Samenvatting
Nier 2 - samenvatting (exl. transplantatie)
- Vak
- Instelling
Samenvatting van het vak nier 2 op basis van de dia's en uitleg tijdens de lessen. Bevat alle te kennen hoofdstukken behalve deze over transplantatie. Score: 17/20
[Meer zien]Voorbeeld 8 van de 76 pagina's
Voorbeeld 8 van de 76 pagina's
In winkelwagen
In winkelwagen
gesponsord bericht van onze partner
Verkoper
Volgen
medstudentUA
Ontvangen beoordelingen
Voorbeeld van de inhoud
Samenvatting nier 2AFKORTINGEN
pt = patiënt
ZH = ziekenhuis
AKI = acute nierinsufficiëntie
VC = vasoconstrictie
VD = vasodilatatie
DM = diabetes mellitus
ZW = zwangerschap
CV = cardiovasculair
,HERHALING NIER 1/INTRO
structuur en bouw
nefron = functionele eenheid van de nier bestaat uit lichaam van Malpighi (glomerulus + kapsel Bowman) + tubulus
aanvoerende arteriole glomerulus (=
capillairnetwerk voor filtratie) omgeven door
kapsel van Bowman afvoerende arteriole
glomerulus
wordt omgeven door:
- basale lamina negatief geladen
- podocyten hebben trabekels + pedikels, filtratiespleten met fenestrae, kunnen contraheren (vasoD/C)
- mesangiumcellen steuncel, houdt vaten open (ook bij lage flow)
gevolg filterbarrière is opgebouwd uit:
- gefenestreerd endotheel zonder diafragma tegen BC
- basale lamina/membraan (– geladen) tegen – moleculen, + vanaf 70kDa
- epitheel/podocyten (trabekels + pedikels, filtratiespleten met diafragma) tegen + moleculen vanaf 3,5nm
primair filtraat (voorurine) opgevangen in ruimte van Bowman
ruimte wordt omgeven door kapsel van Bowman: visceraal blad = podocyten / pariëtaal blad = epitheel
albumine
basaal membraan & albumine zijn beide negatief geladen +
doorsnede slit-pore diafragma = 4 nm // albumine = 3,6 nm
wordt normaal goed tegengehouden
!! per nier ~1 miljoen glomeruli (MAAR: interindividuele verschillen in aanleg en max klaring/GFR)
juxtaglomerulair apparaat
- macula densa (= sensorcellen dist tub)
- granulaire/juxtaglomerulaire cellen (= gladde SC aff art)
- extraglomerulaire mesangiumcellen
tubulus
- proximale tubulus (tubulus contortus primus)
- lus van henle met dun dalend + dik stijgend deel
- distale tubulus (tubulus contortus secundus)
- ductus colligens (verzamelbuis)
- ductus papillaris (Bellini)
1
,patho – glomerulaire hematurie: intra-capillaire proliferatieve GN
bij hematurie is er schade in dit systeem:
normale glomerulus proliferatieve glomerulonephritis (APSGN)
dunne capillairen instroom neutrofielen* (ontsteking + aantasting glomerulus)
normale hoeveelheid endotheel en mesangiumcellen meer epitheel-, endotheel- en masangiumcellen
gevolg APSGN:
- capillairen dichtgeduwd ↓ perfusie = ↓ klaring functieverlies
- RBC kunnen wel naar buiten in ruimte van Bowman hematurie
*endocapillair probleem ontstekingsreactie ontstaat vanuit binnenkant en uit zich als hematurie (+ proteïnurie bij grote schade)
RAAS
effect wanneer geproduceerd? locatie productie
renine ↑ angiotensine 2 ↑OS, ↓BD, ↓Osm thv macula granulaire/juxtaglomerulaire cellen
densa van aff art
aldosteron ↑ Na+-reabsorptie (↑ENaC) en AII bijnier
↑ K+-secretie in
verzamelbuizen
ADH/vasopressine ↑ water-reabsorptie door AII, ↑plasma-Osm (>280mOsm/L), HT (verpakt en dan naar HF voor
inbouwen van AQP2 ↓ BD/volume vrijgave)
(aquaporines) in
verzamelbuizen
ANP ↓ Na+-reabsorptie ↑BD atria van het hart
minder Na+ thv macula densa leidt tot VC aff art + VD eff art
2
,LES 1 – KLINISCHE NEFROLOGIE (HEMATURIE / PROTEÏNURIE)
introductie
hematurie = RBC in urine aanwezig (micro/macroscopisch)
proteïnurie = eiwitten in urine aanwezig
voorkomen van nierproblematiek
geïsoleerde hematurie of proteïnurie komen regelmatig voor!
frequentste oorzaak?
