Privacyrecht
Werkcollege
Werkcollege 1 (week 3)
Privacy en arbeidsrecht
Let wel:
Met ingang van 25 mei 2018 is de Algemene Verordening Gegevensbescherming
van toepassing (De AVG werkt reeds vanaf 25 mei 2016). Dat zal wellicht niemand
ontgaan zijn: !
Deze week staan we stil bij het privacyrecht binnen het arbeidsrecht. In het
arbeidsrecht is sprake van een gezagsverhouding tussen werkgever en werknemer.
Die gezagsverhouding houdt in dat de werkgever het recht heeft de werknemer met
betrekking tot zijn arbeid eenzijdige opdrachten en aanwijzingen te geven en de
werknemer daarbij tevens te controleren op nakoming van die aanwijzingen (zie
artikel 7:660 BW). Ook heeft de werkgever het recht om maatregelen te nemen
wanneer aanwijzingen niet worden opgevolgd door de werknemer. Ten aanzien van
de privacy van de werknemer kunnen zich echter in dit kader twee situaties
voordoen. Als eerste zou het zo kunnen zijn dat de desbetreffende aanwijzing een
inbreuk op de persoonlijke levenssfeer van de werknemer oplevert. Dan wordt er
daadwerkelijk een inbreuk gemaakt op de privacy. Dat is bijvoorbeeld het geval als
de werkgever elk contact met bijvoorbeeld een echtgenoot tijdens werktijd verbiedt
(bijvoorbeeld een verbod om telefonisch contact op te nemen). Anderzijds is het weer
mogelijk dat de controle op een gegeven opdracht of aanwijzing (die op zichzelf
redelijk is) de privacy van de werknemer aantast. Daarvan is bijvoorbeeld sprake als
er afluisterapparatuur is geplaatst onder het bureau van de werknemer. Dan worden
er persoonsgegevens verwerkt en is de AVG van toepassing.
Leerdoelen:
Aan het eind van deze les kan de student:
1. De belangrijkste begrippen over gegevensbescherming en de Algemene Verordening
Gegevensbescherming beschrijven en toepassen in een casus op het gebied van het
arbeidsrecht;
2. Onderkennen of in een casus op het gebied van arbeidsrecht sprake is van een
situatie die mogelijk in strijd is met de Algemene Verordening
Gegevensbescherming.
Literatuur:
Grip op de AVG, hoofdstuk 1, 2, 4 en 5.
Jurisprudentie
- EHRM 16 december 1992, NJ 1993, 400 (Niemitz),
- EHRM 25 juni 1997, NJ 1998,506 (Halford/VK);
- EHRM 3 april 2007, NJ 2007, 617 (Copland/VK).
, Opdracht 1
In het Brabantse Herpen zit al jaren het kledingwarenhuis Dress Up. De winkel heeft
25 mensen in vaste dienst. Dress Up staat bekend om haar goede merken in het
assortiment en de eigenaresse, mevrouw de Haas, heeft klantvriendelijkheid hoog in
het vaandel staan. Nu heeft de winkel de laatste tijd helaas te maken met diefstal
door werknemers. Al meerdere keren zijn er handtassen “verdwenen” uit het
magazijn. Waardoor er kleine maar onverklaarbare voorraadverschillen zijn ontstaan.
Mevrouw de Haas gaat er zonder meer vanuit dat een van de werknemers die tassen
mee naar huis neemt: “Hoe kan er anders een voorraadverschil ontstaan?”. Ze heeft
al op allerlei manieren geprobeerd te achterhalen wie de diefstallen heeft gepleegd.
Ook heeft ze de werknemers via het mededelingenbord in de kantine gewaarschuwd
dat diefstal niet wordt getolereerd. Dat alles blijkt echter zonder succes te zijn: vorige
week is er weer een tas weggenomen. Ze is er klaar mee en heeft een beslissing
genomen: “Ik hang gewoon verborgen camera’s op in de kantine en in de ruimte
daarnaast, dan heb ik die ellendige dieven snel te pakken.”
Mevrouw de Haas wil de camera’s snel op de diverse plaatsen, niet alleen in het
magazijn, ophangen, zodat die camera’s eindelijk het gedrag van de betreffende
werknemers kunnen gaan registreren. Toch rijst er enige twijfel. Zij heeft namelijk al
een paar keer iets in de krant gelezen over privacywetgeving. Verder is haar ter ore
gekomen dat men zich moet houden aan de Algemene Verordening
Gegevensbescherming en dat verborgen cameratoezicht verboden is.
Uiteindelijk wendt mevrouw de Haas zich tot jullie, juristen van het JAP, het Juridisch
Adviesbureau Privacywetgeving.
Opdracht werkcollege:
Tijdens het werkcollege breng je als jurist van het JAP een rapportage uit aan
mevrouw de Haas.
De rapportage bestaat uit de volgende onderdelen:
1. Geef aan wanneer en onder welke voorwaarden het gebruik van
camera’s op de werkvloer door een werkgever is toegestaan. Welke artikelen
uit de AVG zijn van belang? Aan welke eisen moet per artikel worden voldaan?
2. Geef aan of de maatregelen zoals mevrouw de Haas die wil nemen
rechtsgeldig zijn. Motiveer je antwoorden aan de hand van de AVG en relevante
jurisprudentie. Geef gelijk ook aan of cameratoezicht hier de meest geschikte
oplossing is, dan wel of het betreffende probleem beter op een andere (welke?)
manier aangepakt kan worden.
,Inhoudelijke analyse:
Vraag 1:
Is de AVG überhaupt van toepassing? Toepassingsgebied
Hoe beoordeel je of de AVG van toepassing is?
