MET EXAMENVRAGEN. Deze samenvatting bevat alle geziene leerstof gedurende de lessen Bedrijfsprocessen. Verder zijn ook onderdelen van de cursus Verbetermethoden opgenomen en werd het boek van Bedrijfsprocessen zelf ook gebruikt! (Stuur een berichtje voor examenvragen na aankoop!)
3 Basisbegrippen ........................................................................................................................................ 5
3.1 Bullwhip = supply chain effect = keteneffect ......................................................................................... 5
3.1.1 Professor Hau Lee ............................................................................................................................. 6
3.1.2 Tips omtrent Bullwhip ....................................................................................................................... 7
3.1.3 Soorten productie-omgevingen ........................................................................................................ 7
4 Lean thinking ......................................................................................................................................... 10
4.1 Geschiedenis van lean.......................................................................................................................... 10
4.1.1 Toyota – the lean model ................................................................................................................. 11
4.1.2 Lean is not new ............................................................................................................................... 12
4.2 7 principes van lean ............................................................................................................................. 12
4.2.1 Value (1) and value creation (2) ...................................................................................................... 12
4.2.2 Pull (3) ............................................................................................................................................. 15
4.2.3 Flow (4) ............................................................................................................................................ 18
4.2.4 Cultuur (roles, responsibilities & culture) (5) .................................................................................. 20
4.2.5 Goal alignment (neuzen in dezelfde richting) (6) ............................................................................ 20
4.2.6 Continue verbetering (7) ................................................................................................................. 21
4.3 Practicum Lean Thinking...................................................................................................................... 22
5 VSM (zie ook practicum) ........................................................................................................................ 24
5.1 Wat is value stream mapping? ............................................................................................................ 24
5.2 Hoe waardeer je een product? ............................................................................................................ 24
5.3 Value stream mapping ........................................................................................................................ 24
5.3.1 Voorbeeld VSM (in de toestand Current State) .............................................................................. 25
5.3.2 Waarom waardestroom? ................................................................................................................ 25
5.3.3 Is VSM op elk proces of product van toepassing? ........................................................................... 26
5.3.4 .............................................................................................................................................................. 26
5.3.5 Symbolen ......................................................................................................................................... 27
5.4 Stap langs afval ................................................................................................................................... 27
5.4.1 Stap langs afval: 1ste wandeling ....................................................................................................... 28
5.4.2 Stap langs afval: 2de wandeling........................................................................................................ 28
5.4.3 Cyclustijd vs takttijd ........................................................................................................................ 29
5.4.4 Conclusie Value Stream Mapping ................................................................................................... 29
5.5 Value stream mapping: future state .................................................................................................... 29
5.5.1 Cyclus versus takttijd ....................................................................................................................... 29
5.5.2 Cyclustijd reductie ........................................................................................................................... 30
5.5.3 Future State VSM – Development Workshop ................................................................................. 32
5.5.4 Tips voor verbeteringen .................................................................................................................. 32
5.5.5 Nadat je Future State klaar is en voor je je project start ................................................................ 33
1
,6 BPMN = business process modeling notation ......................................................................................... 34
6.1 Algemeen ............................................................................................................................................. 34
6.2 Symbolen ............................................................................................................................................. 35
6.2.1 Pools & swimlanes........................................................................................................................... 35
6.2.2 Start, einde & intermediate ............................................................................................................ 36
6.2.3 Taken en subprocessen ................................................................................................................... 36
6.2.4 Connectoren .................................................................................................................................... 37
6.2.5 Beslissingen of keuzes via gateways ............................................................................................... 37
6.2.6 4 andere soorten gateways ............................................................................................................. 38
6.2.7 Data-elementen .............................................................................................................................. 40
