Hoorcolleges Orthopedagogiek
Introductiecollege – Werken in het gedwongen kader
Met opvoedingsondersteuning ga je preventief om met het probleem. Wanneer dit niet meer
mogelijk is (de preventie), ga je door naar de orthopedagogiek.
Civiel jeugdrecht
Vrijwillig of gedwongen kader?
- Vrijwillig = hulpverlening die je biedt vanuit een preventief kader, waar geen
gerechtmatelijke maatregelen (ondertoezichtstelling) bij betrokken zijn of iets met
het gezag van ouders. Dat is het merendeel van de hulp.
- Gedwongen = hulpverlening waar wel maatregelen betrokken zijn, zoals een
ondertoezichtstelling. Ouders hebben niet meer het volledige zeggenschap, we willen
wel of geen hulp.
- Drang (grijs gebied) = hulpverlening wordt ingezet maar er is nog geen voldoende
effect, jeughulpverlener kan in overleg met zijn/haar collega’s zeggen dat er voor de
ouders verandering nodig is, anders een melding maken. Ouders worden aan de slag
gezet.
Ouderlijk gezag?
Rijksoverheid:
“Een ouder die gezag over een kind heeft, moet het kind verzorgen en opvoeden. Daarnaast
mag de ouder officiële handelingen uitvoeren voor het kind. Zoals een handtekening zetten
voor de aanvraag van een paspoort.”
Burgerlijk Wetboek:
“Het gezag heeft betrekking op de persoon van de minderjarige, het bewind over zijn
vermogen en zijn vertegenwoordiging in burgerlijke handelingen, zowel in als buiten recht.”
= Je hebt dus de rechtelijke zorg over het welzijn van kind en bepaald dingen voor het kind.
Welzijn & gerechtelijke verantwoordelijkheid
Wie heeft het gezag?
Maximaal 2 ouders (zonder curatele of beïnvloedende beperking)
Formele (getrouwd of Geregistreerd partnerschap) relatie ouders = automatisch
samen gezag. Ook als er nadat het kind geboren is, uit elkaar gaan.
Geen formele relatie tussen ouders = niet automatisch samen gezag
o Regelen via:
Erkenning = dit is mijn kind (meestal de vader)
Gezamenlijk verzoek om gezag (sinds 1 jan 2023 niet meer nodig)
o Belangrijk bij uit elkaar gaan
Ouder en niet-ouder (niet biologisch) samen gezag ook mogelijk
, Eenhoofdig gezag
o Klemcriterium = kind zit klem tussen 2 ouders dus uiteindelijk 1 ouder gezag
o Stoornis/ernstige ziekte, geschiedenis mishandeling
Richting een kinderbeschermingsmaatregel
Als (er het vermoeden is dat) ouders;
- Zich niet aan de wet houden (leerplicht, verbod kinderarbeid)
- De lichamelijke of geestelijke ontwikkeling van het kind bedreigen
- Niet in staat zijn voor het kind te zorgen en vaardigheden te verbeteren
Hoe verloopt de route naar een kinderbeschermingsmaatregel?
1. Melding bij Raad voor de Kinderbescherming
(door: gemeente, jeugdhulporganisatie, gecertificeerde instelling of veilig thuis)
a. Tussenstap: Jeugdbeschermingstafel
Hier kijk je naar de alternatieven en naar de gehele situatie
2. Raadsonderzoek
= onderzoeker van de Raad van de Kinderbescherming gaat gesprekken voeren met
alle partijen in het netwerk van het gezin. Er wordt nogmaals onderzoek gedaan.
3. Verzoek indienen bij de rechter
= Raadonderzoeker doet, aan de hand van zijn onderzoek, een verzoekindiening bij
de rechter. De rechter kijkt kritisch naar de situatie en beslist wat er moet gebeuren,
bijvoorbeeld zoals het uitspreken van een ondertoezichtstelling.
4. Kinderbeschermingsmaatregel
= de uitspraak van de rechter. Het is de overdraging van de vrijwillige jeugdhulp naar
de gedwongen jeugdhulp.
Kinderbeschermingsmaatregelen
OTS (Ondertoezichtstelling)
o Voor ½ jaar tot 1 jaar afgegeven worden verlenging mogelijk
o Ouders behouden gezag, maar de gezinsvoogd kijkt mee (delen)
o Wanneer ouders en jeugdbeschermer het niet eens zijn, bepaald de rechter.
