Dit document is een samenvatting van hoofdstuk 26 Evolutie van de methode 10voorbiologie voor het vak biologie. Het is geschikt voor het VWO en voor het vierde, vijfde en zesde leerjaar en natuurlijk als voorbereiding op het centraal examen.
H26 Evolutie Samenvatting
De Zweed Arrhenius kwam met de theorie dat meteorieten uit de ruimte leven op aarde brachten.
De nevels in de ruimte bevatten veel organische moleculen. Hier was sprake van chemische evolutie.
De organische moleculen in meteorieten zijn voornamelijk linksdraaiend, net zoals in levende
wezens.
In hete bronnen in de diepzee borrelt heet water dat rijk is aan calcium en andere ionen. Rondom
deze bronnen hebben zich hoge kalkzuilen gevormd van gesteenten (Lost Cities). Hier hopen zich
massa’s organische verbindingen op; misschien is hier het leven wel ontstaan. Dit zijn niet de black
smokers, waar vulkanische materialen omhoog komen met hoge temperatuur en een zuur milieu. De
wanden zitten vol mineralen die als katalysatoren werken. De eerste cel was een hydrothermale
bron, waarin waterstof opborrelt en met koolstofdioxiderijk water in contact komt en organische
verbindingen ontstaan. Chemiosmose is een systeem waarin protonen door een membraan worden
gepompt, waardoor een gradiënt ontstaat en energie wordt opgebouwd om ATP te maken.
De chemische evolutie van de organische bouwstenen lijkt niet zo waarschijnlijk. Over het ontstaan
van de eerste cellen bleef nog lang een probleem: eiwitten kunnen niet ontstaan zonder DNA en RNA
en andersom. Tot men ontdekte dat RNA ook spontaan kan ontstaan uit o.a. vulkanisch gesteente.
RNA draagt een stuk genetische code, maar sommige typen kunnen zelf ook als enzym werkzaam
zijn. De allereerste levensvormen zouden waarschijnlijk hebben bestaan uit een systeem waarin RNA
de genetische code droeg en een rol speelde in het regelen van chemische reacties.
Bij het ontstaan van echte cellen kregen oermembranen de rol van begrenzing van een systeem,
waarbinnen een aantal organische moleculen met elkaar één geheel vormden door een proces van
zelforganisatie. Uit deze oercellen ontwikkelden zich de eerste bacteriën. Fossielen van deze
bacteriën vertonen veel gelijkenis met de Archaeabacteriën. Er kwamen allerlei soorten zoals de
Cyanobacteriën die zuurstof produceerde door middel van fotosynthese. Hierdoor veranderde de
samenstelling van de atmosfeer: van vooral N2, CO2 en weinig H2S en H2 naar vooral N2 en O2 en
weinig CO2.
Bacteriën zijn prokaryoten (geen kern) en hun DNA en RNA ligt vrij in het cytoplasma. Ze bezitten
geen andere organellen, zijn klein, eencellig en planten zich voort door deling; veel soorten leven
anaeroob. Eukaryoten hebben een kern, bezitten organellen en zijn aeroob. Ze hebben ook DNA in
de mitochondriën en bij planten in de chloroplasten. Eukaryoten zijn ontstaan door endosymbiose
van verschillende soorten prokaryoten. Bladgroenkorrels waren eerst cyanobacteriën en
mitochondriën aerobe bacteriën; ze werden door andere prokaryoten in zich opgenomen – als
symbiose of parasiet.
Helemaal in het begin was de aarde kaal: de maan stond vlakbij en er waren veel meer vulkanische
uitbarstingen en aardbevingen dan nu. Later wisselden extreem koude en warme perioden elkaar af.
2,7 miljard geleden kwam er door de cyanobacteriën veel zuurstof vrij in het water en de atmosfeer,
waardoor de anaerobe bacteriën uitstierven. Toen het zuurstofgehalte nog meer omhoog ging,
ontstonden veel van de ons bekende stammen van organismen. Er kwamen meer grote
levensvormen. Rond 400 miljoen jaar geleden was er een reuzesprong: planten en bomen kwamen
tot ontwikkeling. Rond 650 miljoen jaar geleden was de aarde bijna helemaal bedekt met ijs
(Snowball Earth). Het opwarmen gebeurde door de uitstoot van grote vulkanen, waardoor
broeikasgassen in de atmosfeer kwamen. De tropische aarde was circa 50 miljoen jaar geleden.
Aarde was een broeikas: geen ijs op de polen. Het CO2-gehalte begon te dalen en de aarde koelde
langzaam af. Toen de bergen oprezen, werd het gesteente door erosie afgebroken en naar lagere
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper aphrocival. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €3,99. Je zit daarna nergens aan vast.
