1. Basisbegrippen &
nomenclatuur
1.1. Inleiding
Kanker= 2de balngstrijkste oorzaak v sterfte na cardiovasculaire ziekten
, 1.2. Definities & algemene begrippen
Neoplasie= nieuwe groei= tumor
Moleculaire definitie v tumor= letsel bestaand uit clonale proliferatie (= vermeerdering) v
cellen veroorzaakt door mutaties
Clonaal= tumorcellen ontstaan uit 1 gemeenschappelijke voorloper-cel
mutaties geven aan tumorcelen overlevings- en groeivoordeel
Autonome groei= excessieve proliferatie onafh v externe groeistimuli
2 basiscomponenten:
Clonale neoplastische cellen
Reactief tumorstroma: bindweefsel met fibroblaste, bloedvaten & cellen vh immuunsysteem
(lymfocyten, macrofagen, neutrofiele granulocyten)
Mineure OF belangrijke component
- Desmoplastische stromareactie= tumorcellen induceren grote hoeveelheid lijkt op
celarm bindweefsel rijk aan collageenvezels
Classificatie & naamgeving:
Gebasseerd op clonale componenten
Stromacomponeten: rol bij groei v tumoren & verspreiding v tumorcellen
P7, figuur 1 & 2
Basisindeling v tumoren
Benigne (goedaardige) tumor:
- Geen evidentie vr aggressieve groei: geen invasie/destrucite v weefsel of organen in
buurt v tumor
- Lokaal, geen spreiding nr andere anatomische lokalisaties
- Therapie: chirurgie
Kù veel ziekte veroorzaken: liggen op plaats waar moeilijk kù verwijderd worden (hersenen)
Maligne (kwaadaardige) tumor:
- Lokaal invasie & destructie v nabijgelegen structuren
- Spreiding nr andere organen mogelijk = metastase
Kanker: gebruikt vr maligne tumoren
Prognose is niet altijd slecht
1.3. Naamgeving v tumoren
2 basisprincipes
Te verwachten klinisch gedrag: benigne – maligne
Histogenetisch criterium: obv weefsel waaruit tumor is ontstaan/ weefsel dat door tumor
wordt nagebootst
Epithelaile tumoren:
Eenlagig klierepitheel: adenoma – adenocarcinoma
Meerlagig plaveiselepitheel: papilloma – plaveiselcelcarcinoma= squameuze carcinomen
Overgangsepitheel (urotheel): papilloma – urotheelcelcarcinoma= transitioneel celcarcinoma
Mesenchymale tumoren/wekedelentumoren= tumoren uit steunweefsels
Fibroblasten: fibroma – fibrosarcoma
Bloedvaten: (hem)angioma – angiosarcoma
Niet te onderscheiden
Lymfevaten: lymfangioma – angiosarcoma
Bot: osteoma – osteocarcinoma
Vooral bij jonge mensen
Kraakbeen: chondroma – chrondrosarcoma
Vet: lipoma – liposarcoma
Glad spierweefsel: leiomyoma – leiomyosarcoma
Baarmoeder vleesboom
Gestreept spierweefsel: rhabdomyoma – rhabdomyosarcoma
, zeldzaam
OPM:
- Carcinomen= frequenter dan sarcomen
Goedaardige tumoren v steunweesel= frequent (lipoma, angioma, fibroma)
- Bij tumoren die normale cellen bijna niet meer nabootsen: niet geweten uit welk celtype
tumor is ontstaan
- In weefsels: variatie v tumoren
Herhaling: verschil tssn epitheel & steunweefsels (=mesenchymale
weefsels)
afgelijnd door epitheel:
- huid & alle slijmvliezen thv respiratoir stelsel & baarmoeder
huid bedekt door epiderm
- darmkanaal vd mand tot anus
- klierstructuren id borst, prostaat, pancreas & speekselklieren
- nieren & lever
vormen dun laagje cellen => beschermen tegen micro-organismen
epitheelcellen:
- vormen 1 of meerdere lagen cellen
- hangen stevig vast aan elkaar dmv celjuncties
- rusten op basale membraan
meerlagig squameus epitheel (= meerlagig plaveiselcelepitheel)
- epiderm vd huid => plaveiselcelepitheel= verhoornd
- slijmvlies v mond, keel, strottenhoofd, slokdarm, anus, baarmoederhals
eenlagig/klierepitheel
- maag, dunne darm, dikke darm, rectum
- klierepitheel
1.4. vereenvoudigde indeling v maligne tumoren ih
algemeen
carcinoma
sarcoma
melanoma: melanocyten/pigmentcellen
mesothelioma: longvlies (mesotheel) => asbest
bloedkankers:
- leukemie: witte bloedcellen
- lymfoma: lymfocyten => vormt vaste tumor
type v witte bloedcellen
in weefsel/lymfeknoop
- plasmocytoma: plsamocyten
1.4.1. frequente adenocarcinomen
prostaat-
colon- Bijna altijd adenocarcinoma
borst-
long-
kan ook plaveiselcelcarcinoma => ontstaan uit longblaasjes
1.4.2. plaveiselcelcarcinoma
squameus carcinoma
huid
mond
farynx (keel)
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper ellagoosens. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €9,16. Je zit daarna nergens aan vast.