Vertellen en verbeelden – hoorcollege 1
Aristoteles (384-322 voor Christus)
- Enerzijds scherpe, analytische, academische denker en onderzoeker, maar ook heel
praktisch. Hij was voornamelijk bioloog.
- Homo universalis = iemand die kennis heeft van veel verschillende onderwerpen.
- Boek: Poetica (335 voor Christus). In 1498 in het Latijn vertaald toen pas echt belangrijk.
- Hij zag de tragedie als een kikker. Het was een levend organisch fenomeen wat bestaat uit
delen, je kan er niks meer bij doen en je kan er niks meer afhalen. Hij functioneert goed als
kikker zoals hij nu is. De gedachte van eenheid zit hierachter. De tragedie ziet hij als een
logisch geheel. De plot bestaat uit gebeurtenissen die onherroepelijk leiden tot een bepaalde
uitkomst. Elk deel speelt een belangrijke rol in de uitkomst van het verhaal.
- Veel teksten verloren gegaan door brand.
Poetica – Aristoteles
- Concentreert zich op de werking van verschillende dichtsoorten op de toeschouwer en de
vraag hoe de dichter zijn plots moet samenstellen.
- Hij was niet van plan om het boek zo te publiceren, het waren eigenlijk aantekeningen van
colleges die hij aan zijn leerlingen gaf.
- Griekse oudheid: descriptief
- Frans Classicisme: prescriptief
Verschil tussen deze twee: Poetica van Aristoteles is meer beschrijvend, de Fransen deden
het meer richtgevend.
Tragedie volgens Aristoteles
- De uitbeelding van een ernstige en volledige handeling die een zekere omvang heeft.
- In verfraaide taal waarvan iedere soort zich apart voordoet in de onderscheidende delen van
het stuk.
- Door mensen die bezig zijn met handelen en niet door middel van een vertelling.
- Die, door zo te werk te gaan dat ze medelijden (eleos) en angst (phobos) wekt, de vreselijke
gevallen van lijden die haar onderwerp bij uitstek vormen, ontdoet van het element van
weerzinwekkendheid.
Tragedie is een…
- Uitbeelding (mimesis) van een handeling.
- Door mensen die bezig zijn met handelen en niet door middel van een vertelling.
Uitbeelding (mimesis) transformeert verhaal/story (praxis) in plot (muthos).
Ontstaan van theater als vertelvorm
- In de Griekse oudheid ontstaat theater vanuit de dithyrambe: een koorzang met dans ter ere
van de god Dionysos (de god van de wijn en de extase).
- 535 voor Christus: leider van koor maakt zich los van de groep (wisselzang).
- Hierdoor ontstaat de dialoog en de mogelijkheid van perspectiefwisseling.
- Relatie tussen ontstaan dialoog en ontstaan democratie als politieke vorm.
Mimesis (= nabootsing)
- De tragedie als nabootsing van handelen.
, - Mimesis als bron van genoegen en plezier (de mens beleeft plezier aan de herkenning) en
zelfbegrip.
- Mimesis als bron van identificatie (herkenning brengt meeleven teweeg). Identificeren met
de acteurs die in een conflict zitten. Hoe zou ik reageren?
- Mimesis is niet hetzelfde als realisme. Acteurs hadden formele rol, maar toeschouwers
konden wel volgen waar het over ging.
Tragedie is een uitbeelding
- Van een volledige handeling met een zekere omvang.
De ene handeling moet logisch op de vorige volgen. Je kan niet een element weglaten, want
dan stort het geheel in.
- Eenheid van handeling (overzicht en inzicht).
- Causaliteit (oorzaak-gevolg) en noodzakelijkheid.
- Een geheel is dat wat een begin, een midden en een eind heeft.
Grieks amfitheater
- 150.000 mensen pasten erin
- Vanwege de vorm van het theater was er geen versterking nodig van de stem van de acteurs.
- Aristoteles vond de opvoering van de tragedies niet zo belangrijk, het ging hem meer om de
plot.
Tragedie is een…
- Uitbeelding van een handeling
- Geschreven in verfraaide taal waarvan iedere soort zich apart voordoet in de onderscheiden
delen van het stuk.
- Verfraaide taal = dithyrambe als versmaat.
- Onderscheiden delen = afwisseling van stasimon (koorlied) en episode (uitgebeelde
handeling).
- Tragedie wekt twee emoties op: angst (phobos) en medelijden (eleos) op. En juist daardoor
het meest afgrijselijke lijden van zijn weerzinwekkendheid ontdoet. Angst is het effect van de
mimesis inleven in de personages.
- Katharsis: Aristoteles gebruikte dit begrip om de werking van de tragedie te beschrijven.
Catharsis (van het Griekse Katharsis) is, in de oorspronkelijke betekenis die Aristoteles in zijn
Poetica eraan gaf, de loutering van emoties die bij toeschouwers in een tragedie wordt
teweeggebracht wanneer ze diepbewogen worden door angst en medelijden voor wat de
personages meemaken.
We weten niet precies wat Aristoteles bedoelde met de term katharsis, dit zijn wat
interpretaties:
Purgatie-theorie: schadelijke emoties (angst en medelijden) worden door de werking van
de tragedie afgedreven uit het lichaam.
Purificatie-theorie (religieus/spiritueel): de tragedie zuivert de mens van lage emoties
door deze via de verbeelding te transformeren naar een ‘hoger’ genot (bijv. waardering
voor het personage).
Moreel-educatieve theorie (intellectueel): de tragedie stelt mensen in staat om via de
emoties meer begrip te ontwikkelen ten aanzien van zichzelf en de ander (herstellen van
de balans tussen rede en emotie).
! Belangrijkste element van de tragedie is de plot volgens Aristoteles.
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper shanonvdancker. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €4,49. Je zit daarna nergens aan vast.
