Een overzichtelijke en duidelijke samenvatting met alle stof die je moet kennen voor het tentamen Inleiding Staatsrecht, inclusief alle wetsartikelen en eventuele voorbeelden. Mijn tip is om alle artikelen die bij elkaar horen bij elkaar te schrijven en tabjes bij te doen. Ik kon namelijk alle vrag...
Kenmerken van de staat
In een samenleving moeten er verschillende belangen vertegenwoordigd worden.
Iedereen heeft zijn eigen individuele belangen, maar in een samenleving zijn er
ook collectieve belangen te vinden. Om de belangen in evenwicht te krijgen, is er
een bepaalde mate van ordening nodig. Hiervoor zijn er drie elementen nodig die
een staat opmaken:
Grondgebied
= de grenzen van een staat komen soms tot stand door oorlogen en
verdragen. Het grondgebied dat een staat bezit heet het territorium. Een
staat heeft over zijn grondgebied exclusieve zeggenschap.
Gemeenschap
= een gemeenschap is een groep mensen met verschillende talen,
culturen, godsdiensten en geschiedenis, die zich met elkaar verbonden
voelen. Een gemeenschap vormt zich door mensen die van de staat hun
nationaliteit hebben verkregen. Dit kan door afstamming of op eigen
verzoek.
Gezag
= een staat heeft een gezag nodig om recht te scheppen en de orde te
handhaven. Het hoogste gezag is in het bezit van een geweldsmonopolie.
Alleen het gezag mag geweld tegen zijn eigen burgers gebruiken en de
staat voorkomt hierdoor dat de burgers het recht in eigen hand nemen.
Erkenning (!)
= wordt als vierde element van een staat gezien. De staat moet erkent
worden door andere staten. Dit element wordt weggelaten, omdat
sommige staten niet erkend worden door andere landen. Maar wel door
deze landen als staat gezien worden vanwege de vorige elementen.
De staat kan dus als land (grondgebied met zijn bevolking) of als overheid
(gezag) worden aangeduid. Deze twee betekenissen worden gezien als en
ondeelbare en zelfstandige eenheid en maken een staat soeverein. In art. 2:1
van het Burgerlijk Wetboek is dit voor Nederland terug te vinden. Hierin staat:
‘De Nederlandse staat is een rechtspersoon naar burgerlijk recht.’ Uit het artikel
is op te maken dat de Nederlandse staat een zelfstandig drager van rechten en
plichten is en net als een burger aan het economisch verkeer kan meedoen.
De staat(overheid) zorgt er voor dat het algemeen belang wordt nagestreefd.
Het algemeen belang is het belang van de staat en de meeste burgers samen. De
overheid vervult deze taak door als wetgever regelgeving te scheppen, het land
te besturen en met behulp van rechtspraak de orde te regelen.
Het recht wordt in Nederland geregeld in een aantal gebieden:
Burgerlijk recht: Regelt de verhoudingen tussen (recht)personen.
Staatrecht: De inrichting van de staat wordt hierin geregeld.
Bestuursrecht: Regelt de wijze waarop de overheid bestuurt.
Strafrecht: De vervolging en bestraffing van (recht)personen wordt hierin
geregeld.
Staatsrecht, bestuursrecht en strafrecht vallen onder het Publiekrecht.
Hoofdlijnen staatrecht:
Verdeling van de bevoegdheden en inrichting van de staat
, Voor de burger de individuele vrijheden handhaven
Het regelen van de rechtsbescherming tegen de overheid en de
rechtspraak
Zorgen voor de totstandkoming en handhaving van het recht
Koninkrijk der Nederlanden
Nederland had aanvankelijk een aantal koloniën. Namelijk Indonesië, Suriname
en de Nederlandse Antillen. In 1945 is Indonesië een onafhankelijk staat
geworden en later volgde in 1975 Suriname. Aruba van de Nederlandse Antillen
is in 1986 een zelfstandige staat geworden, maar bleef bij het Koninkrijk der
Nederlanden horen. Het Koninkrijk werd toen een samenwerkingsverband tussen
de Nederlandse Antillen, Aruba en Nederland.
Vanaf 10-10-2010 zijn de Nederlandse Antillen opgeheven. Sint Maarten en
Curaçao zijn net als Aruba bij het Koninkrijk horende zelfstandige staten
geworden. Bonaire, Saba en Sint Eustatius zijn overzeese gemeente geworden en
hebben volgens art. 134 Grondwet de status van openbaar lichaam gekregen.
