Gezondheidsrecht samenvatting stof
Week 1
Hoofdstuk 1 en 2
Eerste aspect= de rechten van de patiënt hangt samen met het feit dat de patiënt die
zich tot de gezondheidszorg wendt met een vraag om hulp, daarbij soms ook tegen
die zorg beschermd te worden.
Recht is een van die middelen om te zorgen dat de patiënt de positie heeft die hem
toekomt.
Tweede aspect= de erkenning van het recht op zorg voor de gezondheid, speelt in
het gezondheidsrecht een belangrijke rol.
Dat recht kan worden verdeeld in
- recht op gezondheidszorg
- recht op gezondheidsbescherming en bevordering
een ieder dient recht te hebben op toegang voor de gezondheid noodzakelijke zorg
en de zorg moet aan bepaalde kwaliteitseisen voldoen
Toegankelijkheid
- beschikbaarheid
- financiële bereikbaarheid
Gezondheidsrecht = ‘ het geheel van rechtsregels dat betrekking heeft op de zorg
voor de gezondheid en de toepassing van overig burgerlijk, bestuurs- en strafrecht in
dat verband’.
Het gaat daarbij om
- preventieve activiteiten (cure)
- care (verpleging, verzorging, begeleiding en dergelijke)
Gezondheidsrecht en gezondheidsethiek hebben een samenhang. De beginselen die
in de gezondheidsethiek als uitgangspunt wordt beschouwd zijn voor een belangrijk
deel in het recht geïncorporeerd.
Zorg is een bestaansvoorziening, daarom wordt de toegang tot noodzakelijke zorg
als een mensenrecht beschouwd.
HJV ziet toe op naleving van de verdragen. Het heeft de exclusieve bevoegdheid de
verdragsbepalingen uit te leggen en kan daartoe benaderd worden door de nationale
rechters met een verzoek om een prejudiciële beslissing.
Het hof heeft in zijn uitspraken al duidelijk gemaakt dat de rechtsorde van EU
prevaleert boven nationaal recht.
Subsidiairiteitsbeginsel = de organen van de EU pas optreden als de desbetreffende
doelstelling niet op nationaal niveau kan worden bereikt.
Rechtsbeginselen zijn van groot belang, omdat zij het rechtvaardigheidsgehalte van
het recht te kunnentoetsen en aanwijzingen kunnen geven voor toekomstig recht.
In het gezondheidsrecht = vormen zij de overgang tussen de normen en waarden
aan de ene kant en rechtsregels en rechtsbeslissingen aan de andere kant.
,De rechtsbeginselen
- zelfbeschikkingsrecht: meest besproken. Dit beginsel verschaft een normatief kader
voor de toetsing van de positie van de mens in de gezondheidszorg en voor medisch
handelen buiten de gezondheidszorg.
- beschermingsbeginsel: dit komt in veel onderdelen van het positieve recht tot uiting,
bijvoorbeeld waar dit bescherming beoogt te bieden voor de veiligheid van personen
of goederen.
- gelijkheidsbeginsel: het voorkomen van benadeling bij de toegang tot de
gezondheidszorg en de verdeling van schaarse voorzieningen.
De professionele standaard
Art. 7:453 BW moet de hulpverlener bij zijn werkzaamheden de zorg van een goed
hulpverlener in acht nemen en daarbij handelen in overeenstemming met de op hem
rustende verantwoordelijkheid, voortvloeiend uit de voor hulpverleners geldende
professionele standaard.
Volgens professionele standaard moet
- hulpverlener volgens die standaard handelen
- ook de samenleving moet hem daartoe in het belang van de goede zorg in staat
stellen
Dat de hulpverlener de ruimte krijgt om in onafhankelijkheden Dat Dat de hulpverlener de ruimte krijgt om in onafhankelijkheden de Dat de hulpverlener de ruimte krijgt om in onafhankelijkheden hulpverlener Dat de hulpverlener de ruimte krijgt om in onafhankelijkheden de Dat de hulpverlener de ruimte krijgt om in onafhankelijkheden ruimte Dat de hulpverlener de ruimte krijgt om in onafhankelijkheden krijgt Dat de hulpverlener de ruimte krijgt om in onafhankelijkheden om Dat de hulpverlener de ruimte krijgt om in onafhankelijkheden in Dat de hulpverlener de ruimte krijgt om in onafhankelijkheden onafhankelijkheden Dat de hulpverlener de ruimte krijgt om in onafhankelijkheden
vertrouwelijkheid Dat de hulpverlener de ruimte krijgt om in onafhankelijkheden het Dat de hulpverlener de ruimte krijgt om in onafhankelijkheden belang Dat de hulpverlener de ruimte krijgt om in onafhankelijkheden van Dat de hulpverlener de ruimte krijgt om in onafhankelijkheden de Dat de hulpverlener de ruimte krijgt om in onafhankelijkheden hulpbehoevende Dat de hulpverlener de ruimte krijgt om in onafhankelijkheden te Dat de hulpverlener de ruimte krijgt om in onafhankelijkheden dienen.
