Dit document bevat de leerdoelen van het vak Persoonlijkheidsstoornissen voor Deeltentamen 1 uitgewerkt. De leerdoelen zijn de kernpunten die geleerd moeten worden voor dit tentamen en zijn dus een goede ondersteuning voor een goede voorbereiding.
Leerdoelen persoonlijkheidsstoornissen
Deeltentamen 1
Jaar 2018/2019
,Hoorcollege 1
De criteria voor een persoonlijkheidsstoornis kunnen benoemen.
PS = Een rigide, inflexibel patroon van denken, voelen, handelen en impulsregulatie.
Criteria PS:
1. Uit zich op minimaal 2/4 domeinen: cognitie, affect, interpersoonlijk functioneren, impulscontrole
2. Pervasief: over de meeste situaties (en inflexibel)
3. Pathologisch: veroorzaakt lijden/beperking in functioneren/komt niet overeen wat er in de
cultuur wordt verwacht
4. Persistent: stabiel vanaf jonge volwassenheid
Exclusies: beter begrijpen vanuit syndroomstoornis / t.g.v. somatische oorzaak.
De veranderbaarheid en stabiliteit van de normale persoonlijkheid en van
persoonlijkheidsstoornissen kunnen beschrijven.
Veranderbaarheid en stabiliteit van normale persoonlijkheid
Vroeger dacht men dat persoonlijkheid stabiel was over situaties heen en dat het gevormd zou zijn rond
18 jaar.
Nu weten we dat persoonlijkheid verschillend is in situaties en dat het verandert tot aan 60 – 65 jaar. Het
verandert in de richting van betere adaptie. Verklaringen hiervoor zijn:
PS zijn aan de persoonlijkheid gebonden psychopathologie. Het maakt deel uit van het karakter
(=egosyntoon). Hierdoor is het moeilijk te veranderen en vrij stabiel.
De diagnostische classificatiemethode van persoonlijkheidsstoornissen volgens de DSM-5
kunnen beschrijven.
De DSM-5 maakt gebruik van polythetische diagnostiek = er moet aan een minimumaantal criteria uit een
grotere set worden voldaan.
Dit i.t.t. monothethische diagnostiek: er moet aan alle criteria worden voldaan.
De DSM-5 is ook categorieel (je hebt wel/geen stoornis)
Echter komt uit onderzoek naar voren dat de meeste stoornissen dimensioneel zijn. Het
diagnostische afkappunt is arbitrair.
Echter is dimensionele diagnostiek lastig:
- We denken makkelijker in categorieën
- Verzekeraars willen alleen een behandeling van ’echte stoornissen’ vergoeden.
, De diagnostische criteria van persoonlijkheidsstoornissen kunnen benoemen en toepassen op
een casus.
Het ontstaan (etiologie), de epidemiologie, co-morbiditeit en het beloop van
persoonlijkheidsstoornissen kunnen beschrijven.
Etiologie PS
Biologische modellen:
- Genetisch onderzoek: genen niet te identificeren
- Neurotransmittersystemen:
o Dopamine (cognitieve problemen, cluster-A)
o Serotonine (woede, impulscontrole)
o MAO (breekt neurotransmitters af agressie)
- Hersengebieden
o Gebrek aan frontale corticale controle op impulsen en emoties (midden-brein)
o Midden-brein disfunctioneren (hyper-emotionaliteit respons onder-emotionaliteit)
BPS kent erfelijkheid coëfficiënt van 50%. Dit daalt tot 0 als je het effect van extreme scores op normale
persoonlijkheidsdimensies eruit haalt (BIG-5: neuroticisme en agreeableness). De kwetsbaarheid van BPS
is dus 50% (i.p.v. symptomen BPS)
Unieke omgevingsfactoren veroorzaken dus BPS bij kwetsbare mensen.
- Genetische kwetsbaarheid in combinatie met ongunstige omgeving leidt tot pathologie
- Sommige studies vinden aanwijzingen: polymorfismen x kindermisbruik/slechte opvoeding
o Probleem met replicatie
- Borderline: seksueel, emotioneel misbruik en emotionele verwaarlozing
- Antisociaal: fysiek misbruik
- Cluster-C: emotioneel misbruik
- Hoe meer problematisch oudergedrag hoe groter kans op PS (hoe liever ouders minder
grote kans)
- Gebrek aan affectie geassocieerd met 7 PS: BPS, ASPS, PPS, SPS, OPS, Depressieve PS, SCPS
Psychodynamische modellen
- Drifttheorie (Freud): fixatie in ontwikkelingsstadium
o Oraal – afhankelijk
o Anaal – dwangmatig
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper nelissss. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €4,49. Je zit daarna nergens aan vast.
