Samenvatting
zeer duidelijke samenvatting EXAMEN bvj 5 havo thema 3 vertering
duidelijk! zelfs als je het moeilijk vindt
[Meer zien]Voorbeeld 3 van de 17 pagina's
Voorbeeld 3 van de 17 pagina's
In winkelwagengesponsord bericht van onze partner
Voorbeeld van de inhoud
BVJ BIOLOGIE VOOR JOU HAVO 5AThema 3 Vertering
Basisstof 1 Voedingsstoffen
Verschil voedingsmiddel en voedingsstof:
Een voedingsmiddel is alles wat je eet en drinkt, een voedingsstof zijn enkel de bruikbare
bestanddelen van een voedingsmiddel.
Noem 6 groepen voedingsstoffen:
1. Eiwitten
2. Koolhydraten
3. Vetten
4. Water
5. Mineralen
6. Vitaminen
Voedingsmiddelen bevatten naast voedingstoffen ook (voedings)vezels.
Welke 4 functies kunnen voedingsstoffen hebben?
Bouwstof – voor vorming organische moleculen bij voortgezette assimilatie, om weefsels/cellen te vormen
(voorbeelden: groei, ontwikkeling, vervanging cellen)
Brandstof– leveren energie bij dissimilatie (verbranding). De energie komt vrij en wordt gebruikt voor oa beweging,
lichaamstemperatuur op peil te houden, ook groei, ontwikkeling, herstel
Reservestof – stoffen die tijdelijk worden opgeslagen voor in periode met voedselgebrek
Beschermende stof– helpen lichaam beschermen tegen ziektes
Bouwstof Brandstof Reservestof Beschermstof
Koolhydraten X X X
Eiwitten X X
Vetten X X X
Water X
Mineralen X X
Vitaminen X X
Noem de functies en kenmerken van de 6 groepen voedingsstoffen:
,1. Eiwitten (proteïnen)
Wat is het? Ketens van tientallen/duizend aminozuren
Er zijn 2 soorten eiwitten:
-dierlijk vlees, vis, melk, kaas, eieren
-plantaardig brood, graanproducten, peulvruchten, noten, paddestoelen
Werking van de eiwitten:
Eiwitmoleculen in voedsel worden gesplitst in afzonderlijke amino moleculen,
opgenomen in het bloeden naar de lever vervoerd en daarna naar alle andere
organen. In de cellen worden de aminozuren weer aan elkaar gekoppeld tot
eiwitmoleculen (eiwitsynthese).
Hoeveel aminozuren komen er voor in menselijk eiwit?
20 -12 : kunnen we zelf maken als ze niet voldoende in het voedsel voorkomen
-8 : kunnen we NIET/NIET voldoende zelf vormen, moeten in ons voedsel
Voorkomen, daarom heten deze ESSENTIELE AMINOZUREN
Functies eiwitten:
Vooral bouwstof, maar ook als brandstof
Eiwitten zijn bouwstof voor cellen en weefsels. Bijvoorbeeld tussencelstof
(collageenvezels in bindweefsel/kraakbeenweefsel)
Eiwitten zijn nodig bij transport van stoffen (transporteiwitten), celcommunicatie
(signalen overbrengen, hormonen, neurotransmitters) en bij chemische reacties
(enzymen)
Eiwitten kunnen ook brandstof zijn, dat werkt als volgt:
Eiwitten worden eerst omgezet in glucose, dat wordt verbrand en levert energie.
Wat gebeurd er als er niet genoeg glucose beschikbaar is?
Dan verbrand je de eiwitten uit je spieren je spiermassa neemt af
Kenmerken eiwitten:
Bij een teveel aan opgenomen eiwitten worden de eiwitten NIET opgeslagen maar
omgezet in glucose en verbrand (dissimilatie). Hierbij ontstaat ammoniak die in de
lever wordt omgezet in ureum (uitscheiding: urine).
2. Koolhydraten (Sachariden)
, Wat is het? Het lichaam heeft koolhydraten nodig als energiebron. Vergelijk het met
“suikers”.
Voorbeelden van koolhydraten:
-glucose (monosacharide) ***zoete vruchten, jam, stroop, honing***
-fructose(monosacharide) ***zoete vruchten, jam, stroop, honing***
-sacharose (disacharide) ***zoete vruchten, jam, stroop, honing***
-zetmeel (polysacharide) ***brood, aardappelen, rijst, macaroni***
Functies koolhydraten:
Vooral brandstof, maar ook als bouwstof
Koolhydraten zijn belangrijke brandstoffen in je lichaam, ze leveren energie.
1 gr koolhydraat levert 17kJ energie.
Wat gebeurt er als je teveel koolhydraten tot je neemt?
*insuline (hormoon) zorgt ervoor dat een klein deel wordt omgezet in glycogeen
(polysacharide). Deze wordt opgeslagen als reservestof in de lever en spieren
*het grootste deel van de overtollige koolhydraten wordt omgezet in vet en
opgeslagen onder de huis (onderhuids bindweefsel) en rondom organen (nieren,
hart, spieren)
Koolhydraten dienen ook als bouwstof. Voorbeelden zijn:
*DNA molecuul bevat desoxyribose (monosacharide)
*ATP bevat ribose (monosacharide)
*in celmembranen spelen de koolhydraat ketens een rol in herkenning tussen de
cellen
Kenmerken koolhydraat:
Koolhydraat die je inneemt verbrandt je maar het teveel aan koolhydraten wordt
omgezet in of en opgeslagen.
glycogeen vet
Wat zijn voedingsvezels?
Dat zijn koolhydraten/stoffen afkomstig van de celwanden van plantaardige
voedingsmiddelen die niet worden verteerd door enzymen van de mens.
Voorbeelden van voedingsvezels:
-pectine
-cellulose
Er worden wel een aantal voedingsvezels afgebroken in onze dikke darm maar dan door
enzymen van bacteriën.
Wat zijn de kenmerken van voedingsvezels?
Afkomstig van celwanden van plataardig voedsel.
Wat zijn de functies van voedingsvezels?
Bevorderen van de darmwerking en stoelgang. Daarnaast zorgen ze voor een verzadigd
gevoel. (gezond gewicht)
3. Vetten (Lipiden)
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper jolanda76. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €3,49. Je zit daarna nergens aan vast.
Is Stuvia te vertrouwen?
4,6 sterren op Google & Trustpilot (+1000 reviews)
Afgelopen 30 dagen zijn er 53340 samenvattingen verkocht
Opgericht in 2010, al 14 jaar dé plek om samenvattingen te kopen