Art. 3 lid 1 AVG Territoriaal: Herpen ligt in NL (speelt het probleem zich in de
Europese Unie af? = Ja), dus aan territoriaal toepassingsgebied is voldaan.
Art 2 lid 1 AVG Materieel: De 3 kernvragen:
- Is er sprake van persoonsgegevens
- Is er sprake van verwerking
- Is er sprake van een bestand
- Is er sprake van automatisering
Art. 4 AVG De definities staan in dit artikel uitgewerkt
Kijken naar de definities uit art 2 AVG die uit staan gewerkt in art. 4 AVG.
- Is er sprake van persoonsgegevens (lid 1)
- Is er sprake van verwerking (lid 2)
- Is er sprake van een bestand (lid 6) (in bestand opgenomen)
- Is er sprake van automatisering
Dit haal je allemaal uit de definities.
Conclusie: de AVG is van toepassing. Er is aan voldaan.
„Persoonsgegevens”: alle informatie over een geïdentificeerde of identificeerbare
natuurlijke persoon („de betrokkene”); als identificeerbaar wordt beschouwd een
natuurlijke persoon die direct of indirect kan worden geïdentificeerd, met name aan de
hand van een identificator zoals een naam, een identificatienummer, locatiegegevens,
een online identificator of van een of meer elementen die kenmerkend zijn voor de
fysieke, fysiologische, genetische, psychische, economische, culturele of sociale identiteit
van die natuurlijke persoon;
„Verwerking”: een bewerking of een geheel van bewerkingen met betrekking tot
persoonsgegevens of een geheel van persoonsgegevens, al dan niet uitgevoerd via
geautomatiseerde procedés, zoals het verzamelen, vastleggen, ordenen, structureren,
opslaan, bijwerken of wijzigen, opvragen, raadplegen, gebruiken, verstrekken door middel
van doorzending, verspreiden of op andere wijze ter beschikking stellen, aligneren of
combineren, afschermen, wissen of vernietigen van gegevens;
„Bestand”: elk gestructureerd geheel van persoonsgegevens die volgens bepaalde
criteria toegankelijk zijn, ongeacht of dit geheel gecentraliseerd of gedecentraliseerd is
dan wel op functionele of geografische gronden is verspreid;
Is hier sprake van automatisering? Ja, digitaal opnemen.
Is hier sprake van persoonsgegevens? Ja, je wordt gefilmd. Daarmee
kan je met dat beeld een natuurlijk persoon identificeren. Als je camera’s
ophangt in een magazijn, dan verzamel je gegevens.
Is hier sprake van verwerking? Ja, als je al kijkt of opzoekt dan is er al
sprake van verwerking (bijna alles is op grond van de definitie
verwerking, super breed)
Is er sprake van een bestand? Ja, wordt opgeslagen op een harde
schijf of in de Cloud. Je kan het ergens terugvinden, gestructureerd en
, wel, je legt de beelden tevens vast en je slaat ze ook op, want je kunt de
beelden terugkijken.
DUS: voldaan aan art. 2 lid 1 jo 3 lid 1 jo 4 lid 1, 2, en 6 AVG
DUS: de AVG is van toepassing
Vraag 2
Met welk doel gegevensverwerking?
Eerst:
Voordat je aan persoonsgegevensverwerking gaat doen moet je het DOEL
definiëren (een grondslag). Je hebt een grondslag nodig! Als je geen grondslag
kan vinden heb je geen rechtmatige verwerking.
De beginselen inzake verwerking van persoonsgegevens
Aan welke 3 hoofdbeginselen de verwerking van de persoonsgegevens moeten
voldoen? Art. 5 lid 1 sub a AVG
De 3 algemene voorwaarden waar je aan moet doen
- Rechtmatig: Wordt vaak gekoppeld aan art. 6 AVG. Je hebt een grondslag
nodig om je verwerking op te mogen doen. In dit geval artikel 6 sub f AVG
DUS: Een verwerking is gerechtvaardigd (koppeling van art 5 naar 6 AVG) als
hij is gebaseerd op 1 van de gronden (sub a t/m f)
- Behoorlijk: Aan de overige eisen van de AVG voldoen (hoef je niet los te
noemen)
- Transparant: Het moet duidelijk zijn wat er precies gebeurt met de
persoonsgegevens. Gaat om de rechten van de betrokkenen, ook
verwerkingsregister, boekhouding, alles betreft de gegevens van de
betrokkene (dus niet alleen kijken naar ‘het kenbaar maken dat de betrokkene
gefilmd wordt’, maar er kunnen nog meer dingen in de AVG onder
transparantie vallen, alleen in de deze casus niet van belang)
Er mag heimelijk worden gefilmd (want als jij wil weten of je werkgevers
stelen = noodzakelijk om je doel te bereiken) = NIET TRANSPARANT, maar mag
dan wel
JE HOEFT ALLEEN DE BEGRIPPEN TE NOEMEN: dat aan die begrippen
voldaan moet zijn (maar hoef je niet al te uitgebreid op in te gaan)
Art. 5 = kapstokartikel (algemene artikel, dit wordt in de andere artikelen van de
AVG uitgewerkt, alleen kernbegrippen worden in 5 genoemd) Art 12, art 13,
art 14, art 15, art 16 (dit benoem je bij het puntje behoorlijk)
Daarna:
Art. 5 AVG sub c: je bent aan doel gebonden (ook sub b bekijken = doel)
(Verwerkingen zijn enkel toegestaan indien de verwerking verenigbaar is met
de doeleinden waarvoor de persoonsgegevens aanvankelijk zijn verzameld).
Persoonsgegevens moeten:
