Probleem 4: Hell is other people
Artikel Wong, Gordon & Heimberg: “Cognitive-Behavioral Models”
Cognitieve-gedragsmodellen
Clark and Wells (1995): A Cognitive Model of SAD = SAD zou ontwikkelen als resultaat van
een interactie tussen aangeboren gedragskenmerken en levenservaringen, waardoor
individuen de sociale wereld als gevaarlijk waarnemen. Een kerneigenschap van dit model is
“een sterk verlangen om een wenselijke impressie van jezelf aan anderen over te brengen en
gemarkeerde onzekerheid over het eigen vermogen om dit te kunnen doen”. Deze geloven
dragen bij aan het gevoel dat een persoon met SAD sterk risico loopt zich onacceptabel te
gedragen en dat dit ernstige gevolgen heeft, zoals verlies van status of afwijzing.
Clark en Wells beschrijven het dysfunctionele patroon van sociale angst als bestaande uit
vier interactieve processen:
1) Attentional inward bias en distorted images: wanneer mensen met SAD in een
gevreesde situatie komen, denken ze dat ze negatief worden geëvalueerd. Ze
focussen hun aandacht naar binnen en gebruiken interne sensaties als feedback over
hun sociale ineffectiviteit. Ze beelden zichzelf in hoe anderen hen zouden zien, maar
deze beelden zijn vaak verdraaid.
2) Safety behaviors: gedragingen die sociaal angstige individuen uitvoeren om
negatieve evaluatie door anderen te voorkomen. Deze gedragingen zorgen er vaak
juist voor dat het gevreesde gedrag eerder plaatsvindt. Ook behouden ze angst,
omdat ze voorkomen dat de negatieve geloven van de persoon over de gevreesde
consequenties worden ontkracht door bewijs.
3) Cognitive distortions: individuen met SAD overschatten vaak hoe negatief anderen
hun prestatie evalueren en voorspellen de gevolgen van sociale mislukkingen veel
erger dan realistisch. Hierdoor zijn ze extra waakzaam in het observeren van hun
gedrag, wat hun vermogen om betrokken te zijn in sociale interacties verder beperkt.
Zo ontstaan werkelijke tekorten in prestatie, en worden ze gezien als niet-sociaal.
4) Avoidance: vóór de sociale event ervaren individuen een periode van angst waarin
eerdere negatieve ervaringen naar boven komen. Dit kan leiden tot complete
vermijding van de situatie. Als de situatie echter niet wordt vermeden, kan de angst
ertoe leiden dat de persoon minder goed positieve reacties zal opmerken. Ná sociale
interactie herinneren SAD patiënten de situatie als negatiever dan deze in
werkelijkheid was, waardoor negatieve zelfschema’s worden behouden. Zo neemt de
kans toe dat in de toekomst de situatie wordt vermeden.
Rapee and Heimberg (1997): A Cognitive-Behavioral Model of SAD = sociale angst bestaat
over een continuüm, met individuen met SAD aan het hogere eind van het continuüm. Op
dezelfde manier kan de mate van dysfunctionele patronen worden gerepresenteerd over
een continuüm. Volgens het model is het verschil tussen mensen met SAD en mensen
zonder SAD dus de mate waarin individuen met SAD cues beoordelen als voorspellend voor
dreiging, en de mate van dreiging voorspeld door een gegeven cue.
1
,Verschillende factoren zouden de ontwikkeling van dysfunctionele processen beïnvloeden,
wat leidt tot de ontwikkeling van SAD. Een genetische neiging om aandacht te focussen op
dreiging is één factor, die interacteert met vroegere ervaringen, om een perceptie te creëren
van de sociale wereld als gevaarlijk. Als gevolg is een belangrijke eigenschap van SAD
patiënten de aanname dat anderen hun negatief zullen evalueren. Ook hechten ze sterk
belang aan de acceptatie door anderen, waardoor ze verwachtingen en doelen hebben
waarvan ze geloven dat ze deze niet kunnen bereiken. Deze discrepantie tussen mentale
representaties van de zelf en verwachtingen van anderen, is de kern van SAD.
In dit model bevat het begrip sociale situaties ook situaties waarin geen sociale interactie
plaatsvindt, maar de aanwezigheid van een waargenomen dreiging voldoende is om angst
uit te lokken. Voor individuen activeert het vooruitzicht van een publiek een mentale
representatie van de zelf als ze inbeelden dat ze worden gezien door dat publiek. Deze
representatie is een verdraaid beeld beïnvloed door een aantal inputs. Individuen vormen
een baseline image dat kan worden verkregen uit eerdere ervaringen en werkelijke beelden
van de zelf als gezien door publiek. Deze is consistent met negatieve zelfschema’s en
kerngeloven. Het kan worden aangepast door interne en externe feedback.
Deze mentale representatie is verdraaid omdat:
Individuen met SAD hebben bias tegenover het aandacht geven aan externe cues in
de sociale omgeving die dreiging of negatieve evaluatie signaleren.
