Les 1.1: Inleiding, waarnemen en interpreteren
Kwaliteiten en valkuilen noemen om actief te luisteren
Communicatie = een doorlopend proces waarin twee of meer personen informatie
uitwisselen en waarbij zij voortdurend op elkaar reageren.
Luisteren = je geeft en stimuleert je gesprekspartner de gelegenheid om te vertellen wat hij
werkelijk te vertellen heeft.
Goed luisteren stimuleert tot verder vertellen. Luisteren verondersteld een actieve inzet
je moet iets doen om te laten merken dat je geïnteresseerd bent. Dat doe je verbaal en non-
verbaal. Goed luisteren geeft iemand dan de rust en de ruimte om te vertellen wat hem
bezighoudt. Goed luisteren zorgt voor vertrouwen en het biedt de luisteraar de kans om
inzicht te krijgen in alle belangrijke aspecten van zijn situatie.
Kwaliteiten van actief luisteren:
- Je laat de verteller weten dat je hem begrijpt of dat in elk geval probeert. Dat
verstevigt de onderlinge band, omdat hij zich geaccepteerd en gewaardeerd voelt.
- Je stimuleert de ander het verhaal te vertellen zoals hij dat zelf werkelijk ziet of
beleeft. Omdat er een vertrouwelijke sfeer ontstaat, kan de ander gestimuleerd
worden ook de emotionele betekenis van zijn verhaal naar voren te brengen.
- Je schept duidelijkheid, zowel voor de verteller als voor jezelf. Je probeert dan
immers alle belangrijke gegevens te ordenen. Daardoor ontstaat helderheid over de
situatie. Bij problemen is dat vaak al voldoende om iemand zelf een oplossing te
laten vinden.
- Je voorkomt dat je voorbarige conclusies trekt, dat je iemand geruststelt voordat je
weet wat de situatie voor hem precies betekent en dat je adviezen en raadgevingen
geeft waar de ander niets aan heeft.
- Je biedt de ander de mogelijkheid zijn verhaal kwijt te kunnen. Ook voor problemen
waarvoor geen oplossing bestaat is dat van belang, het lucht in elk geval op.
Daardoor worden problemen die niet zijn op te lossen vaak gemakkelijker te
accepteren.
Luistergedrag moet voortkomen uit een oprechte intentie. Deze moet worden gedragen
door acceptatie, respect en tolerantie.
- Acceptatie van de ander
- Respect voor gevoelens van de ander je laat niet je eigen inschatting van de
situatie bepalen hoe het gesprek verloopt.
, - Tolerantie ten aanzien van iemands eigenaardigheden jouw eigenopvatting zijn
niet belangrijk, ook al sta je niet achter iemands bedenkingen.
Hoe luister je:
- Maak oogcontact let op dat dit in sommige culturen juist niet moet, daar is het
een belediging.
- Neem een geïnteresseerde houding aan
- Moedig de verteller aan door te gaan
- Vraag verduidelijking als je iets niet begrijpt zo laat je interesse zien.
- Vraag door luisteren moet uitmonden in begrijpen wat iemand bedoelt. Daarvoor
moet je actief verdiepen in de inhoud én de emotionele betekenis van het verhaal.
- Vat af en toe samen
- Laat eigen associaties, meningen en opvattingen achterwege
- Houd je eigen emoties onder controle
- Jaag de ander niet op
- Wees niet bang voor stiltes
Valkuilen van actief luisteren:
- Ongeïnteresseerde luisterhouding
- De ander niet laten uitspreken
- Je eigen verhaal gaan vertellen
- Met je gedachten ergens anders zijn
- Impulsief reageren
- Te snel adviseren
- Waarderend reageren een waarderende reactie leidt vaak tot het stokken van het
gesprek. Luisteren betekent dat je probeert door te dringen tot de betekenis die een
situatie heeft voor degene met wie je in gesprek bent.
- Veronderstellingen uiten
Factoren benoemen die het proces tussen waarnemen en interpreteren
beïnvloeden
Waarnemen = het door middel van de zintuigen kennis nemen van bepaalde personen,
voorwerpen, onderwerpen, gebeurtenissen of situaties.
Interpretaties = kwalificaties die je niet kunt zien en niet kunt waarnemen. Je baseert ze op
wat je aan de ander ziet of op zijn gedrag, ook wel de betekenis die is toegekend aan de
waarneming.
Waarnemingen en interpretaties bepalen in belangrijke mate hoe we ons gedragen.
Waarnemings- en interpretatiefouten kunnen leien tot communicatiestoornissen tussen
mensen. Er ontstaat dan een kloof tussen datgene wat de een bedoelt en wat de ander
begrijpt. Hieronder staan factoren die dat proces beïnvloeden:
Contextuele factoren
De ‘situatie’ heeft in dit verband betrekking op de totale context waarbinnen
gecommuniceerd wordt, dus niet alleen de fysieke omgeving.
- De plaats waar gecommuniceerd wordt uit de fysieke omgeving kunnen storingen
komen die het de zender en de ontvanger bemoeilijken de wederzijdse boodschap
correct waar te nemen. Voorbeelden: lawaai, slechte verbinding.
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper Resigk. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €2,99. Je zit daarna nergens aan vast.