- geïsoleerde proteïnurie altijd agv nier, meestal glomerulair (is dus een clue naar probleem met glomerulus)
- geïsoleerde hematurie urologische, nefrologische of gynecologische oorzaken
klinische renale syndromen: hoofdsignalen en -symptomen van renale ziekte
nierziektes presenteren zich als syndromen (= verschijnselen + symptomen/klachten):
verzameling van symptomen (vb. hoge BD, vocht vasthouden,
hoofdpijn, vlekjes op de huid) en verschijnselen (vb. oedeem,
rode urine,…) geeft syndromen
syndromen horen bij bepaalde ziekten
+afwijking in nierfunctie/klaring van afvalstoffen kan acuut of
chronisch zijn
symptomen/verschijnselen syndromen oorzakelijke ziekten
syndroom typisch extra
nefritisch syndroom hematurie (erytrocyturie: dysmorfisch; - asymptomatische geïsoleerde (microscopisch)
cilinders) hematurie
- hematurie met proteïnurie en/of hypertensie en/of
verminderde GFR
nefrotisch syndroom proteïnurie, nefrotisch range (≥3 g/dag) - hypalbuminemie, oedeem, hypercholesterolemie
- inactief urinair sediment
acute nierinsufficiëntie acuut nierfalen - niet-glomerulair: ischemie, toxines, pigment, sepsis
(GFR in uren-weken) - glomerulair: vb. acute post-streptococci GN
snel progressieve snel progressieve nierfalen - halvemaanvormige GN: systemische vasculitis, auto-
glomerulonephritis (GFR in weken-maanden) immuun ziekte
- nefritis sediment, proteïnurie <3 g/dag
- hypertensie, oedeem
+ chronische nierziekte + eindstadium nierfalen
3
,hematurie = erytrocyturie
definitie
= aanwezigheid van RBC in een urine sample (erytrocyturie)
types:
- microscopisch (40x) ≥ 3 RBC/hpf (40x) OF dipstick detecteert 1-2 RBC/hpf (hpf = high power field)
- macroscopisch uitgebreid, visueel zichtbaar*
*niet echt als bloed te zien, eerder stolsels of urine met Coca-Cola uitzicht
detectie
dipstick
= vaak gebruikt voor screening, maar is vrij inconclusief want meet aanwezigheid van heam kan vals positief resultaat geven:
dipstick reageert met … wat? agv/oorzaak
hemoglobinurie hemoglobine = afbraakproduct RBC intravasculaire hemolyse
myoglobinurie myoglobine = afbraakproduct spierweefsel rabdomyolye, zware sportinspanning,…
beste manier van detectie = mbv centrifuge ‘rood supernatant of sediment?’
centrifuge
rood sediment,
rood supernatant
helder supernatant
= RBC: echte
erytrocyturie/ dipstick heam...
hematurie
positief negatief
myoglobine of kleruing, GM of
hemoglobine ziekte
kleuring:
helder plasma = rood plasma = GM: (zeldzame) ziektes:
rode biet,
myoglobine hemoglobine rifampicine,... porferie
blackberries
microscopische hematurie : voorbijgaand of persisterend?
what to do bij hematurie?
stap 1 = ‘betekent het echt iets?’
1. excludeer contaminatie (menstruatie) en infectie (cystitis, prostatitis)
2. ALTIJD test herhalen na ~1 week/maand (check: voorbijgaand of blijvend)
!! normale urine kan tot 10 000 RBC/ml bevatten, na forse inspanning zelfs tot 30 000 RBC/ml
voorbijgaande hematurie komt best vaak voor:
- jaarlijks: 1x positief bij 40%, 2x positief bij 16%
- meestal (60%) geen oorzaak/diagnose
1 uitzondering:
pt >50j met micro/macro hematurie ALTIJD opvolgen (↑ risk voor maligniteit) => naar uroloog/nefroloog*!!!
*indien duidelijke glomerulaire oorzaak = nefroloog in plaats van uroloog!!
4
,oorzaken geïsoleerde hematurie
oorzaken niet-glomerulaire hematurie
<50j ≥50j
bovenste urinaire - nefrolithiasis (nierstenen) - nefrolithiasis (nierstenen)
tractus - pyelonefritis - niercel carcinoom
- polycystische nierziekte* - polycystische nierziekte*
onderste urinaire - cystitis, prostatitis, uretritis - cystitis, prostatitis, uretritis
tractus - goedaardige blaas-/ureterale poliepen en tumoren - blaaskanker
- blaaskanker - prostaatkanker
*ADPKD = autosomaal dominante polycysteuze nierziekte (adult polycystic kidney disease)
- cystes in nier, kan enorm groot worden
- gaat gepaard met pijn in oa liesstreken en met hematurie
oorzaken persisterende geïsoleerde (glomerulaire) hematurie
>50% van de cases worden veroorzaakt door 3 mogelijke ziektes
<50j ≥50j
IgA nefropathie (ziekte van Berger)* IgA nefropathie (ziekte van Berger)*
thin basement membrane disease** ziekte van Alport (erfelijke nefritis)***
ziekte van Alport (erfelijke nefritis)*** mild focale glomerulonephritis of andere oorzaken
mild focale glomerulonephritis of andere oorzaken
*auto-immuunziekte, ↑incidentie in Aziatische populatie, geeft glomerulonephritis
**erfelijke aandoening: benigne familiale hematurie), basaal membraan niet even dik aangelegd = op verschillende plekken
doorlaatbaar voor oa RBC
***erfelijke aandoening, afwijking in collageen IV = slecht bindweefsel (treft vnl nieren, oren en ogen)
glomerulaire hematurie herkennen
niet vs wel glomerulair
wanneer ga je aan glomerulair probleem denken?