Een arts moet zowel bevoegd en bekwaam zijn art. 36 lid15 wet BIG.
Een door patiënt gevraagde handeling die hij medisch gezien onjuist acht, dient de
arts over het algemeen niet uit te voeren.
Afwijking van medisch professionele standaard kan niet worden gerechtvaardigd
door toestemming van de patiënt.
Richtlijn
Van een richtlijn mag en kan worden afgeweken als dit in het belang is van een
goede patiëntenzorg wenselijk is. Afwijking moet worden beargumenteerd en die
onderbouwing moet in de sleutel van de kwaliteit van de patiëntenzorg staan.
De richtlijnen vormen de uitdrukking van de professionele autonomie, omdat die de
beroepsgroep als geheel en niet de individuele arts toekomt.
De medisch professionele autonomie wordt door de patiënt begrensd in de zin dat de
patiënt uiteindelijk beslist over de vraag of al dan niet tot medisch handelen wordt
overgegaan.
Art. 7:460 BW: Het gewetensbezwaar voor de arts is een gewichtige reden om de
behandelingsovereenkomst te beëindigen, dan zal hij totdat een nieuwe arts is
gevonden de patiënt in behandeling moeten blijven houden.
Verwacht mag worden dat hij de patiënt informeert over het feit dat andere artsen wel
bereid zijn de betreffende handelingen te verrichten en zo nodig naar hen verwijst.
Euthanasie
Blijkens richtlijnen van de Koninklijke Nederlandse maatschappij ter bevordering der
geneeskunst mag van de arts in ieder geval worden verwacht dat hij principiële
bezwaren kenbaar maakt, ook zou de gewetensbezwaarde arts bereid moeten zijn
enige hulp te bieden bij het vinden van een andere arts.
1.5 juridische positie van het lichaam
het verschil tussen juridisch en biologisch mensbeeld
- het kind van wie de vrouw zwanger is, kan als zijn belang dat vordert, als geboren
worden aangemerkt
,- de regel dat het kind dat staande het huwelijk is geboren de echtgenoot van zijn
moeder tot vader heeft, dat kan iemand anders zijn dan de biologische vader
een beademingsapparaat is niet als een deel van het lichaam van de patiënt aan te
merken, men spreekt van aansluiting van de patiënt aan het apparaat. Het zaak
karakter van het apparaat verdwijnt niet door de aansluiting en de eigendom blijft bij
degene die het apparaat heeft aangeschaft.
Door de aansluiting van een overeenkomst met de patiënt voor behandeling met het
apparaat die door het ziekenhuis behoudens gewichtige redenen niet kan worden
opgezegd, art. 7:460 BW.
Ten aanzien van zaken, kunstheup of kunststop hartklep zijn verschillende
opvattingen. Lenen verdedigt de opvatting dat zij deel worden van het lichaam en
daarmee zaak karakter verliezen.
S. en Marker/ VK: over het onbepaalde tijd bewaren van celmateriaal oordeelde het
hof dat dit materiaal unieke persoonlijke informatie bevat over degene van wie het
afkomstig is en diens bloedverwanten. Bij bewaring van lichaamsmateriaal is art. 8
EVRM in het geding en is opslag alleen op specifieke gronden en specifieke
waarborgen aanvaardbaar.
Veronderstelde toestemming
Soms mag veronderstelde toestemming voor gebruik van de informatie ten behoeve
van de nabestaanden worden aangenomen, namelijk indien bij de gegevens uit dat
materiaal een groot persoonlijk belang hebben.
Tenzij er andere indicaties zijn, mag ervan worden uitgegaan dat de overledene
daardoor toestemming zou hebben gegeven.
Resterend lichaamsmateriaal mag voor onderwijsdoelen worden gebruikt. Men mag
ervan uitgaan dat patiënten daartegen geen bezwaar hebben, omdat zij ervan op de
hoogte zijn dat voor de opleiding van toekomstige artsen lichaamsmateriaal nodig is.
Dit gold vroeger maar nu uit het lichaamsmateriaal gegevens over de patiënt kunnen
worden afgeleid, is de situatie veranderd. Toestemming van de patiënt om het voor
een wetenschappelijk doel te gebruiken is in beginsel noodzakelijk, bij herleidbaar
lichaamsmateriaal.
Doneren van bloed of sperma
De donor doet afstand van bloed of sperma ten behoeve van bloedtransfusie en
kunstmatige inseminatie. Het sperma wordt door donatie eigendom van de
spermabank en het bloed van de bloedbank. Het mag niet voor een ander doel
worden gebruikt.
