Erg prettige en zeer complete samenvatting van het boek praktijkonderzoek in zorg en welzijn. Alle begrippen begrijpelijke definities staan kort en duidelijk beschreven. Er is gebruik gemaakt van subtitels om het leren te vereenvoudigen (H1 t/m H9).
Praktijkonderzoek in zorg en welzijn
Hoofdstuk 1: een inleiding op praktijkonderzoek
Een positiebepaling van praktijkonderzoek
Onderzoek doen is nauw verbonden met leren en ontwikkelen en ligt aan de basis van ons bestaan.
We zijn voortdurend bezig vragen te stellen, waarnemingen en ervaringen te verzamelen,
verbindingen te leggen, te reflecteren op ons eigen handelen en ideeën uit te wisselen.
Intentioneel leren
Als je bewust via een bepaalde systematiek antwoord probeert te krijgen op je vragen. Het boek richt
zich op onderzoek vanuit een expliciet geformuleerd leerintentie.
Het belang van een onderzoekende beroepshouding
Professionals hebben te maken met een voortdurend veranderende beroepsomgeving:
- Veranderende hulpvragers en behoeften van cliënten.
- Fusies en afsplitsingen binnen of tussen organisaties.
- Nieuwe regelgeving en handelingsprotocollen.
- Veranderingen in de cliëntpopulatie.
- Toenemende maatschappelijke verantwoordelijkheid > vermaatschappelijking van de zorg.
- Spanningsveld tussen organisatiebelangen en cliëntbelangen.
Drie componenten HBO onderzoeker (Andriessen)
Onderzoekend vermogen van een professional in het hbo-werkveld en onderscheidt drie componenten:
1. Onderzoekende houding bezitten.
2. Kennis uit onderzoek van anderen toepassen.
3. Zelf onderzoek doen.
Reflecteren (Van Veen & Van de Ven)
Reflecteren biedt ondersteuning bij het uitvoeren van de beroepshandelingen in je eigen werksituatie
en helpt je om oordelen te vormen en beslissingen te nemen in alledaagse situaties. Drie niveaus.
1. Instrumentele niveau: zichtbare handelen > hulpvraag concretiseren, gesprek voeren, training.
2. Substantiële niveau: onderliggende uitgangspunten van het handelen > visie op het bieden van zorg.
3. Kritische niveau: morele, ethische en andere normatieve overwegingen.
Versterken van je onderzoekende houding
Dit kan onder andere door middel van:
1. Structureel reflecteren via logboek.
2. Coaching door collega’s.
3. Deelname aan intervisiebijeenkomsten.
4. Uitvoeren van een praktijkonderzoek staat in dit boek centraal.
Hoofddoelen van onderzoek
We onderscheiden drie hoofddoelen om een onderzoek uit te voeren:
1. Je wilt theorieën ontwikkelen of toetsen. Het onderzoek levert kennis op die generaliseerbaar is.
Theorie: een geheel van logisch samenhangende uitspraken die samen een deel van de
werkelijkheid proberen te verklaren.
2. Je wilt kennis toepasbaar maken in een brede beroepscontext. Het onderzoek levert oplossingen
op voor generieke problemen (alles bij deze sector horende problemen).
3. Je wilt op zoek gaan naar antwoorden op vragen in een specifieke beroepssituatie met als doel
deze situatie beter te begrijpen en waar nodig te verbeteren. Het onderzoek levert kennis op die
in eerste instantie alleen van toepassing is op de specifieke beroepscontext waarin het onderzoek
is uitgevoerd.
,Fundamenteel onderzoek
Wanneer het accent op de ontwikkeling en toetsing van theorie ligt. Dit onderzoek vindt veelal plaats
aan de universiteiten. Is gericht op het verwerven van kennis, zonder stil te staan bij de mogelijke
toepassingen van die kennis. Fundamenteel onderzoek staat tegenover toegepast onderzoek.
Toegepast onderzoek
Wanneer het accent op kennis ligt die tot de oplossing van gezondheids- of sociale problemen moet
bijdragen. Zet de wetenschappelijke kennis en methodologie in bij het ontwikkelen van praktisch
bruikbare producten en methoden
Praktijkonderzoek
wanneer professionals in hun eigen beroepspraktijk onderzoek doen met als doel deze praktijk te verbeteren
of beter te leren begrijpen.
Onderzoek benaderingen
Er bestaan verschillende opvattingen over wat goed onderzoek is. Dit noemen we onderzoeksbenaderingen.