6.2.8 Kiss................................................................................................................................................... 41
6.3 Kenmerken ........................................................................................................................................... 41
6.4 Verschillende niveaus .......................................................................................................................... 41
6.5 Schema’s .............................................................................................................................................. 41
7 Basisprocessen....................................................................................................................................... 42
7.1 Sales and operations planning proces ................................................................................................. 42
7.1.1 Marketingproces ............................................................................................................................. 43
7.1.2 Demand planning proces ................................................................................................................ 43
7.1.3 Supply planning proces ................................................................................................................... 45
7.1.4 Sales & operations planning proces ................................................................................................ 47
7.2 Verkoopproces ..................................................................................................................................... 48
7.2.1 Generisch verkoopproces ................................................................................................................ 48
7.2.2 Opportunity/market to order proces .............................................................................................. 49
7.2.3 Order to cash proces ....................................................................................................................... 50
7.3 Planningsproces ................................................................................................................................... 54
7.3.1 Overzicht ......................................................................................................................................... 54
7.3.2 Stap 1 planningsproces.: creëren van onafhankelijke vraag door forecast consumptie &
verkooporders juist te combineren .............................................................................................................. 55
7.3.3 Aanvulling en afstemming van processen: MPS .............................................................................. 57
7.3.4 Explosie: MRP en CRP ...................................................................................................................... 60
7.3.5 Orders maken .................................................................................................................................. 60
7.4 Productieproces ................................................................................................................................... 61
7.4.1 Stap 1: Vrijgeven productieorder .................................................................................................... 61
7.4.2 Stap 2: Voorbereiden ...................................................................................................................... 62
7.4.3 Stap 3: Stagen en omstellen ............................................................................................................ 62
7.4.4 Stap 4: Produceren .......................................................................................................................... 62
7.4.5 Stap 5: Afronden ............................................................................................................................. 62
7.5 Aankoopproces .................................................................................................................................... 63
7.5.1 Wat is een aankoopproces? (P148) ................................................................................................. 63
7.5.2 Goederen en diensten ..................................................................................................................... 65
7.6 Distributieproces .................................................................................................................................. 67
7.6.1 Magazijnen (P202 – 203) ................................................................................................................. 67
7.6.2 Inkomende processen ..................................................................................................................... 67
7.6.3 Uitgaande processen ....................................................................................................................... 69
,1 Inleiding bedrijfsprocessen
Proces
- Waarde toevoegende activiteiten (moeten waarde toevoegen voor eindklant)
- Controles en wettelijke verplichtingen
- Bedrijfsregels en wettelijke verplichtingen
- Bedrijfsregels & interne afspraken
Indien activiteiten geen waarde toevoegen, worden ze gezien als afval = verspilactiviteit
Afval of geen waarde toevoegende activiteiten = opportuniteiten tot verbetering
Algemeen/specifiek voor een bedrijf
- Algemeen: verkoop, aankoop, marketing, financiering, controle, boekhouding, HR
- Specifiek voor goederen: voorraadbeheer, productie, distributie, transport, dienstverlening
- Specifiek voor diensten: dienstverlening, bv. consulting, accounting, ICT, rekrutering,
loonberekening
- Andere: onderzoek & ontwikkeling vs operaties
1.1 Kenmerken processen
Drie subprocessen: fysiek proces, documentatieproces & financieel proces
1 Fysiek proces: goederen bewegen & kennen onder meer volgende stappen:
> Lossen, stockeren, afgifte aan productie, verbruik in productie, stockage, pick-pack, laden &
transport
2 Documentatieproces: behoefte & bestelbon, cmr, leverbon, paklijst, laadlijst, receptiebon, factuur
3
,3 Financieel proces: budget bepalen, ervoor zorgen dat je binnen budget blijft, zorg voor goedkeuring
voor aankoop, boekhoudkundig ligt al vast dat je kosten verwacht, bij ontvangst & vrijgave ervan
schuldbekentenis t.a.v. leverancier, betaling volgt…
1.1.1 Continue verbetering processen
Processen aanpassen n.a.v.: markt, technologieën & technieken, compliance (wettelijk, SHE,
business) en integratie/desintegratie in bedrijf
En na die noodzakelijke aanpassing → het weer efficiënter maken = CONTINUOUS IMPROVEMENT
Continue verbetering is ook een proces: indien proces niet aanwezig is → vormt belangrijke
onderliggende hindernis voor uitbouw van processen & uiteindelijk ook op winst + voortbestaan
bedrijf
1.2 Geschiedenis van ERP
Voor ERP: bedrijven organiseerden zich op logistiek niveau, zodat ze controle behouden over kosten,
leverdata, productie, leveringen, planning…
> ERP is gestart in productiebedrijven
> Samen met evolutie van productie- naar dienstbedrijven heeft ERP meer functies
aangenomen & ondersteunt die deze bedrijven
ERP = palet aan functies die aangepast kunnen worden naar de behoeften van het bedrijf.
