Dit document is een samenvatting van hoofdstuk 15 Ademhaling van de online methode 10voorbiologie voor het vak biologie. Het is geschikt voor leerlingen op het VWO en voor het vierde, vijfde en zesde leerjaar en natuurlijk als voorbereiding op het centraal examen.
H15 Ademhaling Samenvatting
Het grootste deel van de neus bestaat uit elastisch kraakbeen. De neus vormt de toegang tot de
neusholte. Deze is bekleed met neusslijmvlies; het buitenste laagje hiervan bestaat uit
trilhaarepitheel, een laagje dekweefselcellen die aan één kant bedekt is met trilhaarcellen,
waartussen zich veel slijmvormende klieren bevinden. De neusholte wordt in twee delen verdeeld
door het neustussenschot. Aan beide kanten heeft de wand van de neusholte drie uitstekende
plooien: de neusschelpen. Boven in de neusholte zit het reukzintuig. De neusholte staat in verbinding
met de bijholten in de schedelbeenderen, bekleed met slijmvlies. In de neusholte zit de
neusamandel, die uit lymfoïde weefsel bestaat. De neusholte heeft de volgende functies:
1. Zuivering; grote stofdeeltjes blijven steken in de neusharen. Het neusslijmvlies vangt veel
kleinere stofdeeltjes en ziekteverwekkers op. De trilharen sturen het meeste vervuilde slijm
naar de keelholte. Je slikt het in en het maagzuur vernietigt de eventuele ziekteverwekkers.
2. Verwarming; ingeademde lucht kan tot 33 graden worden opgewarmd. Het op temperatuur
brengen van ingeademde lucht voorkomt afkoeling van het longweefsel. Een lage
temperatuur verhindert een goede gaswisseling.
3. Bevochtiging; het neusslijmvlies bevochtigd ingeademde lucht. Dit gebeurt ook door
verstuivend traanvocht, dat via de traanbuis onder de onderste neusschelp uitmondt.
Traanvocht wordt afgevoerd naar de neusholte.
4. Ruiken; ingeademde lucht wordt gekeurd door het reukzintuig. Je wordt gealarmeerd door
de vieze geur van giftige gassen. Hierdoor ga je automatisch oppervlakkiger ademhalen, ook
wanneer je de luchtvervuiling niet bewust ruikt.
De mond speelt een belangrijke rol bij het spreken. De keelholte ligt achter de neus- en mondholte
en is onderdeel van de luchtwegen en het spijsverteringskanaal. In de keelholte zitten de huig en het
strotklepje. Links en rechts in de keelwand zitten de keelamandelen aan de tongbasis. Ook die zijn
gemaakt van lymfoïde weefsel. Wanneer je verkouden bent, zijn ze meestal gezwollen. Het
strottenhoofd ligt tussen de keelholte en de luchtpijp in en bestaat uit kraakbeenstukken. De
schildkraakbeen aan de voorkant is de grootste (de adamsappel). In het strottenhoofd zitten je
stembanden, stevige bindweefselvliezen die in trilling komen door langsstromende lucht. De opening
tussen de stembanden is de stemspleet. Spieren van het strottenhoofd kunnen de stembanden laten
bewegen, waardoor de stemspleet (en de luchtpijp) afgesloten wordt. Bij gewone ademhaling
worden de stembanden niet in trilling gebracht (bij de wijdste stand van de stemspleet). Wordt de
stemspleet nauwer, dan kan de lucht de stembanden in trilling brengen. De eigenschappen van je
stem hangen af van bijvoorbeeld de vorm van de stembanden, de vorm van je mond- en neusholte
en de spieractiviteit van het strottenhoofd.
De luchtpijp sluit aan op het kraakbeen van het strottenhoofd. Boven het hart splitst de luchtpijp in
twee hoofdbronchiën, naar de linker- en rechterlong. Luchtpijp en hoofdbronchiën zijn stevige
buizen van bindweefsel waarin kraakbeenstukken zitten. Ze hebben een hoefijzervorm met de
opening aan de achterkant, waar de slokdarm tegen de luchtpijp ligt. Ze verhinderen het
dichtklappen van de luchtpijp en hoofdbronchiën bij inademing. De binnenkant van luchtpijp en
hoofdbronchiën is bekleed met slijmvlies en trilhaarepitheel die stofdeeltjes en ziektekiemen
tegenhouden. De trilharen transporteren ze naar de keel (je gaat hoesten etc). Een hoofdbronchus
vertakt in bronchiën. Elke bronchus wordt omgeven door een longkwab, bestaande uit longweefsel.
De rechterlong heeft er drie en de linkerlong twee. Hierbinnen vertakken de bronchiën zich tot de
bronchiolen. Ook de bronchiën en bronchiolen zijn bekleed met trilhaarepitheel. In de grote
bronchiën zijn de kraakbeenstukken ringvormig, verderop worden het onregelmatige stukjes en vlak
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper aphrocival. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €3,99. Je zit daarna nergens aan vast.