1. Constructivistische onderzoeksbenadering
Er bestaat niet één juiste visie op de werkelijkheid, er kunnen meerdere interpretaties van de
werkelijkheid naast elkaar bestaan. De kennis ontstaat in de interactie tussen mensen en de
omgeving. Je zoekt dus niet naar algemene wetmatigheden, maar naar interpretaties van
gebeurtenissen die zich in een specifieke beroepssituatie voordoen.
2. Positivistische onderzoeksbenadering
Kennis is gebaseerd op dat wat direct waarneembaar is: er is één bestaande werkelijkheid. Deze
werkelijkheid kan beschreven worden aan de hand van algemene wetmatigheden. Onderzoeksresultaten
zijn hierdoor eenvoudiger generaliseerbaar naar andere contexten. Je kijkt als onderzoeker zo zuiver
mogelijk naar gebeurtenissen in de beroepspraktijk, herkent zoveel mogelijk beïnvloedende factoren en
waar mogelijk sluit je ze uit. Voorbeelden van beïnvloedende factoren zijn: (z.o.z.).
Kenmerkend voor de positivistische onderzoeksbenadering is dat je probeert je onderzoek zo in te
richten dat deze vertroebeling geminimaliseerd wordt, waardoor je ondanks die factoren in staat
bent uitspraken te doen over de werkelijkheid. Iedereen die deel uitmaakt van een onderzoek heeft
actief invloed op deze praktijk en de manier waarop die wordt ervaren.
Evidence-based practice (EBP)
Is het zorgvuldig, expliciet en oordeelkundig gebruik van het beste bewijsmateriaal en evidence om
beslissingen te nemen met individuele patiënten om de zorgverlening te verbeteren. De praktijk
van evidence-based practice impliceert het toetsen en integreren van individuele professionele
kennis van de behandelaar, de wens en de voorkeur van de patiënt met het beste externe
bewijsmateriaal dat vanuit systematisch onderzoek beschikbaar is. De voorkeuren, wensen en
verwachtingen van de patiënt spelen bij de besluitvorming een centrale rol.
Evidence-based practice (EBP)
Gaat dus over de vraag hoe je in de context van je eigen beroepspraktijk op basis van goed
bewijsmateriaal beslissingen kunt nemen die afgestemd zijn op de eigen kennis en ervaringen en de
waarden en voorkeuren van een cliënt. Het is een doorgaand proces, waarbij je wetenschappelijke
kennis, kennis over de cliënt, klinische kennis en organisatorische randvoorwaarden samenvoegt in
het dagelijkse handelen.
Noordegraaf (2010) is van mening dat veel EB-methodieken binnen de hulpverlening nog van een te
hoog abstractieniveau zijn en te weinig op de specifieke beroeps context gericht zijn. Naast de
aandacht voor de implementatie van deze EB-methodieken zou er meer moeten worden
geïnvesteerd in de ontwikkeling van methodieken op maat, oftewel PBE
Practice-based evidence (PBE)
Gaat uit van het idee dat kennis over het handelen van een professional ontstaan in de specifieke
context van de beroepspraktijk en dat die kennis evolueert door de interactie tussen de personen die
context een belangrijke rol spelen. BPE richt zich op de daadwerkelijke praktijk en zet professionals
aan tot het uiteenzetten van die praktijk en de door hen waargenomen effecten > ontstaan van
praktijktheorieën.
Het verschil tussen EBP en PBE is dat onderzoeksresultaten bij EBP onder wetenschappelijke
condities verkregen worden en dan vertaald worden naar de praktijk, terwijl bij PBE de
onderzoeksresultaten onder realistische condities verkregen worden en dan eventueel in een
volgende stap gegeneraliseerd kunnen worden. Dit top-down en bottom-up onderzoek kunnen
elkaar aanvullen en versterken.
Beide gaan uit van een onderzoekende professional die onderzoeksvaardig is en reflecteert op zijn
dagelijks handelen, ontwikkelingen kritisch volgt, beroepskennis en vaardigheden actief onderhoudt
en een bijdrage levert aan de kennisbasis van de beroepsgroep, om uiteindelijk de cliënt beter van
dienst te kunnen zijn. Bij praktijkonderzoek ligt het accent op de verwerving van PBE.
Definitie van praktijkonderzoek
Voor onderzoek dat zich richt op verbetering of het beter leren begrijpen van de eigen praktijk zijn
internationaal verschillende namen in omloop, namelijk:
- Actieonderzoek (action research).
- Praktijkonderzoeker (practitioner research of praxisforschung).
- Ontwikkelonderzoek.
- Ontwerponderzoek.
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper rickkrul. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €5,49. Je zit daarna nergens aan vast.
