Samenvatting
Samenvatting Poëzie-analyse
Een samenvatting van hoofdstuk 3-7 uit Literair Mechaniek, Van Boven en Dorleijn (2015), aangevuld met relevante informatie uit de colleges gegeven aan de Hogeschool van Amsterdam ().
[Meer zien]Voorbeeld 3 van de 19 pagina's
Voorbeeld 3 van de 19 pagina's
In winkelwagengesponsord bericht van onze partner
Gekoppeld boek
Titel boek:
Auteur(s):
- Uitgave:
- ISBN:
- Druk:
4 beoordelingen
Door: claurant • 3 jaar geleden
Duidelijk. De informatie klopt. Voorbeelden die behandeld zijn. Soms erg beknopt.
Door: Pips • 3 jaar geleden
Door: michelloos1973 • 4 jaar geleden
Door: annatuinenburg • 4 jaar geleden
Voorbeeld van de inhoud
Samenvatting Poëzie-analyseEen samenvatting van hoofdstuk 3-7 uit Literair Mechaniek, Van Boven en Dorleijn (2015), aangevuld
met relevante informatie uit de colleges gegeven aan de Hogeschool van Amsterdam (2018-2019).
Inhoud
Hoofdstuk 3 – De poëtische functie van taalgebruik .............................................................................. 2
Taalfuncties ......................................................................................................................................... 2
De poëtische functie............................................................................................................................ 2
Talige niveaus ...................................................................................................................................... 2
Iconiciteit ............................................................................................................................................. 3
Intertekstualiteit.................................................................................................................................. 3
Tot slot ................................................................................................................................................. 4
Aanvullingen vanuit colleges ............................................................................................................... 4
Hoofdstuk 4 – Metrum ............................................................................................................................ 5
Klassiek metrum, Germaanse heffingsvers, metrisch vers ................................................................. 5
Procedure bepalen metrum ................................................................................................................ 7
Conventionele metra........................................................................................................................... 7
Aanvullingen vanuit colleges ............................................................................................................... 8
Hoofdstuk 5 – Klankherhaling ............................................................................................................... 10
Rijm, rijmsoorten en rijmschema’s ................................................................................................... 10
Strofische vormen ............................................................................................................................. 12
Aanvullingen vanuit colleges ............................................................................................................. 13
Hoofdstuk 6 – Stijlfiguren ...................................................................................................................... 14
Foregrounding ................................................................................................................................... 14
Traditionele stijlfiguren ..................................................................................................................... 15
Aanvullingen vanuit colleges ............................................................................................................. 17
Hoofdstuk 7 – Beeldspraak.................................................................................................................... 17
Elementen en typologie beeldspraak ................................................................................................ 17
Metafoor in engere zin als semantische deviatie.............................................................................. 18
Soorten overdracht en symboliek ..................................................................................................... 19
Aanvullingen vanuit colleges ............................................................................................................. 19
Samenvatting Poëzie-analyse | Mark-Jan Zwart | 1
,Hoofdstuk 3 – De poëtische functie van taalgebruik
• Proza → ongebonden
• Poëzie → gebonden aan extra ordeningen, bijvoorbeeld rijm, metrum, herhalingsfiguren,
beeldspraak.
- Geen sluitende definitie op grond van taalgebruik.
- Wel verschijnselen → speciaal effect → poëtische functie.
Taalfuncties
• Zender → boodschap → ontvanger
- Vorm
- Betekenis
- Semiotiek → teken
- Betekenaar (signifier), bijvoorbeeld paard.
- Betekende (signified), bijvoorbeeld concept paard.
• Tussen zender en ontvanger: code
- Zender encodeert.
- Ontvanger decodeert.
• Functies van taal
- Informatieve en referentiële functie → informeren.
- Emotieve of expressieve functie → uiten.
- Fatische functie → communicatiekanaal open houden.
- Appellatieve of directieve functie → appelleren.
- Metalinguale functie → reflecteren op code.
- Poëtische functie = wanneer taaluiting zich oriënteert op de vorm van de boodschap.
De poëtische functie
• Foregrounding = wijze waarop taaluiting is vormgegeven komt voorop te staan.
- Afwijking van normen taalsysteem
- Primaire systeem → gewone orde.