> Niet alleen qua proces, ook naar basisfunctie die dient beantwoord te worden
MRP-run = vraag vertalen in behoeften voor productie en aankoop
> Middelgrote & kleine bedrijven: 1 week
> Ganse week berekenen voor verschillende personen
In ERP-pakket draait MRP, nu samen met demand plan, MPS, masterdata & een volledige
exception reporting tussen de 15 minuten en 4 uren
- Keuze tussen 2 verschillende MRP-runs: 1 volledige (regeneratieve) of 1 die enkel wijzigingen
oppikt (incrementele)
Dus ERP = procesverbetering door automatisatie nadat werk & processen zijn gestandaardiseerd
Hoe veranderde ERP de bedrijfswereld?
4
,2 Natuurlijke verhoudingen
Elk bedrijf kent verschillende functies & afdelingen
> Bv. Verkoopafdeling zorgt ervoor dat producten naar de klant gaan
> Functie en afdeling komen meestal overeen, soms niet…
• Product dat niet meer in gamma zit, staat nog op stock, maar verkoopafdeling voelt zich
niet verantwoordelijk, goed wordt dus door boekhouding vernietigd (zoekt goedkoopste
oplossing)
Bedrijf heeft 1 belang: bedrijfsbelang
- Meestal gelijklopende belangen → bv. verkoop verkoopt wat productie produceert
- Soms hebben afdeling conflicterende belangen → bv. verkoop wil elk artikel dat klant wil in
het gamma, maar productie wil enkel wat machines kunnen maken
Veel conflicten in bedrijven hangen samen met deze natuurlijke verhoudingen
→ goed basisinzicht = bedrijfsbelangrijk
3 Basisbegrippen
3.1 Bullwhip = supply chain effect = keteneffect
= managementtechniek om mensen te stimuleren & motiveren
= manier om voorraad te verhogen (en dus niet te reduceren)
= effect waarbij overdreven gereageerd wordt op een klantvraag
> Overmatige productie t.o.v. echte vraag
Bullwhip-effect = opslingereffect: een kleine verandering in de vraag bij een retailer, kan leiden tot
een enorme voorraadverhoging bij de toeleveranciers in het begin van de keten.
Slechte reactie van bedrijven! → beter kijken of de vraagverhoging te wijten is aan een éénmalige of
onvoorziene oorzaak of aan een structurele verandering (en hierop gedrag aanpassen)
1
1 Equipment = bv. leverancier van uitrustingen voor grondstofleverancier
5
,3.1.1 Professor Hau Lee
Oorzaken van bullwhip
1 Verkeerd interpreteren van signalen: special i.p.v. common cause
Special cause (eenmalige/toevallige oorzaak) → het komt nu voor, in de toekomst niet meer
- Bv. er dreigt een elektriciteitstekort in België: licht valt eenmalig uit (special cause)
Special cause want: in verleden geen moment van ‘paniek’
Common cause → iets structureel, komt terug in de toekomst
> Het proces wijzigt, dus het fenomeen komt in de toekomst nog meer voor
> Bedrijven hopen vaak dat fenomenen common zijn (bv. hoge verkopen) zodat ze vaak
terugkomen
> Indien elektriciteitstekort als common cause werd gezien, werd de marktvraag fout
geïnterpreteerd & blijft er veel voorraad over
2 Batching = bepaald minimum of hoeveelheid of veelvoud ervan verplicht maken, voornamelijk
productiegerelateerd – batch & proces industrie (bv. bij supply chain management is dit de
bestelhoeveelheid)
- Er wordt meer besteld dan je op dat moment effectief nodig hebt
- Klanten bestellen meer omwille van vaste bestelhoeveelheid2 → zorgt voor overschot aan
voorraad
Bedrijven proberen via batching het aankopen van grotere hoeveelheid (via hoeveelheidskorting bv.)
te promoten voor hun klanten.