Transseksualiteit
De vaststelling van de geslachtelijke identiteit is van belang voor de rechtszekerheid.
Daarom is vaststelling van het geslacht ook een maatschappelijke gelegenheid.
Van Kick/Duitsland= van de betrokkene kan niet worden verwacht dat zij de
medische noodzaak van de operatie zou aantonen.
Tot 2014 was een rechterlijk oordeel vereist, sinds 2014 kunnen transgenders op
basis van deskundigenverklaring hun geslachtsaanduiding en voornamen in de
basisregistratie opnemen.
Art. 1:28 : iedere Nederlander van zestien jaar of ouder die de overtuiging heeft tot
het andere geslacht te behoren dan is vermeld in de akte van geboorte, kan van die
, overtuiging aangifte doen bij de ambtenaar van de burgerlijke stand onder wie de
desbetreffende akte berust. Indien de akte van geboorte niet hier te lande in de
registers van de burgerlijke stand is ingeschreven, geschiedt de aangifte bij de
ambtenaar van de burgerlijke stand van de gemeente ’s-Gravenhage.
Art. Dat de hulpverlener de ruimte krijgt om in onafhankelijkheden 1:28a Dat de hulpverlener de ruimte krijgt om in onafhankelijkheden BW: Bij de aangifte wordt overgelegd een verklaring van een bij of
krachtens algemene maatregel van bestuur aangewezen deskundige, afgegeven ten
hoogste zes maanden voor de datum van de aangifte.
Art. Dat de hulpverlener de ruimte krijgt om in onafhankelijkheden 1:28b Dat de hulpverlener de ruimte krijgt om in onafhankelijkheden BW: Indien aan artikel 28a is voldaan voegt de ambtenaar van de
burgerlijke stand aan de akte van geboorte een latere vermelding toe van wijziging
van het geslacht. Artikel 27 is van overeenkomstige toepassing.
Art. Dat de hulpverlener de ruimte krijgt om in onafhankelijkheden 1:28c Dat de hulpverlener de ruimte krijgt om in onafhankelijkheden BW: De wijziging van de vermelding van het geslacht in de akte van
geboorte heeft haar gevolgen, die uit dit boek voortvloeien, vanaf de dag waarop de
ambtenaar van de burgerlijke stand aan de akte van geboorte een latere vermelding
van wijziging van het geslacht toevoegt. Dit tijdstip geldt eveneens voor de wijziging
van de voornamen, bedoeld in artikel 28b, tweede lid.
Hoofdstuk Dat de hulpverlener de ruimte krijgt om in onafhankelijkheden 2 Dat de hulpverlener de ruimte krijgt om in onafhankelijkheden Rechten Dat de hulpverlener de ruimte krijgt om in onafhankelijkheden van Dat de hulpverlener de ruimte krijgt om in onafhankelijkheden patiënt
Wettelijke regeling van de rechten van patiënt dient de toegankelijkheid, de
kenbaarheid en de rechtszekerheid.
De bepalingen van de WGBO hebben dwingendrechtelijke karakter 7:468 BW.
Art. 7:411 BW heeft recht op een naar redelijkheid vast te stellen betaling indien de
overeenkomst eindigt voordat de hulpverlening is afgerond.
De geneeskundige behandelingen moeten worden verricht in de uitoefening van een
geneeskundig beroep of bedrijf.
Een verzoek om euthanasie kan niet worden aangemerkt als een opdracht welke tot
WGBO in het BW behoort.
Of een psycholoog of fysiotherapeut onder WGBO valt hangt af van de situatie. Een
psycholoog bij GGZZ instelling doet therapie, maar psycholoog bij bureau voor
beroepskeuze niet.
Recht op informatie
Geen toestemming kan worden gegeven voor een handeling waarover men niet is
geïnformeerd. In de VS wordt de samenhang tussen informatie en toestemming tot
uitdrukking gebracht al ‘informed consent’.
In acute gevallen mogen medische handelingen zonder toestemming worden
verricht.
Nadat ogv informatie toestemming is verkregen bijvoorbeeld het verrichten van
onderzoek, moet de hulpverlener aan de patiënt de bevindingen An het onderzoek
mededelen.
Derde plaats: mag de arts op goede gronden ter voorkoming van schade bij de
patiënt informatie achterhouden, de zogenoemde therapeutische exceptie.
Art. 7:448 BW: De hulpverlener moet de patiënt op duidelijke wijze, desgevraagd
schriftelijk inlichten.
Als algemene norm wordt gehouden: het verstrekken van inlichtingen over feiten en
mogelijkheden die een redelijk mens in een gegeven omstandigheid mag worden te
overwegen alvorens hij een beslissing neemt, of die hij nodig heeft voor zijn verdere
gedrag.