- Secundaire systeem → poëtische orde.
• Twee principes
- Deviatie = afwijking van taalregel.
- Equivalentie = herhaling van kenmerken (parallellie).
• Interne en externe foregrounding
- Extern = afwijking (deviatie) of versterking (equivalentie).
- Van de regels van het normale taalgebruik buiten de tekst.
- Van de geijkte regels van de secundaire, poëtische orde (literaire conventies).
- Van de regels die genres meebrengen.
- Intern = binnen de tekst afwijken van verwachtingspatroon dat in de tekst wordt gecreëerd.
Talige niveaus
• Klankniveau = fonologie, fonetiek, accenttoekenning.
• Woord- en woordvormingsniveau = lexicografie, morfologie.
• Zinsniveau = syntaxis.
Samenvatting Poëzie-analyse | Mark-Jan Zwart | 2
, • Betekenisniveau = semantiek.
• Macrotekstueel niveau = overschrijden zinsgrens (discours).
• Pragmatisch niveau = taalhandelingen, conversatie.
• Grafisch of typografisch niveau = letters, typografisch wit
→ Deviatie en equivalentie zijn op al deze niveaus mogelijk.
• Voorbeelden van syntactische deviatie.
- Afwijkende woordvolgorde.
- Ellips = onvolledige zin → interpretatie.
- Stokregel = herhaalde regel.
- Overtreding combinatieregels, bijvoorbeeld intransitief werkwoord + lv.
- In elkaar geschoven constructies.
- Syntactische homonymie = verschillende syntactische verbindingsmogelijkheden.
- Spanning
- Zin als talige eenheid → zinseinde = punt.
- Versregel als poëtische eenheid → regeleinde = pauze.
- Enjambement = ambiguïteit die ontstaat door regelwisseling.
- Parallellie = herhalingsfiguren.
• Betekenis
- Betekeniskenmerk (notie, semantische feature).
- Bijvoorbeeld: meisje = +menselijk, +vrouwelijk, +jong.
- Semantische combinatieregel = semantische eisen waaraan voldaan moet worden om een
correctie combinatie te krijgen.
- Antithese → waargenomen op basis van een achterliggende gelijkheid.
- Chiasme = kruisstelling → omgekeerde parallellie.
Iconiciteit
• Iconiciteit = vorm van het teken drukt iets van de inhoud uit → semantisering van een
vormkenmerk.
- Semiotiek = studie naar aard en werking van tekens.
- ‘Buitenkant’ = signifier = betekenaar, bijvoorbeeld boom.
- ‘Binnenkant’ = signified = betekende, bijvoorbeeld concept boom.
- Relatie klank en betekenis conventioneel, taalteken is arbitrair.
- Niet arbitrair → teken = icoon.
- Onomatopee = klanknabootsing.
• Iconiciteitsverschijnsel, bijvoorbeeld: I like Ike.
- Klankherhaling → Ike gelijk aan like.
- Arbitraire orde lijkt op werkelijk bestaande, natuurlijke orde → vorm gesemantiseerd in
de interpretatie.
Intertekstualiteit
• Allusie = toespeling op andere tekst.
• Intertekstuele kennis nodig om doorbreking verwachtingspatroon (foregrounding) te herkennen.
Samenvatting Poëzie-analyse | Mark-Jan Zwart | 3
Dit zijn jouw voordelen als je samenvattingen koopt bij Stuvia:
Bewezen kwaliteit door reviews
Studenten hebben al meer dan 850.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet jij zeker dat je de beste keuze maakt!
In een paar klikken geregeld
Geen gedoe — betaal gewoon eenmalig met iDeal, creditcard of je Stuvia-tegoed en je bent klaar. Geen abonnement nodig.
Direct to-the-point
Studenten maken samenvattingen voor studenten. Dat betekent: actuele inhoud waar jij écht wat aan hebt. Geen overbodige details!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper mark-janzwart. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €4,99. Je zit daarna nergens aan vast.
Is Stuvia te vertrouwen?
4,6 sterren op Google & Trustpilot (+1000 reviews)
Afgelopen 30 dagen zijn er 67479 samenvattingen verkocht
Opgericht in 2010, al 15 jaar dé plek om samenvattingen te kopen