3 Prijsfluctuaties (inclusief wisselkoers): ofte meer kopen bij ‘uitzonderlijk’ lage prijs
Bv. aankopen petroleum bij lage prijs (wordt niet snel slecht, dus kan op voorhand aangekocht
worden)
- Maar: wel meer voorraad aanwezig
- Bedrijven houden hier actief rek mee: vooral als ze zelf weinig invloed kunnen uitoefenen op
de prijs
4 Anticipatie van mogelijk tekort (dus nu al kopen: hamsteren)
Bv. verkoper Tibetaanse tapijten: er kan enkel gekocht worden indien grenzen openstaan voor import
en export
- Soms moet bedrijf nadenken over inkopen van meer voorraad (dan ligt er wel meer) maar er
is dan in de toekomst geen mogelijk probleem omtrent het leven
2 Hoeveelheid goederen die ze van de leverancier moeten aankopen, bv. voor korting
6
, 3.1.2 Tips omtrent Bullwhip
1 Begrijp je klant: ken de reden van zijn bestelling
- Indien klant frequent zal kunnen bestellen: investeer hierin
- Indien special cause (eenmalig grote bestelling) → minder tijd in investeren, voorzichtiger
aanpakken
2 Bullwhip effect meten: eventueel eigen businessmodel aanpassen
Bv. capaciteit flexibel maken voor fluctuerend deel
3 Collaborative planning: visibiliteit creëren tussen leverancier & klant → zorgt ervoor dat
gemeenschappelijke voorraad naar beneden gaat
- Belang leverancier: beter zicht op wat klant verbruikt & nodig heeft → voorraad kan hierop
afgestemd worden
- Belang klant: leverancier kan voorraad afstemmen op de wens (jij weet wat de leverancier in
voorraad kan houden, zo moet je dit zelf eventueel niet aanhouden in je magazijn)
4 Deel informatie met ketenpartners
5 Integreer supply met demand management
Oplossing bullwhip-effect: LEAN: zorgt ervoor dat waste zichtbaar wordt, waardoor je ermee verder
kan om het te elimineren & je proces echt te optimaliseren
3.1.3 Soorten productie-omgevingen
3.1.3.1 Werk center
= een stap in het productieproces wordt uitgevoerd door machine of mens
= onderdeel productiebedrijf (goederen & diensten) → alles wat geproduceerd wordt, gebeurt in
werk center
Bv. melkbottelaar: flessen worden vervuld & verpakt
- Product volgt (quasi) altijd deze stappen
- In die volgorde: eerst vullen, dan verpakken
Dus: je wil als bedrijf zeker zijn dat stappen aan bod komen wanneer jij dat plant:
> Productiecapaciteit >= productievraag
> Dus gelijkaardige machines in 1 werkcenter zetten (machines per werkcenter kunnen
verschillen qua productie, maar zorgen samen voor een bepaalde capaciteit per dag)
Werkcenters samen: we kunnen zien of de geplande capaciteit gehaald wordt (bv. per dag)
3.1.3.2 Job shop
= productieproces bestaat uit reeks stappen, die elk in een apart werkcenter worden uitgevoerd
> Voor sommige producten is volgorde van stappen
duidelijk, voor anderen NIET
Indien voorspelbaar: bereken max. nodig capaciteit (ruim
genoeg voorzien)3
Indien niet voorspelbaar: proefondervindelijk vaststellen
(bv. metaal: zeer veel werkcenters)
> Niet vlot? → veiligheid door overcapaciteit of door
aanleggen van voorraad (zijn zelfde)
3 Eventueel extra machines indien seizoensfluctuaties
7
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper KMOStudentKDG. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €5,99. Je zit daarna nergens aan vast.