Er is een vermindering van gezag.
VOTS (Voorlopige Ondertoezichtstelling)
o Voor maximaal 3 maanden
o Sprake van ernstige mishandeling, er moet nu iets gebeuren
o Meestal met MUHP (uithuisplaatsing)
Machtiging Uithuisplaatsing (MUHP) + (V)OTS
o Wat komt eerst? Eerst een VOTS voordat de officiële uithuisplaatsing gebeurd
,Een kinderbeschermingsmaatregel, en dan?
- Inzet Jeugdbeschermer/Gezinsvoogd (houdt alles in de gaten)
o Vanuit Gecertificeerde instelling (GI), zoals;
Jeugdbescherming West
William Schrikker
Leger des Heils
Een jeugdwerker komt altijd uit een gecertificeerde instelling
- Inzet hulpverlening
o Zoals Jeugdformaat (intensieve gezinsbegeleiding)
o Plan van aanpak met het gezin maken
- Indien wenselijk; “terugwerken” naar huis
Nog stevigere maatregelen…
- Gezagsbeëindigende maatregel
o Voogdij afgenomen
o GI of bv. pleegouder wordt voogd
- Machtiging gesloten jeugdzorg
o Lijkt op MUHP, nog consequenter
o Meer juridische consequenties
o Kan ook voorwaardelijk ingezet worden
o JeugdzorgPlus instelling (met behandelingen dus geen gevangenis)
Taken van organisaties:
- Melding meestal vanuit jeugdhulporganisaties of Veilig thuis
- Raad voor de Kinderbescherming – onderzoek
- Kinderrechter – uitspraak
- Gecertificeerde instellingen – uitvoering maatregel
- Jeugdhulporganisaties – uitvoering hulpverlening
Verschil Jeugdstrafrecht en civiel recht
Jeugdstrafrecht = Er is sprake van op het moment
wanneer een jongere tussen de 12 en 18 jaar in
contact komt met justitie, zoals politie. Het laten zien
van crimineel gedrag.
Civiel recht = Bedreiging in de ontwikkeling, zoals
kindermishandeling.
, HC1. Kindermishandeling en seksueel misbruik
Deel 1: Signalen van kindermishandeling
Definitie kindermishandeling
'Kindermishandeling is elke vorm van, voor een minderjarige bedreigende of gewelddadige
interactie van fysieke, psychische of seksuele aard, die de ouders of andere personen ten
opzichte van wie de minderjarige in een relatie van afhankelijkheid of van onvrijheid staat,
actief of passief opdringen, waardoor ernstige schade wordt berokkend of dreigt te worden
berokkend aan de minderjarige in de vorm van fysiek of psychisch letsel.’
De cijfers…..
Jaarlijks worden in Nederland volgens onderzoekers naar schatting tussen de 90.00 en
127.000 kinderen verwaarloosd, mishandel of misbruikt en zijn er nog tientalen kinderen die
sterven door kindermishandeling. Niet alle gevallen van kindermishandeling worden
gesignaleerd. De cijfers kunnen daardoor hoger uitvallen.
Risicofactoren en signalen
Risicofactoren voor kindermishandeling zijn factoren (gedragingen, omstandigheden,
kenmerken) die kindermishandeling voorspellen of de kans dat kindermishandeling
voorkomt binnen een bepaalde populatie vergroten.
Signalen van kindermishandeling zijn gedragingen of (uiterlijke) kenmerken bij de jeugdige
die kunnen wijzen op het vóórkomen (aanwezig zijn) van kindermishandeling, nu of in het
verleden.
Rol beschermende factoren? Goed netwerk, veerkracht van een kind en geen armoede
Vijf soorten mishandelingen:
1. Lichamelijke mishandeling = Zoals teveel alcohol drinken tijdens de zwangerschap
hoort hier ook bij.
2. Emotionele/psychische mishandeling = Zoals getuigen laten zijn van huiselijk geweld
hoort hier ook bij.
3. Seksueel misbruik
4. Lichamelijke verwaarlozing = Kinderen zonder eten naar school of stinken.
5. Emotionele verwaarlozing = Geen aandacht aan het kind.
Mishandeling is meer actief en verwaarlozing is dat je iets niet doet
Gevolgen
Afhankelijk van:
- Ernst mishandeling
- Vanaf welke leeftijd, hoe vaak en hoe lang?
- Sociale steun
- Persoonlijkheid kind