Week 6
Deze week ligt de focus op de keizertijd. De keizertijd wordt ingeluid met de eerste Romeinse keizer,
Augustus (Octavianus). Hij komt uit het huis van de Julisch-Claudische keizers (nageslacht van
Caesar). Deze week zal er ook aandacht zijn voor keizer Nero en Julius Caesar.
Belangrijke tijden:
27 v. Chr. – 14 n. Chr. Einde Republiek en begin Principaat = Keizertijd onder Augustus
14 n. Chr. – 68 n. Chr. Julisch-Claudische keizerhuis
68 – 69 Het vierkeizerjaar
69 – 96 De Flavische dynastie
96 – 180 De Adoptiefkeizers
193 – 194 Het vijfkeizerjaar
Samenvatting Artikelen
Elsner – Reflections of Nero
Eén ding is de historische, voor Nero vijandige geschiedenis overeengekomen: zijn losbandige
overmaat overtreft zelfs zichzelf in zijn keizerlijke gebouwen, en vooral in de Domus Aurea, de
keizerlijke fles die Nero in het centrum van Rome heeft gebouwd. In dit hoofdstuk vergelijkt de
auteur de nagedachtenis van de bouwactiviteiten van Nero met andere keizerlijke programma's van
constructie door andere Julio-Cluadiaanse keizers.
Invoering
Het felle en productieve academische debat van de afgelopen tijd over de aard van de Romeinse
deelname had de neiging te verdoezelen dat er al in de oudheid een even heftig debat was over
hetzelfde onderwerp. Nero betoogt dat het zwaard, de vernietiging van vijanden en de prestatie zelf
de belangrijkste bolwerken van de macht van een keizer zijn; terwijl Seneca pleit voor het
bevorderen van iemands onderwerp loyaliteit en liefde. Nero is belast met de erfenis van zijn
kantoor, maar hij moet niet als hen handelen, maar als zichzelf. In dit hoofdstuk zal de auteur zich
concentreren op een specifiek maar belangrijk gebied in de publieke activiteit van de keizer -
namelijk de handeling van het bouwen in Rome. Nero zelf was een uitstekende bouwer. Aangezien
dergelijke lof een zeldzame wedstrijd vertegenwoordigt die werd geslagen in de algemene duisternis
van het latere misbruik door de geschiedenis van Nero, maakten zijn gebouwen zeker een diepe en
op zijn minst in zekere zin positieve indruk. Niet alleen bouwden de eerste prinsen rijkelijk, maar hij
zorgde er ook voor dat de gebouwen die hij bouwde voor eeuwig verbonden zouden zijn met de
naam van hun schrijver. Als de deelnemer van Augustus de parameters van openbare en
privéactiviteit creëerde waardoor de nieuwe rol van keizer moest worden bepaald dat van Tiberius
deze groep keizerlijke definities door een basiscontinuïteit vestigde. Om gezien te worden als een
waardige keizer, moest Tiberius worden gezien als een waardige bouwer. Daarna, in de geschriften
van het Romeinse Rijk, werd het een cliché van keizerlijke geschiedenis, biografie en panegyric om op
zijn minst enkele van de gebouwen van hun onderwerp op te sommen. Door beelden van belangrijke
gebouwen te combineren met korte teksten die aankondigden wat ze waren en op de munten te
zien, portretten van een bepaalde heerser, deed een dergelijk numismatische propaganda een lange
weg af naar het beeld van keizerlijke bouwers. Hoewel machtige gebouwen de rechtmatige daden
waren van grote mannen, waren ze ook in het Romeinse morele discours - een teken van luxe,
decadentie en ondeugd. De grootsheid van keizerlijke gebouwen kan zijn grootheid aangeven. Maar
die grootsheid zou een teken kunnen zijn van moedwillige, verkwistende en buitensporige overdaad.
Dit hoofdstuk volgt dan een dubbel thema. Aan de ene kant zal ik Nero verkennen als een bouwer.
Week 6
1
,Aan de andere kant zal ik de weergave van Nero als bouwer in de historiografische traditie
onderzoeken, dat is Nero's imago als bouwer na zijn val, toen het nageslacht al had besloten dat hij
slecht was.
Gebouwen en de retoriek van imperiale degeneratie
In Suetonius 'Life of Caligula' speelt het touw van keizerlijke gebouwen een interessante rol. Met zijn
inleidende uiteenzetting over Gaius, het vroege leven en regeert, somt Suentionius zijn openbare
werken op in Rome, de tempel van Augustus. De bouw van projecten die groot genoeg zijn om een
keizer waardig te zijn, wordt in evenwicht gehouden door de tempels in Rome, Syracuse en Efeze.
Het is de kwaliteit van het oordeel door achteraf dat ons leger van de teksttraditie moet maken. De
historici waren vooral retorici, en gebouwen hadden het potentieel om elke positie, positief of
negatief, te bezetten in hun zeer retorische verhalen. Bovenal moeten we ons zorgen maken
wanneer we vinden dat de kwaadaardige keizers bij elkaar zijn gebracht alsof hun acties eenvoudig
en onvermijdelijk variaties op hetzelfde thema waren - een reeks omkeringen van de normen van de
natuur. We leren dat de landen van degenen die dit rijk groot hebben gemaakt, een kleinere ruimte
innamen dan de zitkamers van die keizers.
