TG 1
- Gezondheidsrecht situeren binnen het geheel van juridische deeldisciplines
o Waarom recht?
Juist en eerlijk handelen
Moreel handelen: handelen volgens (collectieve) normen en waarden
Functies: ordening, correctie/handhaving, uiteenzetting
omgangsnormen, bescherming ‘schadelijk’ gedrag
Eigenschappen:
Instrumenten/rechtsfiguren: aanbod, overeenkomst, besluit
Redeneren en consistentie (weinig statistiek en kwantiteit)
Interpretatie en taalgerichtheid
Fundament van rechtsbeginselen vs. bottom-up
o Indeling recht:
Publieksrecht (verticaal)
Staatsrecht
Bestuursrecht
Strafrecht
Belastingrecht
Privaatrecht/civiel
recht/burgerlijk recht
(horizontaal)
Internationaal recht
Europees recht
Nationaal recht
o Rechtsbeginselen: vormen
fundament voor rechten (2
voorbeelden:)
Gelijkheidsbeginsel: gelijke
gevallen gelijk behandelen
Vertrouwensbeginsel:
gerechtvaardigde
verwachtingen van de
toekomst en rechtspositie
beschermen
Evenredigheidsbeginsel
o Gezondheidsrecht
Zorgverleningsrecht: WBGO, WBIG, WKKGZ, BW
Zorgverzekeringsrecht: Zvw, Wlz, toelating instellingen
Zorgfinanciënrecht: Zvw
o Volkenrecht = rechtsregels over het verkeer tussen staten onderling en het
verkeer tussen staten en volkenrechtelijke organisaties – voornamelijk
verdragen, besluiten van volkenrechtelijke organisaties en regels van
gewoonterecht.
, - De in Nederland geldende rechtsbronnen beschrijven
o De wet: recht zoals dat in de wet staat beschreven
o Jurisprudentie: kijken naar uitspraken van rechters in het verleden, recht
baseren op handelen van toen (gelijkheid)
o Gewoonte: recht wordt gebaseerd op hoe iets altijd al gaat
(padafhankelijkheid?)
o Verdragen en (sommige) besluiten van volkenrechtelijke organisaties
- Uitleggen wat een rechtsbron is en welke rechtsbronnen er zijn
o Een rechtsbron is de oorsprong van een recht, vormt het recht
o Rechtsbronnen:
Beginselen
Verdragen
Wetten
Jurisprudentie
Gewoonte, doctrine, gedragsregels
C2
- Constitutionele verhoudingen in Nederland uitleggen
o Constitutie: grondrechten
Fundamentele onaantastbare rechtsnormen die aan een burger
persoonlijke vrijheid en menswaardig bestaan moet verzekeren en
ingrijpen van de overheid moet beperken
o Grondwet bevat 8 hoofdstukken: grondrecht, regering, Staten-Generaal, raad
van state, wetgeving & bestuur, rechtspraak, provincies & gemeenten en
herziening grondwet
Klassieke grondrechten: vrijheden van burgers (beperken macht
overheid)
Vrijheid van meningsuiting
Vrijheid van godsdienst
Kiesrecht
Recht op privacy
Discriminatieverbod
Sociale grondrechten: verplichtingen overheid aan burger
Bewoonbaarheid van het land
Zorg dragen voor bestaanszekerheid van bevolking
o Rechtsstaat: staat met rechtsvrijheid, -zekerheid en -gelijkheid voor de
burger (burger heeft vrijheden en grondrechten)
Functie: bescherming burger van overheid
Belangrijkste onderdelen:
Grondrechten
Scheiding van machten: trias politica
, Legaliteitsbeginsel: overheid moet handelen vanuit bestaande
wetten. Burger kan altijd op bestaande wetten terugvallen
(bescherming).
Onafhankelijke rechtspraak
Tegenovergesteld: politiestaat
o Nederland: kiesstelsel op basis van meerderheid
Amerika: kiesdistricten
Land wordt verdeeld in districten. Districten met veel inwoners
tellen zwaarder mee
Kiesdrempel: hoeveel stemmen nodig voor minimaal 1 zetel
o Democratische stelsels
Parlementair (NL)
Burger stemt op parlement
Wetgeving afhankelijk van samenstelling parlement
o Wetten worden vaak pas voorgesteld als het parlement
gunstig is voor het betreffende wetsvoorstel. Tot die tijd
gaat een wet ‘op de plank’.
o Europees parlement speelt hier ook een rol
Presidentieel
President aan het hoofd
VS
Semi-presidentieel (Spanje)
- Belang van trias politica weergeven
o Trias politica: machtenscheiding
Wetgevende macht
Regering en Staten-Generaal
AVV = algemeen verbindend voorschrift
o Een besluit van de regering is een koninklijk besluit
o Een AVV dat een koninklijk besluit is wordt een
Algemene Maatregel van Bestuur (AMvB) genoemd
Uitvoerende macht
Politie, regering, leger, burgermeesters, gemeentes, ministeries
etc.
Rechtsprekende macht
Rechtbanken
o Doel: evenwicht staatsbestel en voorkomen van machtsmisbruik (checks &
balances)
o Scheiding is belangrijk zodat er geen partij is die de absolute macht heeft
Scheidingen zijn vaak niet absoluut, regering heeft bijvoorbeeld zowel
uitvoerende als wetgevende taken en de raad van state heeft zowel
uitvoerende als rechtsprekende taken
, - Voor- en nadelen noemen van decentralisatie
o Centrale overheid:
Legisme: handelingen puur en alleen vanuit de wet, geen ruimte voor
interpretatie
Codificatie: overzichtelijk vastleggen van onderwerpen in de
wetgeving
o Decentralisatie: geen centrale regels, maar behoeften van burgers laten
leiden met oog op wat de burgers zelf of met behulp van naasten kunnen
doen minder kosten, meer maatwerk
Bezuinigen op kosten
o Decentralisatie
Spreiding van machten
Gebieden maken eigen besluiten aangezien deze dichter bij de
burger staan en dus meer inzicht hebben op de behoefte van
inwoners in dit gebied
Scheiding van machten
Bevoegdheden van de overheid worden overgedragen aan
lagere organen als waterschappen en gemeentes
Om welke bevoegdheden gaat het dan?
Autonomie
o Gemeente/provincie mag autonome besluiten maken:
eigen regels maken en op een eigen manier uitvoeren
Medebewind
o Hoger orgaan geeft aan wat er gedaan moet worden,
lager orgaan mag uitvoering zelf bepalen
o Altijd krachtens de wet
- Verhouding tussen nationale- en internationale wet- en regelgeving uitleggen
o Soevereiniteit = Bevoegdheid van elk land de eigen rechtsorde vast te stellen
en te onderhouden.
Nationaal recht: overheid heeft exclusieve bevoegdheid tot wetgeving,
bestuur en rechtspraak, alleen van kracht binnen nationale staat
o Internationale wetgeving vaak voorrang op nationale wetgeving
TG2
- Onderscheid collectieve en private financiering van de gezondheidszorg uitleggen en
relateren aan solidariteit
o Collectieve financiering: samen betalen voor een collectief doeleinde. Samen
betalen, samen de voor- en nadelen
o Private financiering: zelf iets betalen, zelf de baten en lasten
Eigen risico (remgeld): zorgt voor minder prijsongevoelige vraag