Samenvatting
Volledige samenvatting constituitioneel recht incl. stappenplannen.
- Instelling
- Universiteit Utrecht (UU)
Volledige samenvatting constituitioneel recht incl. stappenplannen.
[Meer zien]Voorbeeld 3 van de 17 pagina's
Voorbeeld 3 van de 17 pagina's
In winkelwagengesponsord bericht van onze partner
Verkoper
Volgen
Voorbeeld van de inhoud
Samenvatting constitutioneel rechtWeek 1: De democratische rechtsstaat
- Staatsrecht = verhoudingen tussen overheden, maar ook tussen overheid & burger
- Ambt = overheidsgezag los te koppelen van individuen (ambten blijven bestaan ongeacht de
ambtsdrager)
o De overheid bestaat uit een complex van verschillende ambten met bevoegdheden
en taken
- De elementen van de democratische rechtstaat
Legaliteitsbeginsel = een juridische basis voor overheidshandelen
a. Juridische basis
b. Tijdens het handelen binnen de grenzen van de wet
c. Er dient een juridische grondslag te zijn voor staatsrechtelijk handelen.
Direct of indirect door de Grondwet.
Voorafgaande algemene regel
a. De juridische grondslag moet ook gegeven zijn voor het
overheidshandelen
Scheiding der machten
a. (Kortmann slechts scheiding wetgevend en uitvoerend)
b. Wetgevend = SG + regering
c. Uitvoerende = regering (wordt gecontroleerd door SG)
i. ! er is overlap omdat leden van regering en SG worden
verbonden door politieke partijen
ii. ! regering betrokken bij beide
Democratie
a. De belangrijkste wetgeving dient tot stand gekomen te zijn door
volksvertegenwoordiging
b. Zowel maatschappelijk als besluitniveau
Onafhankelijke rechter (het vijfde element volgens Kortmann)
a. Onafhankelijkheid & onpartijdigheid
b. Rechter = niet ondergeschikt aan andere staatsorganen, waardoor de
rechter hierdoor niet kan worden beïnvloed = artikel 117 lid 2 Gw jo.
artikel 6 EVRM
Klassieke grondrechten
a. Het beschermen van burgers tegen overheidshandelen zowel in
negatieve verplichting als in positieve verplichting.
2019 Raad van State bijzondere visie van de grondwetgever = De Overheid is gebonden aan het
recht. Er zijn enkele vaste kernprincipes waarbij rechtsstaat en democratie onlosmakelijk met elkaar
zijn verbonden.
o 1. Het legaliteitsbeginsel
o 2. De machtenscheiding
o 3. Onafhankelijke rechtspraak
o 4. Grondrechten
Er dient een juiste balans te zijn tussen de actoren binnen de rechtsstaat (wetgever, bestuur, rechter,
media, advocatuur, burger)
1
,Met een tendens van een terugtred van de wetgever. Dit leidt tot een administrative state. De druk
op de rechter neemt hierdoor toe.
Constitutionele geschiedenis
- Vóór 1814
o Unie van Utrecht 1579 = losse confederatie van zelfstandige provincies (geen eenheid
op sommige punten na)
- Ná 1814 = begin Koninkrijk der Nederlanden
o Eerste Grondwet
o 1839 = ministeriële verantwoordelijkheid (Koninklijke besluiten behoeven een
contraseign van de minister) HR Meerenberg!
o 1848 = grondwet door Thorbecke
Functies van de Grondwet
Constituerende functie = het in het leven roepen en het inrichten van ambten
Attribuerende functie = uitbreiden en toedelen van bevoegdheden aan bestaande
ambten
Regulerende functie = voorwaarden en grenzen van het overheidshandelen
(Volgens Kortmann ook legitimeren! Aanvaarden van en het vertrouwen van de
burgers in de machtsuitoefening door de staat)
Lage drempels, Hoge Dijken Staatsrapport
Het inventariseert de constitutionele uitdagingen van Nederland als
democratische rechtsstaat
Identificeren van obstakels + hoe deze glad te strijken?
a. Rechtsstaat en democratie zijn onlosmakelijk met elkaar verbonden.