Het bouwbeleid van Nero in de context van de Julio-Claudians
De meeste commentatoren, vooral degenen die naar de materiële overblijfselen van het Neronische
gebouw kijken in plaats van naar de geschriften van de oude historici, zijn het erover eens dat dit een
uitstekende en innovatieve fase vertegenwoordigde in de geschiedenis van de Romeinse kunst en
architectuur. Het is duidelijk dat de deelname van Nero koos voor een reeks vernieuwende en zelfs
controversiële gebaren op het gebied van openbare kunst. Er is geen lovende lijst overgebleven van
Nero's eigen gebouwen. Maar door geïsoleerde verwijzingen en archeologische opgravingen kan een
afbeelding van zijn openbare gebouw in Rome worden geschilderd. Dit past goed bij het scala aan
projecten dat door vorige keizers is gepland. Opmerkelijk, maar niet onverwacht, vinden we de
literaire bronnen die deze monumenten veranderen in een retorisch effect tegen Nero, ondanks het
feit dat ze weinig verschillen van wat we van elke keizer verwachtten - goed of slecht.
De participerende eigen presentatie van deze openbare gebouwen was sober in vergelijking. We
hebben geen Neronische teksten om te vergelijken met de Res Gestae, maar het muntstuk is
nauwelijks buitensporig. De munten suggereren dat Nero zelf het belang ervan benadrukte. Het
toont een propaganda met een typisch Julio-Claudiaans evenwicht, waarbij keurige rijksmonumenten
worden geëvenaard door openbare gebouwen van algemeen nut, zoals de haven en de markt, en
door de tempels van Vesta, Janus en Pax Augusta. In tegenstelling tot dit alles, concentreren onze
literaire bronnen zich op een radicaal ander gebied van het Neronische gebouw. Alle gebaren van
Nero verbleekten voor wat onze oude bronnen zien als de verontwaardiging van het Holdenhuis.
Keizers vertegenwoordigden hun paleizen, tuinen of villa's niet op hun munten, en publiceerden ook
geen details van hun huizen in officiële documenten zoals de Res Gestae. Tegelijkertijd waren
keizerlijke plaatsen in geen enkele moderne betekenis van het woord privé. Onder de Julio-Claudians
was zo'n particuliere spar steeds weelderiger en luxueuzer geworden. De Domus Aurea was in zekere
zin een natuurlijke ad-direct voortzetting van deze Julio-Claudiaanse traditie. Maar hoewel de Domus
Aurea op zich misschien nog maar een stap verder is gegaan in de zich ontwikkelende visuele en
architecturale taal van keizerlijke luxe, vormde hij in één cruciaal aspect een radicale daad van
innovatie. Nero had een spectaculair voorbeeld gegeven van een weelderig platteland.
Conclusie
De relatie van de Domus Aurea met het monsterlijke gebouw van Caligula zou ons op zijn hoede
moeten maken. Want Nero was, zelfs in wat het nageslacht later zou uitmaken, de meest schandalige
excessen van zijn gebouw, niet zo onconventioneel als de nadruk die de wetenschappelijke literatuur
Week 6
2
, legt op de Neronische innovatie ons ertoe kan brengen aan te nemen. Nero ging eenvoudig een stap
verder dan zijn voorgangers, zoals hij deed in het ontwerp van zijn boog, en omdat hij moest doen in
wat ik heb voorgesteld, was een incrementeel visueel discours van het bouwen door opeenvolgende
keizers in de stad. Aan het begin van dit hoofdstuk heb ik betoogd dat keizerlijk bouwen een van de
belangrijkste publieke activiteiten van de keizer was en dat het zowel de zelfpresentatie van keizers
omvatte in tegenstelling tot hun voorgangers en een publieke definitie van hun relatie met de
bevolking. Bovendien mag geen positief verslag van zijn werken worden toegestaan, hoewel er
sommigen zijn geweest. Mijn bewering is dat als Nero niet in 68 was omvergeworpen, als zijn
regeerperiode zo lang had geduurd als die van Augustus, of zelfs die andere philhellene bouwer
Hadian, er niets verkwistends zou zijn geweest zelfs over het Gouden Huis. In feite werd Nero slechts
een buitensporige en verloren bouwer toen hij van de macht viel. Vervolgens keerde de retoriek van
de geschiedenis zich tegen hem en werd hij in alle opzichten veroordeeld - vooral in de meest
zichtbare en retorisch krachtige elementen in zijn regering, zijn privéleven en zijn openbare werken.
Mijn suggestie is dat, althans in de context van zijn gebouwen, hun buitensporigheid en de polemiek
die over hen werd uitgestort geen reden was, maar in feite het gevolg van zijn val.
Res Gestae Divi Augusti
Heading
Hieronder is een kopie van de prestaties van de vergoddelijkte augustus, waarmee hij de wereld
onderhevig maakte aan de heerschappij van het Romeinse volk, en aan de uitgaven die hij deed voor
de staat en het volk van Rome, zoals ingeschreven op twee bronzen zuilen die opgericht in Rome.
Hoofdstuk 1
Augustus bevrijde de stad van slavernij en wilde voorkomen dat de stad gepijnigd werd. Het volk
koos voor hem als consul tijdens oorlogen.
Hoofdstuk 2
Hij neemt wraak op de moordenaars van zijn vader.
Hoofdstuk 3
Toont aan een goede militair te zijn, zeer menselijk en is goed voor de andere militairen.
Hoofdstuk 6
Toen zowel de senaat als de bevolking van Rome het erover eens waren dat alleen ik als supervisor
van beide wetten en de douane met het grootste gezag moest worden aangesteld, keurde ik geen
macht goed die werd aangeboden in strijd met de voorouderlijke gebruiken. En ik heb zelf vijf keer
collega's van dezelfde macht gevraagd en gekregen van de senaat.
Hoofdstuk 7
Snap daar geen hond van.
Hoofdstuk 13
Door Augustus stemde de senaat in om de deuren van oorlog 3x te sluiten.
Hoofdstuk 14
Bovendien begroetten de Romeinse veroveraars allen samen als leider van de jeugd en eerden ze
met zilveren schilden en speren. De zonen van Augusuts worden de consuls.
Week 6
3
