Samenvatting Modellen in de experimentele psychopathologie - Eerste 3 delen
95 keer bekeken 1 keer verkocht
Vak
Modellen in de experimentele psychopathologie
Instelling
Universiteit Gent (UGent)
Dit is een volledige en grondige samenvatting van de eerste drie delen van dit vak (naast de inleiding natuurlijk): 1) Angst 2) angststoornissen - stoornisspecifiek 3) schizofrenie spectrum stoornissen
Gegeven door Prof Ernst De Koster
Samenvatting experimentele psychopathologie 2018 Aster De Maeyer
Modellen in de experimentele
psychopathologie
1. Inleiding
De noodzaak van EPP:
Goede behandelingen voorhanden voor psychische stoornissen maar véél ruimte voor
verbetering:
ð Verklaringsmodellen
° Voor de meeste dingen hebben we best veel verklaringsmodellen (meer dan
1) maar deze zijn niet altijd adequaat
° Soms is niet duidelijk wat de juiste of de beste is
ð Behandelrespons
° Deze is suboptimaal, er zijn veel mensen die niet reageren op de eerste
behandelrespons en soms zelf niet op een relatieve behandelsrespons
ð Lange termijn effectiviteit
° Effecten op KT zijn soms beter dan op LT (vb herval depressie)
ð Matchen van behandeling met patiënt
° Heel vaak weten we niet wat het beste is op voorhand, de matching is dus
heel moeilijk
° Vb: sommige mensen reageren beter op medicatie, anderen op therapie nog
anderen op beide
Elk van deze vragen refereert aan CAUSALE mechanismen!
ð Ofwel hebben we er onvoldoende inzicht in en/of onze behandelingen werken
onvoldoende in op die causale mechanismen
ð Mechanismes zoeken die het veroorzaken of instandhouden/erger maken (deze zijn
de belangrijkste om rond te werken)
De waardes/merites van een EPP benadering:
- Identificatie van causale mechanismen
° Major challenge!
° Er zijn heel veel criteria vooraleer je causale relaties kan aannemen binnen
complexe situaties
- Wetenschappelijke zienswijze binnen individu en groep (zie verder)
- Expliciete links met de wetenschappelijke psychologie en zeer goed inpasbaar binnen
EBP (evidence based practice)
- Continue interactie tussen Klinische Psychologie (brede veld) en EPP
1
,Samenvatting experimentele psychopathologie 2018 Aster De Maeyer
- Niet gebonden aan één therapieschool
° De focus ligt op individuele mechanismes maar daar kan je ook mee werken
binnen andere therapiescholen
De charmes van een EPP benadering:
Op het moment dat je detectivewerk verricht (vb: hoe komt het dat iemand een
psychose/depressie ontwikkeld?) heb je een soort puzzel met heel veel verschillende kanten
om naar te kijken (vb: info over mensen met depressie zelf, mensen met een kwetsbaarheid
voor depressieve klachten, wat doet de behandeling? …)
ð Voortdurend veranderende puzzel die je kan leggen over de causale mechanismen,
waarbij elk stukje rond een bepaalde problematiek bijdraagt aan hoe je die puzzel
verder gaat rond maken
° Soms moet je de puzzel herleggen
De mensvisie die we hanteren:
EPP is een onderzoeksbenadering die aansluit bij post-positivistische filosofische benadering
ð Idee: door mensen met psychische klachten (psychopathologie) te bestuderen
kunnen we wetmatigheden ontdekken die relevant zijn en ook opgaan voor andere
mensen
ð Geen absolute waarheden maar bruikbare wetmatigheden
° Context is belangrijk!
ð Laat ook meer constructivistische benadering toe
° Vb: hopeloosheid is een variabele dat te maken heeft met een bepaalde
cognitieve constructie van de realiteit
Nomothetische benadering:
ð ≠ Groepsbenadering, er wordt ook gewerkt op niveau van n=1!
