Samenvatting van de colleges van jeugdrecht. Hierbij zowel van het civiele deel als van het strafrechtelijke deel. Semester 2 van de Master Rechtsgeleerdheid keuze familierecht
Kennisclips Jeugdrecht
Blok 1
Kennisclip 1a: Inleiding
Jeugdrecht
= alle wettelijke bepalingen die zien op de jeugdige
Jeugdigen zijn kinderen van 0 tot 18 jaar (flexibele onder- en bovengrens)
Hoe zit het met een ongeboren kindje of valt iemand van 19 die een strafbaar feit
pleegt toch soms onder het jeugdstrafrecht?
Samenstelsel van verschillende wetten
Onderscheid tussen civiel jeugdrecht en jeugdstrafrecht
Jeugdstrafrecht: behandeld de positie van jeugdige verdachten en slachtoffers
Civiel jeugdrecht: focust op de rechtspositie van het kind zelf en het
jeugdbeschermingsrecht
Onderwerpen
Rechtspositie en procespositie
o Welke positie neemt een kind in, binnen het NL privaatrecht?
o Wat mag een kind wel of niet doen in de maatschappij en welke rechten heeft
een kind?
o Hoe zit het wanneer een kind betrokken raakt in een juridische procedure?
Jeugdbeschermingsrecht
o Kinderbeschermingsmaatregelen zoals de ondertoezichtstelling of een
uithuisplaatsing
o Gaat om situaties waarbij de overheid ingrijpt in het leven van het kind en het
gezin waartoe het kind behoort
o Heeft vaak veel impact op het kind en de ouders
Jeugdstrafrecht
o Wanneer een minderjarige een strafbaar feit pleegt of slachtoffer is van een
strafbaar feit
o Focus ligt in dit vak op de positie van de minderjarige verdachte
o Wordt een minderjarige anders behandeld dan een volwassene?
Jeugdhulp
o Regelt de hulp aan een kind en gezin in het vrijwillige civielrechtelijke of
strafrechtelijke kader
o Wordt georganiseerd vanuit gemeentes
Overig
o Onderwijsrecht
o Gezondheidszorg
o Sociale zekerheidsrecht
o Vreemdelingenrecht
Jeugdrecht is heel nauw verbonden met personen- en familierecht
àDeze basis moet dus wel bekend zijn (evt kijken naar aantekeningen personen- en
familierecht van semester 1)
Internationaal Verdrag inzake de Rechten van het Kind (IVRK)
Meest geratificeerde verdrag van de wereld. Alleen VS heeft niet geratificeerd uit angst om
soevereiniteit op te moeten geven
,Bundelt alle kinderrechten. Niet alleen burgerlijke rechten, maar ook economische, sociale
en culturele.
In 2000 en 2014 nog uitgebreid met enkele facultatieve protocollen. In totaal nu 3:
1. Seksuele exploitatie
2. Gewapende conflicten
3. Klachtrecht
Klachtrecht protocol heeft NL nog niet geratificeerd, maar in 2023 wel besloten dit te willen
gaan doen.
Bereik in ieder geval 0-18 jaar
Positie ongeboren kind
o Volgens de preambule is IVRK ook van toepassing op ongeboren kinderen
Positie adolescenten
o IVRK kan zich ook uitstrekken over adolescenten wat we zullen zien in het
jeugdstrafrecht
Rechtstreeks werking ter beoordeling aan de rechter
àBv. Art. 3,5,7,8,9,12,13,14,37 en 40)
Op grond van art. 93 en 94 Gw kunnen de een ieder verbindende bepalingen rechtstreeks
worden ingeroepen door burgers bij de rechter. Zij gaan dus voor nationaal recht.
Instructienormen van IVRK hebben géén rechtstreekse werking!
àBv. Art. 18
Om beroep te kunnen doen op het IVRK moet dit ook goed onderbouwt worden in elk
specifiek geval.
Kinderrechtencomité
Hierin zitten 18 deskundigen met ieder een specialisatie op het gebied van het IVRK. Zij zien
toe op de naleving van het verdrag en doen dit doormiddel van een rapportage iedere 5 jaar.
Grondslag in art. 43 IVRK
Kunnen geen maatregelen nemen tegen staten, maar kunnen wel druk uitoefenen
doormiddel van conclusies en aanbevelingen.
