Dit is een samenvatting van de examen stof voor het biologie examen van vwo 2023/2024. De samenvatting gaat over domein c "Zelforganisatie" en bevat subdomein c.1 "Zelforganisatie van cellen" en subdomein c.3 "Zelforganisatie van ecosystemen".
Genotype = gehele set genen die DNA bevat. Fenotype =
waarneembare eigenschappen, wordt bepaald door genexpressie van
genotype + omgevingsfactoren.
46 chromosoom totaal; bevat dubbelstrengs DNA. Verdeeld in 22 paar
autosomen, + 1 paar geslachtshormonen, vrouwen xx en mannen xy.
Genen = stukken DNA bepalend voor 1 eigenschap. Allel = variant gen.
Twee dezelfde allelen homozygoot, twee verschillende allelen
heterozygoot. Dominante allel uit zichzelf in het fenotype. Informatie in
genen omgezet in eiwit via transcriptie en translatie (genexpressie).
Transcriptie = DNA van matrijsstreng gekopieerd door RNA-polymerase
wordt pre-mRNA. Via splicing worden introns verwijderd en blijven
exonen (coderende delen van gen) over. Transcriptiefactoren helpen
bepaalde genen te activeren of te onderdrukken behoud van evenwicht
in celmetabolisme.
Celdifferentiatie = bepaalde genen worden geactiveerd/gedeactiveerd
zodat gespecialiseerde cel ontstaat. Zo’n soort cel zijn stamcellen.
Omnipotente stamcellen = ongespecialiseerde cel die in alle mogelijke
weefseltypes kan vervormen. Pluripotente stamcellen =
ongespecialiseerde cel die in alle mogelijke lichaamseigen celtypes kan
vervormen (handig bij vorming nieuwe cellen, bij bv. Wondgenezing)
Apoptose = ongewenste cellen worden gedood door het organisme
(zelfdoding).
Biologie Domein C3 “Zelforganisatie van ecosystemen”
Ecosysteem = begrensd gebied waarin abiotisch (niet-levende
omgevingsfactoren) en biotisch (levende omgevingsfactoren)
samenwerkt om evenwicht te behouden.
Biodiversiteit = hoeveelheid en aantal soorten in bepaald gebied.
Genenpool = totale hoeveelheid genetische informatie van een soort.
Exoot = organisme dat oorspronkelijk niet uit dat gebied komt.
Dynamisch evenwicht = alle organismen in ecosysteem eigen rol en
plaats. Grote biodiversiteit meer aanpassingsvermogen beter behoud
dynamisch evenwicht.
Successie = samenstelling soorten in ecosysteem verandert
ecosysteem verandert langzaam. Pionier ecosysteem = ecosysteem in
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper isabelvanzalk. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €3,96. Je zit daarna nergens aan vast.