ð ≠ Kwantitatief onderzoek, er wordt ook kwalitatief onderzoek uitgevoerd!
Þ Ja, maar “iedereen is toch uniek?”
° Ja maar er zijn eigenlijk ook heel veel gedeelde ervaringen rond een heel
aantal mechanismen
De visie op normaliteit/abnormaliteit:
EPP is een onderzoeksbenadering die toegepast wordt binnen verschillende zienswijze op
psychopathologie (niet gebonden aan 1 specifieke visie):
ð DSM/ICD = categoriale diagnose
° DSM-V recent geïntroduceerd
° Eerder medische visie
° Veel kritiek op DSM en labelling
" Arbritaire diagnose, categorieen worden lang niet altijd even goed
wetenschappelijk ondersteund
2
,Samenvatting experimentele psychopathologie 2018 Aster De Maeyer
° Genuanceerde visie noodzakelijk
" Labelling kan in heel veel contexten problematisch zijn maar
tegelijkertijd zijn er heel wat mensen die een label vinden voor iets
waar ze al ontzettend lang tegenaan lopen en niet weten wat het is en
dit werkt dan wel weer heel gunstig
° EPP: stoornissen kunnen zeker dienen als afhankelijke variabelen in
onderzoek
ð RDOC = research domain criteria
° Parallel aan DSM/ICD
° Onderzoeksvisie vanuit NIMH (national institute of mental health)
" Meer bottom-up approach
° Transdiagnostische visie
" Kijken naar verschillende mechanisme die leiden tot psychologische
klachten los van alle dingen die rond de DSM worden gedacht
° Multiple units of analysis:
Genetica, moleculen, cellen, circuits, fysiologie, gedrag, zelf-rapportage,
paradigma’s
" Deze leggen ze allemaal naast elkaar en deze passen ze toe op de
brede domeinen
" Eerder denken vanuit processen dan vanuit catgoriale diagnoses
° Domeinen
" Negative Valence systems
" Positive Valence systems
" Cognitive systems
" Social Processes
" Arousal & Regulatory systems
° Matrices: wat is de stand van zaken?
° Kritiek: zware focus op neurobiologie (niet alleen dit maar wel sterke nadruk)
en beperkte links met relevante constructen in de klinische praktijk
° Duidelijke aansluiting bij EPP: afhankelijke variabelen zijn de psychologische
constructen (cognitie, emotie, gedrag)
ð HiTOP = hiërarchische topografie van psychopathologie
° Reactie op DSM & RDOC
° Dimensionele visie
° Hiërarchische organisatie van verschillende type stoornissen waarbij
comorbidititeit in rekening gebracht wordt
° Striktere link met wetenschappelijke data (factor analyse) ipv consensus (= dit
is het ene en dat is het andere)
3
, Samenvatting experimentele psychopathologie 2018 Aster De Maeyer
° Visueel:
Van heel brede clustering naar
wat smaller (het symptoom-
niveau)
ð Netwerkbenadering
= Stapt af van impliciet (latent) ziektemodel:
° De klachten zijn op elkaar inwerkende factoren en er is geen noodzaak voor
een syndroom als latent construct
° Biedt verklaring voor co-morbiditeit (brugsymptomen = komen gezamenlijk
voor en zorgen dat het ene met het andere stukje gelinkt is)
° Zeer populair en interessant MAAR jong!
° Aansluiting bij EPP benadering?
Visueel:
Allemaal items die sterker of minder sterk aan elkaar gerelateerd zijn, hoe sterker de
correlaties hoe sterker ze samen clusteren en gelinkt zijn
° Men kijkt op een heel a-theoretische manier hoe zaken met elkaar gelinkt zijn
ð Positieve psychologie
Mogelijke afhankelijke variabelen voor de visie op normaliteit/abnormaliteit:
- Stoornissen & symptomen (DSM/ICD)
4
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper CindyDeSmet4. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €7,99. Je zit daarna nergens aan vast.
