Deze scriptie heb ik geschreven voor de master Notarieel recht aan de Universiteit Utrecht. De scriptie is beoordeeld met een 7,5. Mocht je een scriptie over een vergelijkbaar onderwerp schrijven, dan zal je veel hebben aan mijn bronnenlijst!
Het levenstestamenten en
blokkeringsregelingen:
Een volmacht met verstrekkende gevolgen?
Masterscriptie
Universiteit Utrecht
Datum: 9 juni 2023
Auteur: H. Hoefnagels
Studentnummer: 6079237
Opleiding: Notarieel recht
Begeleider: J.M. Milo
Woorden: 12.500
,Inhoudsopgave
1. Inleiding 3
1.1. Aanleiding en probleemanalyse 3
1.2. Onderzoeksvraag en deelvragen 4
1.3. Afbakening en definities 4
1.4. Onderzoeksmethode 4
1.5. Leeswijzer 5
2. Het levenstestament 5
2.1. Inleiding 5
2.2. Theoretisch kader 6
2.2.1. Inhoud levenstestament 6
2.2.2. Verschillen levenstestament en ‘overlijdenstestament’ 6
2.2.3. Relevante wetten en regelgeving 7
2.3. De levenstestamentaire volmacht 7
2.3.1. Centrale rol van de volmacht 7
2.3.2. De algemene volmacht 8
2.3.3. De medische volmacht 9
2.3.4. De ‘ondernemersvolmacht’ 9
2.3.5. Afbakening van de volmacht 9
2.3.6. Eindigen van de volmacht 9
2.4. Conclusie 10
3. Blokkeringsregelingen 10
3.1. Inleiding 10
3.2 Vormen blokkeringsregelingen 11
3.2.1. Aanbiedingsregelingen 11
3.2.2. Andere vormen blokkeringsregelingen 12
3.4. Overdracht in strijd met een blokkeringsregeling 12
3.5. Conclusie 12
4. Change of control 13
4.1. Inleiding 13
4.2. Definitie 13
4.3. Rechtskarakter en uitleg van statuten 14
4.3.1. Rechtskarakter 14
4.3.2. Uitlegmethoden 16
4.4. De ‘change of control’ in de jurisprudentie 17
4.4.1. Samenkomst van elementen 17
4.4.2. Apotheek Eemnes-arrest (objectieve uitleg) 17
4.4.3. Rechtbank Limburg 13 oktober 2021 (objectieve uitleg) 18
4.4.4. Hof Amsterdam 18 januari 2022 (subjectieve uitleg) 19
1
, 4.5. Conclusie 21
5. De levenstestamentaire volmacht als ‘change of control’ 21
5.1. Inleiding 21
5.2. De levenstestamentaire volmacht en de wettelijke blokkeringsregeling 22
5.2. De levenstestamentaire volmacht en S.E.R.-Fusiegedragsregels 22
5.2.1. Verkrijging van zeggenschap 22
5.2.2. Duurzaamheidsvereiste 23
5.2.3. Duurzame aard van een levenstestamentaire volmacht 24
5.2.4. Tussenconclusie 24
5.3. Hypothetisch rechterlijk oordeel 25
5.3.1. Uitspraak Rechtbank Limburg met een levenstestamentaire volmacht 25
5.3.2. Apotheek Eemnes-arrest met een levenstestamentaire volmacht 26
5.3.3. Arrest Hof Amsterdam met een levenstestamentaire volmacht 27
5.4. Conclusie 28
6. Conclusie 28
6.1. Inleiding 28
6.2. Beantwoording van de deelvragen 28
6.2.1. Wat houdt het levenstestament in? 28
6.2.2. Wat zijn blokkeringsregelingen en wanneer spelen deze een rol? 29
6.2.3. Wanneer is er sprake van een ‘change of control’ die een wettelijke dan wel
statutaire blokkeringsregeling activeert? 30
6.2.4. Is het verlenen van een volmacht een ‘change of control’? 31
6.2.5. Hoe zou het rechterlijke beoordelingskader met betrekking tot de centrale
onderzoeksvraag er mogelijk uit kunnen zien? 31
6.3. Beantwoording van de centrale onderzoeksvraag 31
6.3.1. Bevestigend antwoord 31
6.3.2. Gevolgen voor de praktijk 32
7. Literatuurlijst 32
8. Jurisprudentielijst 35
2
, 1. Inleiding
1.1. Aanleiding en probleemanalyse
Wanneer een persoon onverhoopt (tijdelijk) niet meer zelf rechtshandelingen kan verrichten,
kunnen er problemen optreden. Zo zou bijvoorbeeld onenigheid kunnen ontstaan tussen
naasten en familieleden over de wensen van de persoon in kwestie. In een dergelijke situatie
is het daarom van belang dat vooraf is vastgelegd wat deze wensen zijn. In dit kader ontstond
vanuit de praktijk de vraag om deze wensen vast te kunnen leggen in een notariële akte. De
Vereniging van Estate Planners in het Notariaat stelde daarom rond 2010 een commissie in
die een model zou ontwikkelen, zijnde het zogenaamde levenstestament.1
Ook ondernemers maken gebruik van het levenstestament. Voor deze groep spelen er nog
aanvullende belangen.2 Zo kan er in het levenstestament van de ondernemer een (algemene)
volmacht zijn opgenomen op grond waarvan de gevolmachtigde het stemrecht op diens
aandelen kan uitoefenen. In een dergelijk geval kunnen eventuele medeaandeelhouders te
maken krijgen met een voor hen onbekend persoon. Bij de overdracht van aandelen wordt
deze situatie vaak voorkomen door een wettelijke- of statutaire blokkeringsregeling. Wanneer
een aandeelhouder dan aandelen wil vervreemden, moet hij deze in veel gevallen eerst
aanbieden aan zijn medeaandeelhouders.3 Het is de vraag of blokkeringsregelingen een rol
kunnen spelen wanneer stemrecht wordt verkregen op grond van een volmacht die voortvloeit
uit een levenstestament. Het stemrecht van de volmachtgever, ofwel de levenstestateur, blijft
in beginsel immers behouden, waardoor er geen sprake is van overdracht van het
aandeelhouderschap.4 Toch zijn er ook verschillende argumenten waarom
blokkeringsregelingen wél een rol zouden spelen.
Vanuit de wetenschap rijst de vraag in hoeverre cliënten bij het opstellen van een
levenstestament of statuten op het risico moeten worden gewezen dat een volmacht op grond
van een levenstestament een blokkeringsregeling kan activeren.5 Daarom wordt er in deze
scriptie onderzoek gedaan naar dit risico en wordt in dat kader een uitgebreid
beoordelingskader geschetst.
1
Stollenwerck & van der Heide-van IJzinga Veenstra, FTV 2010, p. 5.
2
Van As & Wiechers, FTV 2010, p. 18.
3
Artikel 2:195 BW jo. 2:192 BW.
4
Van As & Wiechers, FTV 2010, p. 19.
5
Tempelaar, JBN 2023, p. 17.
3
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper Hugohoefnagels. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €10,49. Je zit daarna nergens aan vast.
