Dit document is een samenvatting van hoofdstuk 25 Ordening van de methode 10voorbiologie voor het vak biologie. Het is geschikt voor leerlingen op het VWO en voor het vierde, vijfde en zesde leerjaar en natuurlijk als voorbereiding op het centraal examen.
H25 Ordening Samenvatting
Soort = een groep organismen, waarvan de leden bij onderling voortplanten vruchtbare
nakomelingen kunnen voortbrengen. Alle individuen van dezelfde soort die in een ecosysteem een
voortplantingsgemeenschap vormen, behoren tot een populatie. Een soort bestaat meestal uit
meerdere populaties, die door het ecosysteem begrensd zijn. Populaties zijn echter niet gesloten
(denk aan migratie). Populaties die ver van elkaar af leven, kunnen langzaam aan steeds meer van
elkaar gaan verschillen. Het gevolg kan zijn dat leden van deze populaties elkaar niet meer als
soortgenoten herkennen.
Een soortnaam bestaat minimaal uit twee Latijnse namen (binaire nomenclatuur). De eerste naam
begint met een hoofdletter en geeft aan tot welk geslacht het organisme behoort. De tweede naam
geeft de soort aan met een kleine letter. Vaak staat achter de soortnaam een grote letter van de
persoon die de soort het eerst beschreven heeft. (Bijvoorbeeld Parus major L) Wanneer soortnamen
uit drie woorden bestaan is er sprake van ondersoorten. Door DNA van verschillende soorten
organismen met elkaar te vergelijken, is het mogelijk de mate van verwantschap te bepalen.
Termen als soort, geslacht, familie, orde en klasse worden taxa genoemd. Een taxon is een
taxonomische groep met organismen die samen een onderscheidende eenheid vormen.
Biologen letten bij het ordenen niet alleen op de bouwkenmerken, maar ook op de evolutionaire
verwantschap (fylogenetische systematiek, cladistiek). Deze reconstrueert verwantschappen en
afstamming van soorten. Een tak van een stamboon (cladogram) wordt een clade genoemd.
Soorten die van een gezamenlijke voorouder afstammen, hebben een gemeenschappelijk bouwplan,
waarvan een deel in de loop van de evolutie een andere functie en vorm kan hebben gekregen.
Homologe organen zijn organen met een gemeenschappelijk bouwplan, maar uiteenlopende vormen
en functies. Rudimentaire organen zijn resten van organen die bij verre voorouders nog een functie
hadden en die hun functie in evolutionaire ontwikkeling hebben verloren. Rudimenten zijn vaak nog
aanwezig. Divergentie is het verschijnsel dat overeenkomstige organen in aanleg hetzelfde zijn en in
de loop van de evolutie bij nieuwe soorten van vorm en functie zijn veranderd. Hierdoor kunnen
homologe organen ontstaan. Analoge organen zijn niet ontstaan uit gelijke oervormen, maar ze zijn
op elkaar gaan lijken door eenzelfde aanpassing. Bij convergentie kunnen niet-verwante soorten
door gelijke milieuomstandigheden analoge structuren en organen ontstaan.
Tot de jaren ’70 was het gangbaar om de levende wezens in 4 Rijken in te delen, maar het werden er
vijf omdat er bij de eencelligen geen duidelijk onderscheid in planten en dieren te maken was:
bacteriën, protisten, schimmels, planten en dieren. De bacteriën werden prokaryoten genoemd
(=eencelligen zonder celkern) en de overige Rijken heetten nu eukaryoten (één- en meercelligen met
celkern). In het Rijk van de protisten zitten
alle eukaryoten die niet bij de andere rijken in Eukaryoten (cellen met celkern)
Rijk III: Archezoa (eencellige parasieten)
te delen zijn. In de meeste moderne indeling
Rijk IV: Fungi (schimmels en korstmossen)
is dit Rijk echter opgeheven:
Rijk V: Protozoa (eencelligen, in water levend)
Rijk VI: Chromista (gekleurde algen: o.a.
diatomeeën, bruinwieren, goudalgen)
Rijk VII: Plantae (alle organismen met
Prokaryoten (cellen zonder chlorofyl)
celkern) Rijk VIII: Animalia (dieren)
Rijk I: Archaebacteriae
Rijk II: Eubacteriae
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper aphrocival. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €3,99. Je zit daarna nergens aan vast.