*typisch = akantocyten
extra-glomerulair glomerulair (‘Mickey Mouse cellen’):
kleur (indien macro) rood / roos rood / smokey-bruin (Coca-Cola)
stolsels kunnen aanwezig zijn nooit aanwezig
proteïnurie afwezig of <500 mg/d aanwezig met >500 mg/d
RBC morfologie normaal dysmorfologisch*
RBC casts (cilinders) nooit aanwezig kunnen aanwezig zijn
follow-up?
geïsoleerde glomerulaire hematurie zonder familiale VG of nierfalen
- typisch goedaardig (niet normaal, wel geruststellend)
- biopsie meestal niet aangeraden
- kans op het vinden van behandelbare ziekte is laag
!! pt kunnen hypertensie en/of (toename) proteïnurie gaan ontwikkelen = ↑ risk voor nierfalen diagnose + interventie nodig
pt met geïsoleerde glomerulaire hematurie moeten goed opgevolgd worden: BD-meting + proteïnurie-screening
5
,proteïnurie
belang?
aanwezigheid van proteïnerie is…:
1. een risicofactor voor cardiovasculaire morbiditeit en mortaliteit
2. een marker voor nierziekte (vooral glomerulaire aandoeningen)
3. een risicofactor voor de progressie van nierinsufficiëntie/-falen
proteïnurie is niet een vrijblijvende vondst ALTIJD opvolging en verduidelijking van de oorzaak nodig!!
definitie
eiwit in urine
proteïnurie
normaal
(abnormaal)
totaal eiwit albuminurie Tam-Horsfall eiwit totaal eiwit
<100 mg/dag <20 mg/d 30-50 mg/d >300 mg/d
hoofdoorzaken
proteïnurie
(>300 mg/d eiwit)
overflow lichte ketens* tubulair**
glomerulair***
ziekte van kahler tubulointerstitiële nefritis
niet-nefrotisch
nefrosclerose, DM, milde
nefrotisch syndroom
vormen FSGS en
membraneuze nefropathie
primair
secundair
minimal change
diabetische nefropathie,
nefropathie, FSGS,
SLE, amyloidose
membraneuze nefropathie
*overflow lichte ketens van immunoglobulinen kunnen sws door de filterbarrière
**tubulair geen reabsorptie of verhoogde secretie in de tubulus
***glomerulair = belangrijkste patho vorm ernst bepaalt de kliniek:
- ↓ eiwitgehalte in bloed = ↓ oncotische druk = meer water & zout in systeem (overvulling)
- leidt tot nefrotisch syndroom: oedeem, laag serumalbumine gehalte, na tijd daalt nierfunctie
6
, detectie
elektroforese
= eiwitten scheiden obv grootte dan verder definiëren welk eiwit het is
helpt bij onderscheiding van selectieve proteïnurie, tubulaire proteïnurie en overflow proteïnurie
(L) vb.: tubulair probleem heel anders dan
albumine gedomineerde uitslag van elektroforese
doordat nier minder in staat is tot reabsorptie
relevante eiwitten
(R) vb.: overflow lichte keten eiwitten kunnen ook
in urine gevonden (zoals zij in het bloed te vinden
zijn)
dipstick
is maar semi-kwantitatief!!
vb. albuminurie:
- <30 mg/d = normaal
- >30 mg/d = abnormaal
!! nadeel dipstick = geen detectie van ‘micro-albuminerie’
tussen 30-300mg/d geen detectie (vals negatief)
micro-albuminurie = presentative vorm van verschillende nierziekten, oa teken vroege nierschade bij diabetes
- NOOIT NORMAAL uiting van glomerulaire en/of tubulaire schade (nefropathie: nood aan RAAS-inhibitors)
- mate van albuminurie voorspelt vaak het beloop van nierziekte
7
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper medstudentUA. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €5,99. Je zit daarna nergens aan vast.
Is Stuvia te vertrouwen?
4,6 sterren op Google & Trustpilot (+1000 reviews)
Afgelopen 30 dagen zijn er 67096 samenvattingen verkocht
Opgericht in 2010, al 14 jaar dé plek om samenvattingen te kopen