Individuen met SAD richten hun aandacht ook op het observeren en aanpassen van
de mentale representaties van de zelf als waargenomen door het publiek.
Daarbij moeten individuen aandacht richten op de sociale taak.
Sociale prestatie lijdt, omdat middelen van aandacht worden belast. De slechte
prestatie bevestigt vervolgens de negatieve mentale representaties.
Een belangrijk dysfunctioneel proces is de vergelijking van de mentale representaties met de
waargenomen verwachtingen van het publiek. Sociaal angstige individuen geloven dat
anderen extreem hoge standaards houden, en hoe groter de mislukking om hieraan te
voldoen, hoe meer kans op negatieve evaluatie, en hoe groter de angst. Deze individuen zien
de kosten van deze mislukking als hoog, waardoor symptomen van angst worden
geactiveerd en de mentale representatie verder beïnvloeden = vicieuze cirkel.
In de geüpdatete versie van het model werden de volgende veranderingen doorgevoerd:
Negative imagery: de rol van negatieve inbeelding werd benadrukt in het
beïnvloeden van de mentale representatie waardoor SAD wordt behouden.
Fear of positive evaluation: naast negatieve evaluatie zou er ook angst zijn voor
positieve evaluatie. Dit vindt plaats wanneer succesvolle sociale prestatie het geloof
activeert dat anderen dit succes in toekomstige interacties zullen verwachten, maar
de persoon twijfelt aan het eigen vermogen om aan deze verwachtingen te voldoen.
Post-event processing: werd toegevoegd als factor voor het behouden van SAD. Dit
verwijst naar het fenomeen dat een persoon een situatie ophaalt nadat het heeft
plaatsgevonden. Deze herinnering is vaak biased en verdraaid, waardoor angst en
vermijding van toekomstige situaties wordt gestimuleerd.
2
, Vergelijking van de twee modellen
Overeenkomsten tussen de modellen
Beide modellen benadrukken de toepassing van attentional resources voor het identificeren
van dreigende cues, maladaptieve vermijdingsgedragingen, en de dysfunctionele cognities
van sociaal angstige individuen. Volgens beide modellen zouden sociale vaardigheden wel
intact zijn in sociaal angstige individuen, maar worden deze belemmert door angst.
Verschillen tussen de modellen
De aard van attentional focus
- Clark en Wells stellen dat de kern van attentional bias in SAD de verschuiving is
naar het controleren van interne cues, waardoor de persoon geen aandacht
besteed aan de werkelijke reacties van anderen. Verwerking van externe cues
vindt wel plaats, maar wordt verminderd door de aandacht naar interne cues.
- Rapee en Heimberg benadrukken dat, ook al is er een toename in zelfgerichte
aandacht met toegenomen angst, aandacht extern gericht is op zoek naar
dreigende cues. Deze beschrijft een meer interactieve relatie tussen zelf-
monitoring van interne cues en monitoring van externe cues.
De mate waarin safety behaviors een kerndysfunctie zijn
- Rapee en Heimberg stellen dat sociaal angstige individuen subtiele vermijdings-
gedragingen neigen uit te voeren om negatieve uitkomsten te verminderen,
oftewel safety behaviors. Deze worden in het model niet beschreven als
problematischer dan openlijke vermijding.
- Clark en Wells zien safety behaviors als een kernprobleem.
De nadruk op safety behaviors in behandeling
- In Clark-Wells model is een centrale strategie cliënten helpen hun safety
behaviors te identificeren en hun ervaringen hiermee te vergelijken en ze los te
laten. In de tweede fase worden cliënten aangemoedigd hun aandacht extern te
focussen terwijl ze safety behaviors loslaten.
- In Rapee-Heimberg model is behandeling gericht op het trainen van sociaal
angstige individuen hun aandacht te richten weg van de mentale representaties
en de negatieve cues in de omgeving. Cliënten worden daarentegen geleerd
aandacht te richten op de taak en non-negatieve reacties van het publiek.
Meer recente cognitieve-gedragsmodellen
Hofmann (2007): Cognitive Factors that Maintain SAD = stelt dat de meeste cognitieve-
gedragsbenaderingen niet stoornis-specifiek zijn. Hofmann’s model overlapt met veel
aspecten van de Clark-Wells en Rapee-Heimberg modellen, maar voegt daaraan toe:
Social goal delineation: SAD patiënten hebben de perceptie van hun eigen
onvermogen om te voldoen aan de hoge standaards van prestatie. Hierdoor zijn
sociaal angstige individuen gemotiveerd hun verwachtingen laag te houden.
Daarnaast ervaren SAD individuen ook een tekort in het definiëren van haalbare
doelen. Dit resulteert in toegenomen angst wanneer ze sociale situaties aangaan.
3
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper juliaslab. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €2,99. Je zit daarna nergens aan vast.