Samenvatting van Hoofdstuk 5 t/m 7 uit het artikel van de leeromgeving dat je dient te kennen voor het tentamen Opvoedingsondersteuning & Coaching (module 1678). Onderdeel van de minor Kinder en Jeugdpsychologie TP.
NTI toegepaste psychologie.
JGZ richtlijn. (2013) Opvoedingsondersteuning. Voor h...
Samenvatting JGZ-richtlijn Opvoedingsondersteuning: voor hulp bij
opvoedingsvragen en lichte opvoedproblemen (Hoofdstuk 5 t/m 7)
Hoofdstuk 5 Optimale communicatie en empowerment van ouders
5.1 Inleiding
‘Optimale communicatie’ is geen doel op zich maar een middel om de doelen van
opvoedingsondersteuning te kunnen realiseren. Empowerment is het versterken van de
zelfredzaamheid van ouders ten aanzien van de verzorging en opvoeding van hun kinderen en is een
kernopdracht binnen het verpleegkundige beroep en een relevant werkprincipe voor andere CJG-
professionals.
5.2 Wat is empowerment?
Empowerment betekent het versterken van de eigen kracht van ouders, in dit geval ouders die de
JGZ bezoeken. Empowerment is het proces waarin ouders ervaren dat zij invloed hebben op
besluiten en acties die hun gezondheid en/of die van hun kind aangaan. Het is de mogelijkheid van
ouders het gevoel te ontwikkelen dat zij controle hebben over de lichamelijke en psychische
gezondheid en het welbevinden van hun kind. De voorwaarden hiervoor zijn:
1. Toegang tot informatie: Het ‘gereedschap’ waaraan ouders steun ontlenen kan bestaan uit
technische, medische en psychosociale middelen (filmpjes, folders, e-health-
educatieprogramma’s, e-health-coaching, etc.)
2. Voor empowerment zijn vaardigheden vereist op het gebied van communicatie, het vinden
van oplossingen, het nemen van besluiten, cognitieve vaardigheden en vaardigheden in het
omgaan met internet en de computer.
3. Motivatie is naast zelfvertrouwen en zelfbewustzijn een voorwaarde om bepaalde doelen te
halen of bepaald gedrag te willen vertonen.
Kernelementen van empowerment zijn: verantwoordelijkheid kunnen dragen, regie kunnen nemen
en het gevoel ervaren controle te hebben over situatie.
5.3 De houding en communicatie van de professional
Bij empowerment gaat het om het tot stand brengen van een gelijkwaardige samenwerking tussen
de professional en de ouder, die gericht is op de sterke kanten van de ouder. Om zo’n samenwerking
tot stand te brengen moeten ouders als ervaringsdeskundigen worden aangesproken en op een
positieve manier gemotiveerd, geactiveerd en aangemoedigd worden. Via de samenwerkingsrelatie
met de ouders kan toegewerkt worden naar een optimale situatie voor het hele gezin. Het centraal
stellen van de mening van ouders over de opvoedingssituatie en eventuele interventies garandeert
bovendien een grotere effectiviteit. Het is belangrijk dat jeugdverpleegkundigen en -artsen in de
begeleiding aan ouders regelmatig nagaan of zij nog afstemmen op de behoeften van het gezin.
1
,5.4 Vormen van communicatie
Er wordt onderscheid gemaakt tussen:
1. directe communicatie (face to face) en communicatie op afstand;
2. individuele communicatie (één ouder - één zorgprofessional) en groepscommunicatie.
Uit internationale literatuur blijkt dat groepscommunicatie in het buitenland vaker wordt gebruikt
dan individuele communicatie. In de Nederlandse jeugdgezondheidszorg is dat andersom.
Communicatie op afstand heeft als kenmerk dat de ouder niet bekend is bij de professional
(websites, e-hulp, traditionele media zoals radio/tv).
Uit onderzoek naar de effectiviteit van verpleegkundige voorlichting, advies, instructie en begeleiding
in de JGZ 0-4 blijkt dat voorlichting effectiever is als een combinatie van werkvormen wordt
toegepast. Voorbeelden van die werkvormen zijn:
(Inloop)spreekuur.