In het Statuut worden de staatsrechtelijke verhoudingen van het Koninkrijk der
Nederlanden vastgelegd. Hierin zijn de afspraken vastgelegd over de
samenwerking en onderlinge verhoudingen. Betrekkingen die over het Koninkrijk
bevatten volgens art. 3 lid 1 van het Statuut de verdediging en het zorgen voor
de onafhankelijkheid van het Rijk. Rijkswetten zijn wetten die van toepassing zijn
op het gehele Koninkrijk der Nederlanden. Art. 41 lid 1, daarom eigen bestuur,
wetgever, rechterlijke macht.
1.3 - Bronnen Staatsrecht
Het Staatsrecht kent zes bronnen:
Het Statuut
= het Statuut voor het Koninkrijk der Nederlanden regelt de onderlinge
verhoudingen, de samenwerking en de organisatie tussen de overzeese
gebieden en Nederland.
De grondwet
= in de grondwet staat hoe het functioneren en de inrichting van de
staatsorganen en de staat geregeld moet worden. Hierin is ook de
verdeling van de staatsmacht te vinden. De grondwet vult ook het Statuut
aan met rechten die ook het hele Rijk treffen. De Grondwet bevat de
grondrechten die de burgers beschermen tegen de staat.
(Organieke)wetten, reglementen en besluiten
= wanneer de grondwet bepaalt of er ergens een wet voor gemaakt moet
worden door de regering en Staten-Generaal (wet in formele zin), dan
wordt er gesproken over een organieke wet. Verder is deze bron te vinden
in de verschillende rechtsgebieden( bijv. Wetboek van Strafrecht,
Burgerlijk Wetboek, enz.)
Gewoonterecht
= de ongeschreven regels binnen het staatsrecht. Een gewoonte is een
bepaald gebruik, waarvan men vindt dat het juridisch zo hoort en al een
zekere tijd gaande is.
Europese maatregelen en verdragen
= bijvoorbeeld: Het EVRM, BUPO, EU-verdrag, Vluchtelingenverdrag, enz.
Jurisprudentie
, = rechters verduidelijken bepaalde rechtsregels met en passen ze met hun
uitspraak toe op bepaalde gevallen.
Hoofdstuk 2: Grondrechten
2.1 - Grondrechten
Ontwikkeling van grondrechten
De overheid biedt de burgers bescherming, zorg en veiligheid. In ruil daarvoor
leveren ze een stuk van hun eigen vrijheid in. In de middeleeuwen hadden de
landheren en de kerk absolute gehoorzaamheid van hun onderdanen. Later
werden dit koningen en werd hun gezag afdwongen door middel van absolute
heerschappij. In de 17e eeuw is de Engelse filosoof John Locke op het idee
gekomen dat ieder mens het recht heeft op vrijheid, leven en eigendom
(mensenrechten). Sinds 1814 zijn er in Nederland grondrechten ingevoerd met
als inspiratiebron de Bill of Rights(1776) uit de VS en Déclaration des Droits de
l’Homme et du Citoyen(1789) uit Frankrijk.
Opsomming:
Middeleeuwen (5e-15e eeuw): Absolute heerschappij vorsten en landheren
17e eeuw: John Lock met zijn mensenrechten
1776: Bill of Rights uit Amerika
1789: Déclaration des Droits de l’Homme et du Citoyen uit Frankrijk (Verklaring
van de Rechten van de Mens en de Burger).
1814: Begin invoering grondrechten in Nederland.
Mensenrechten zijn grondrechten en zijn onvervreemdbaar, want deze rechten
kunnen niet aan andere personen worden overgedragen.
Na het Statuut, is de grondwet de hoogste wet in Nederland. Het hoofdstuk over
grondrechten is in art. 1 t/m 23 Gw te vinden. De grondrechten worden verdeeld
in twee delen: klassieke grondrechten en sociale grondrechten
Klassieke grondrechten
In de klassieke grondrechten is te vinden welke vrijheden de overheid moet
garanderen(vrijheidsrechten). In art 1 t/m 18 Gw staan de normen die de
overheid moet waarborgen:
1. Recht op gelijke behandeling
2. Recht om in Nederland te verblijven
3. Recht om een openbare functie te bekleden
4. Kiesrecht
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper vayaxs. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €3,99. Je zit daarna nergens aan vast.
