Samenvatting van Duits literatuur toets. Verplichte stof voor elke school! Duidelijke samenvatting per stroming en tijdvak. Te gebruiken in 5 havo/vwo en in 6 vwo.
Duits Literatuur
Inhoud
Het poëtisch realisme(1850-1885).........................................................................................................1
Het naturalisme(1880-1900)..................................................................................................................2
Tegenstromingen naturalisme(1890-1910)............................................................................................2
Het expressionisme(1910-1925).............................................................................................................3
Franz Kafka(1883-1924)..........................................................................................................................3
Die Neue Sachlichkeit(1920-1933)..........................................................................................................4
Bertolt Brecht(1898-1956)......................................................................................................................4
Het poëtisch realisme(1850-1885)
Realisme= het beschrijven van de werkelijkheid
Poëtisch= mooie kant van de werkelijkheid
Industriële revolutie> sociale kwestie
Duitsland industrialiseert> slechte omstandigheden voor de arbeiders.
Het midden van de 19e eeuw is een keerpunt in de literatuurgeschiedenis. Men wendt zich af van de
sentimenten uit de romantiek en richt zich op het werkelijke leven:
Duitsland wordt rond 1840 een echt industrieland. (industriële revolutie) Er ontstaan grote steden
met een toename van het aantal arbeiders, arbeiderswijken en met alle problemen die daarmee
samengaan.(woningnood, geldnood, criminaliteit) Er is een sterke opkomst van de
natuurwetenschappen. Deze wetenschappen gaan uit van het zintuigelijk waarneembare.
De filosofie ( het nadenken over de mens/het leven) neemt dit over.
Ook hier gelooft men alleen in het zintuigelijk waarneembare.
Dat leidt tot kritiek op religie en bijbel.( Marx(bedenker communisme): religie is opium voor het volk)
De literatuur van deze tijd wordt gekenmerkt door het beschrijven van alledaagse feiten, zonder de
behoefte om een oordeel te vellen. Sociale kritiek werd nauwelijks openlijk geformuleerd.
Poëtisch realisten beschrijven niet de gehele werkelijkheid maar alleen de werkelijkheid die ze de
moeite waard vinden. ( de mooie, poëtische werkelijkheid)
Wat niet mooi genoeg was werd gewoon weg gelaten> sociale kwestie wordt genegeerd.
Deze stroming wordt ook wel burgerlijk realisme genoemd.
Er werd over burgers geschreven, die zich verre hielden van sociale kritiek. Het gevoel van
medelijden met mensen die het minder hadden paste niet in het straatje van de zelfbewuste burger.
Vragen over armoede en ellende werden niet gesteld en hoefden dus ook niet beantwoordt te
worden. De term burgerlijk realisme heeft daardoor een negatieve klank.
Schrijvers kozen 2 wegen:
, 1. Deze groep gaat uit van de natuurwetenschappen. Je gelooft alleen wat zintuigelijk
waarneembaar is. Datgene wat je kunt bewijzen: Das Positive.
Schrijvers die schrijven onder invloed van “Der Positivismus” worden in het poëtisch realisme
Optimisten genoemd.
2. De filosoof Schopenhauer zegt: “een mens kan op aarde nooit gelukkig worden. Als er een
wens vervuld wordt, ontstaan er meteen 10 andere.”
Schrijvers onder invloed van Schopenhauer noemt men Pessimisten
+ Pessimisten schrijven wel over de mooie werkelijkheid maar hebben wel een
pessimistische grondhouding.
Optimisten: Gottfried Keller, Conrad Ferdinand Meyer> Zwitsers, nooit iets mee aan de hand, rijk.
Pessimisten: Theodor Storm, Wilhelm Raabe
Genres: Novelle, roman.
Gottfried Keller: Die Leute von Seldwyla
Dit zijn 10 novelles (kort verhaal over een gebeurtenis), waarvan de bekenste zijn:
-kleiden machen Leute
-Romeo und Julia auf dem Dorfe
In de Duitse literatuur is bijna altijd een conflict tussen een kunstenaar en burgers.
Het naturalisme(1880-1900)
De natuurwetenschappen spelen een belangrijke rol in deze tijd. Er is een grote economische
vooruitgang maar tegelijkertijd stapelen de problemen in de maatschappij zich op.
Steeds meer industrie> meer arbeiders nodig> trek naar de steden> slechte omstandigheden>
criminaliteit, alcoholisme etc.
Kunstenaars gaan nu deze lelijke kant van de werkelijkheid beschrijven. Ze streven daarbij naar
waarheid, echtheid en exactheid. Niet naar schoonheid zoals poëtisch realisten dat doen.
Resultaat: gebruik van dialect, uitvoerige toneelbeschrijving.
De literatuur wordt geëngageerd, men heeft medelijden met de arbeiders. Men wil niet alleen het
uiterlijke leven zo echt mogelijk weergeven maar ook het innerlijke leven van de mens.
Hieruit ontstaat de psychologische roman.
In deze stroming speelt het begrip “Kausalteit” een grote rol.
Causalteit: Alles heeft zijn oorzaak, zo ook het karakter van een mens. Het karakter van een mens
wordt gevormd door:
1. Zijn omgeving, het milieu waarin hij leeft.
2. Afkomst, wat je van je ouders aan eigenschappen erft.
3. De tijd waarin je leeft.
De naturalisten geloven dan ook dat een misdadiger er niks aan kan doen, dat hij misdadiger
(geworden) is.
Ze vergeten daarbij de eigen wil/ de eigen keus van het individu.
Vertegenwoordigers: Gerhard Hauptmann
-Vor Sommeraufgang (toneel)
-Bahnwärter Thiel (novelle)
Tegenstromingen naturalisme(1890-1910)
1. Op een andere manier reageren op de werkelijkheid: er uit vluchten omdat je, je er niet thuis
voelt. Je vlucht in de fantasie, zoals de romantici deden.
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper annavanstaveren. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €5,49. Je zit daarna nergens aan vast.