àBv. Introductie van de kinderombudsman in NL. Deze is geïntroduceerd naar aanleiding van
een rapportage van het kinderrechtencomité
Publicatie General Comments. Zijn commentaren waarin wordt uitgewerkt waarin 1 of
meerdere artikelen uit het IVRK moeten worden geïnterpreteerd. Deze zijn terug te vinden op
kinderrechten.nl
àZe zijn niet bindend maar worden wel als zeer gezaghebbend beschouwd en geven
lidstaten houvast bij het naleven van het IVRK
,De 3 P’s
1. Provisions
o Provisierechten (o.a. art. 28/29)
o Voorzieningen die noodzakelijk zijn voor de ontwikkeling van kinderen
o Denk hierbij aan gezondheid, onderwijs, vrije tijd
2. Protection
o Protectierechten (o.a. art. 19/32/35/37)
o Beschermingen tegen gevaar en risico’s
o Denk hierbij aan bescherming tegen verwaarlozing, mishandeling,
kinderarbeid of foltering
3. Participation
o Participatierechten (o.a. art. 12/13/14/17)
o Deelneming
o Denk hierbij aan het luisteren naar kinderen, vrijheid van meningsuiting of
hoorrecht
Kernbeginselen (volgens General Comment 5)
Non-discriminatieverbod (art. 2 IVRK)
Belang van het kind (art. 3 IVRK)
Recht op leven en ontwikkeling (art. 6 IVRK)
Recht om gehoord te worden (art. 12 IVRK)
Art. 12 IVRKà art. 809 Rv
Kinderen vanaf 12 jaar worden standaard gehoord in zaken zie over hun gaat.
Bij alimentatie geldt dit recht vanaf 16 jaar.
Soms kind onder 12 jaar ook horen. Mogelijkheid bij de rechter om hiertoe te
besluiten
Belang van het kind is in ieder proces leidend!
De beginselen zijn terug te vinden in het NL civiele recht en jeugdstrafrecht. Zijn bijna overal
verweven in nationale wet- en regelgeving.
Naast de algemene beginselen, biedt het IVRK specifieke bescherming aan kinderen die nog
speciale zorg nodig hebben. Denk hierbij aan kinderen die niet door hun ouders verzorgd
kunnen worden, adoptiekinderen, kinderen met een beperking of vluchtelingen kinderen.
Normatieve begrippen
Normatief begrip is een begrip dat verder ingevuld moet worden naar aanleiding van de
feiten en omstandigheden.
Belang van het kind (art. 3 IVRK)
Bij alle maatregelen betreffende kinderen, ongeacht of deze genomen worden door
openbare of particulieren instellingen voor maatschappelijk welzijn of door rechtelijke
instanties, vormen de belangen van het kind de eerste overweging
Wordt verder toegelicht in General Comment 14
HR 25 april 2008: het belang van het kind weegt niet altijd zwaarder dan andere
belangen! Rechter moet bij zijn beslissing alle omstandigheden in acht nemen
waardoor soms andere belangen zwaarder wegen.
àBelangenafweging
, Zich ontwikkelde vermogens (art. 5 IVRK)
Kan een andere invulling krijgen bij een kind van 3 en 12
Per geval dient gekeken te worden wat er wel en niet gevraagd kan worden van het
kind en hoe de uitingen van een kind een rol dienen te spelen
Overige internationale bronnen
Nationale bronnen
Jeugdwet/ Burgerlijk Wetboek (BW)
o Boek 1
Wetboek van Burgerlijke Rechtsvordering (Rv)
o 3e titel: verzoekschriftprocedure
o 6e titel: rechtspleging inzake personen- en familierecht
Wetboek van Strafrecht (Sr)
o Titel 8a boek 1
Wetboek van Strafvordering (Sv)
o Titel 2 boek 4
Beginselenwet Justitiële inrichtingen
Jurisprudentie
Idee achter het feit dat er veel verschillende (wettelijke) bronnen zijn is dat de zorg en
regelgeving geïntegreerd dient te zijn in de bestaande verbanden en structuren van de
maatschappij en daarop ziende regelgeving
Nadeel: het is niet altijd even overzichtelijk
Kennisclip 1b: Rechtspositie en procespositie jeugdige
Rechtspositie en procespositie veranderd in elke leeftijdsfase net zoals dat ook de
ontwikkeling van de kinderen in stappen gebeurd.
Minderjarige
Art. 1:233 BW
Leeftijd van 18 nog niet bereikt en géén meerderjarigverklaringà art. 1:253h BW
Meerderjarigheidsverklaring: een verklaring om iemand die jonger is dan 18 jaar toch als
juridisch meerderjarig te beschouwen (kan door kind zelf met advocaat of door de Raad van
de Kinderbescherming met toestemming van het kind)
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper zoyvanderdoes. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €10,29. Je zit daarna nergens aan vast.