Echter één onderscheid:
i. De rechtsstaat dient voor bescherming van de burgers
ii. Democratie dient voor behartiging van de burgers
1. Hiertussen dient een balans te zijn
b. Waarden van de rechtsstaat:
i. Horizontale (strikt gescheiden) en verticale machten spreiding
door middel van checks and balances
ii. Het parlement controleert de regering (ook vrije en
onafhankelijke media zeer belangrijk)
iii. Legaliteitsbeginsel
iv. Vreedzame wisseling van de macht door kiesrecht
v. Burgers moeten zich betrokken voelen bij de democratie
vi. Verwachting van goed bestuur
c. Staatsrechtelijke problemen
i. Regeerakkoord = de tweede kamer ervaart minder vrijheid tot
het controleren van de regering
ii. Politieke partijen = zij worden kwetsbaar
iii. Geen strikte machtenscheiding = zelfstandige bestuursorganen
iv. Gebreken in inhoudelijke representatie binnen het parlement =
geen representatieve afspiegeling, inhoudelijke representatie
niet overeen
2
, 1. Compromissen door regeerakkoord
2. En kabinetsformatie
v. Conclusie = burger heeft stem op de controle van de macht,
maar niet op de machtsvorming. Dit is een zwakte. Zwakte komt
tot uiting indien formaties langer duren en de kiezer weinig zicht
heeft in de inhoud van het proces.
De rechtsstaat wachten op een nieuwe dagenraad : Hirsch Ballin
Belangrijke factor = rechtsstaat en cultuur. De rechtsstaat als deel van de beschaving die de mensen in
toom houdt wanneer zij hun gewelddadige driften dreigen te volgen. Waarbij deugden onmiskenbaar
zijn.
D rechtsstaat is een garantie van de grondrechten.
De rol van de rechter : Rechtstaat moet anker plaats voor vertrouwen zijn. Dit ook door de
rechterlijke hiërarchie. Democratische macht is altijd beperkte macht waarbij democratie en
rechtsstaat samengaan en dit ook daadwerkelijk willen dragen.
Algoritmische beslisregels vanuit constitutioneel oogpunt : Hirsch Ballin & Goossens
Het debat omtrent big date en algoritmen door de overheid
De inzet van algoritmische beslisregels kan leiden tot een vertroebelde relatie
tussen algemene regels en individuele besluiten, wat de democratische en
rechtelijke controle bemoeilijkt.
Waarborgen persoonsgegevens en discriminatoire bias
Hoe zien ze de rechtsstaat:
Raad van State De overheid is gebonden aan het recht. 4
kernprincipes en balans actoren. Samenhang
met democratie
Kortmann 6 elementen: legaliteitsbeginsel, voorafgaande
algemene regel, verplichte verdeling regelgeving
en uitvoerende, democratieprincipe,
onafhankelijke rechter & aanwezigheid klassieke
grondrechten
De staatscommissie Geheel van funderende beginselen als wijze
waarop de staat idealiter zou moeten worden
ingedeeld om het algemeen belang te dienen.
Exclusiviteit & pluriformiteit. Spreiding der
machten, grondrechten, onafhankelijke en
onpartijdige rechter, democratische band
Hirsch Ballin Op 3 manieren (betekenisvelden) gebruikt.
1. Rechtsstaat als onderdeel die de
beschaving in toom houdt. Vrijheid
gegarandeerd door deugden &
juridische principes.
2. Rechtstaat garant voor grondrechten.
Individu belangrijk + democratie.
3. Rol van de rechter. Niet onfeilbaar +
hogere beroep, daarom vertrouwen. En
3
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper meikehendriks12. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €8,16. Je zit daarna nergens aan vast.
Is Stuvia te vertrouwen?
4,6 sterren op Google & Trustpilot (+1000 reviews)
Afgelopen 30 dagen zijn er 54879 samenvattingen verkocht
Opgericht in 2010, al 14 jaar dé plek om samenvattingen te kopen