven
Sleep inertia: 15-30 minuten na het waken waarbij je een slap gevoel hebt.
Biologische klok
Endogenous circannual rhythm: jaarritme dat vanuit jezelf voortkomt (vogeltrek)
Suprachiasmatic nucleus: in hypothalamus, boven optisch chiasma, reguleert slaap en lichaamstemperatuur.i
● Retinohypothalamic path: licht wordt via dit pad naar SCN gebracht: opgenomen door ganglion cellen direct vanuit
netvlies→ retina→ SCN → pijnappelklier → melatonine wordt aangemaakt → zorgt voor ritme van SCN
● Melanopsine zorgt voor de lichtgevoeligheid in ganglioncellen: reageert op gemiddeld licht: dus niet 1 fel lichtje
● Schade aan SCN zorgt voor een freerunning periode van 20 uur in plaats van 25
maar niet bij alle ritmes verstoringen, niet alle zeitgebers inactief en andere neuronen vertonen ook freerunning
circadian cycles
Genen die verantwoordelijk zijn voor een circadiaan ritme:
● TAU: gemuteerd gen → leidt tot een circadiaan ritme van 20 uur
● Period (per) → produceert proteine PER → promoot slaap & inactiviteit → 24-uursritme
● Timeless (tim) → produceert proteine TIM → promoot slaap & inactiviteit → 24-uursritme
‘S ochtends: kleine hoeveelheden
aanwezig in bijna alle cellen.
Overdag: vergroot de hoeveelheid.
’s Avonds hoogste niveau bereikt wat
je slaperig maakt. Hoge niveau laat
genen stoppen met de productie van
proteïnen
‘S ochtends begint cyclus van voren af aan: licht
deactiveert timeless
Als ’s avonds langer licht is, later slapen→
biologische klok vertraagd
Als per gemuteerd is krijg je een ritme van 26 uur. Als het tau gen gemuteerd is krijg je een interne klok van 20 uur. Dit is
getest bij fruitvliegjes en niet bij mensen.
Invloeden op je biologische klok:
● Zeitgeber: stimulus die het circadiane ritme reset (omgevingsfactoren)
○ (Zon)licht (de grootste zeitgeber)
○ Beweging
○ Arousal
○ Maaltijden
○ Temperatuur
○ Sociale stimuli
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper fieketran. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €2,99. Je zit daarna nergens aan vast.