Consulten of groepsconsulten.
Periodiek gezondheidsonderzoek.
Huisbezoek (‘zorg op maat’).
Telefonisch contact.
Ouderbijeenkomsten (thema-avond of cursus).
Schriftelijke informatie.
Digitale voorlichting via websites.
5.5 Optimale communicatie vanuit het perspectief van ouders
Profiel van ouders
Het profiel van ouders geeft informatie die van belang is bij het afstemmen van de
opvoedingsondersteuning op de persoonlijke behoeften en de specifieke situatie. Het profiel betreft
een verzameling van kernmerken. Het gaat om: opleidingsniveau, inkomensniveau, etnische
achtergrond, taalvaardigheid, levensbeschouwelijke en maatschappelijke overtuigingen,
tevredenheid over de opvoeding, motivatie, houding van de ouder(s), kennis over gezondheid en de
mate van zelfredzaamheid.
We maken onderscheid tussen ouders die met hun kinderen bij de JGZ komen:
1. Ondersteuning van ouders ten behoeve van het kind met betrekking tot de groei en
ontwikkeling.
2. Ondersteuning van ouders gericht op de ouder zelf. Deze ondersteuning is niet direct
gerelateerd aan de opvoeding maar aan het ouderschap: bijvoorbeeld de werksituatie, het
gezond blijven tijdens zwangerschap, ontspanning en andere vormen van zelfzorg.
2
, 5.6 Empowerment in interventies
In de literatuur worden verschillende interventieprogramma’s genoemd die empowerment van
ouders bevorderen in de opvoedingsondersteuning, te weten:
Chicago Parent Program
Behavioral family intervention
Triple P intervention
Parenting Our Children to Excellence
Apoyo Personal y Familiar
5.7 Versterken van de eigen kracht van ouders
De mate van empowerment wordt bepaald door de volgende factoren:
1. Toegang tot begrijpelijke en passende informatie en middelen
2. Competenties
3. Motivatie.
Toegang tot informatie en middelen
Gerichte informatie van goede kwaliteit kan ertoe bijdragen dat de verhouding gelijkwaardiger wordt
tussen ouder en jeugdarts of -verpleegkundige. Bovendien kan dergelijke informatie het gevoel van
controle bij de ouders vergroten.
Ouders zoeken zelf actief informatie: Ouders kunnen actief informatie zoeken over
opvoeding in tijdschriften, brochures, op tv en internet. Een nadeel van gevonden informatie
is dat het niet altijd precies aansluit bij de behoeften en verwachtingen van de ouder.
Soort informatie: Ouders kunnen uit interesse voor een specifiek onderwerp informatie over
opvoeding zoeken. Ouders gaan vaak op zoek naar informatie als zij tegen problemen
aanlopen in de opvoeding, die vaak zijn verbonden met een bepaalde ontwikkelingsfase van
het kind.
Informatie op maat: Professionals kunnen het best aansluiten bij de door de ouders
gevraagde hulp of het gesignaleerde probleem.
Toegang tot relevante organisaties: Ouders moeten eenvoudig toegang hebben tot Centra
voor Jeugd en Gezin en tot opvoedbureaus, wijkcentra en gezondheidscentra.
Vaardigheden van ouders en professionals
Competenties van ouders kunnen versterkt worden door het inzicht in eigen handelen te vergroten
en het beschikbaar stellen van kennis over de ontwikkeling van kinderen.
Motivatie van ouders
Het is belangrijk om oog te hebben voor de motivatie van ouders. Ouders die gemotiveerd zijn, zijn
meer tevreden en betrokken bij de opvoedingsondersteuning of het programma waaraan ze
deelnemen en hebben meer zelfvertrouwen. De motivatie van ouders neemt toe wanneer er
aansluiting is bij de behoeften, mogelijkheden en oplossingen van de ouders en het gezin.
3
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper kim076. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €3,49. Je zit daarna nergens aan vast.
