7.6 Gehaald!! - Dit document is een samenvatting van het boek 'Understanding Ethics' van Tännsjö. De hoofstukken 1 t/m 5 zijn hier samengevat. Dit is onderdeel van de tentamenstof van het vak inleiding in de filosofie uit het eerste jaar pedagogische wetenschappen aan de RUG. Ook de stof vanuit d...
‘Understanding Ethics’ - Tännsjö
Ethiek is de wetenschappelijke of systematische studie van de moraal. Ethiek is dus het
nadenken over de moraal, het geheel van normen en waarden. Kritisch nadenken over wat
goed is om te doen.
Hoofdstuk 1 - Praktische en normatieve ethiek
Eind 19e eeuw lijkt er bijna sprake te zijn van morele blindheid. Aan het begin van de 19e
eeuw leek men ervan overtuigd dat er een ongeschreven wet was mbt moreel acceptabel
gedrag, maar aan het eind van de eeuw bleek daar weinig van over. Niet alleen hebben
politiek leiders en invloedrijke personen, met hun achterban, misdaden gepleegd en
openlijke gruweldaden verricht tegen de gehele mensheid, daarnaast zijn er zoveel 'gewone'
burgers geweest die hier stilzwijgend naar gekeken hebben zonder een poging te doen het
tegen te gaan.
Het is moeilijk vast te stellen of men toentertijd onwetend was of gewoon een andere
instelling had. Ook tegenwoordig zijn er situaties waarvan men later misschien zegt: ‘Hoe
hebben ze dat kunnen laten gebeuren?’ Tännsjö noemt drie voorbeelden hiervan:
● Menselijke onderdrukking van dieren (bv. dierenleed)
● Menselijke bijdrage aan de verwoesting van onze leefomgeving
(bv. klimaatverandering)
● Tolerantie van het rijke gedeelte van de wereld/een land ten opzichte van
hongersnood en armoede in de armere delen van de wereld/het land
● (Oorlog en genocide zou als een vierde probleem gezien kunnen worden)
Een praktische vraag wordt beantwoord met een handeling, deze handeling is afhankelijk
van wat je besluit te doen met je leven. We worden continu geconfronteerd met praktische
vragen. Praktische vragen hoeven niet van individuele aard te zijn, vaak is het een vraag
waar we collectief mee te maken krijgen.
Een voorbeeld van een praktische vraag is: Overtreedt een man, die elke dag naar zijn werk
gaat, zijn studie afgerond heeft, zorgt voor de mensen om hem heen en braaf zijn belasting
afdraagt, maar niks doet om de uitgehongerde kinderen in armere delen van de wereld te
helpen, de morele wet?
, Ethiek toepassen op praktische problemen
Het idee achter toegepaste ethiek is om tot kennis te komen over wat we moeten doen in
praktische situaties aan de hand van juiste en redelijke morele principes die van toepassing
zijn op de te onderzoeken situatie. Om dit te kunnen doen moeten we naast de morele
principes ook een idee hebben van de niet-morele feiten die van toepassing zijn. De
praktische conclusie die hieruit volgt is niet alleen een antwoord op de praktische vraag
maar is ook, tot op zekere hoogte, moreel verantwoord. Hieronder is dit model van de
toegepaste ethiek te zien.
In het alledaagse leven is het vrij ingewikkeld om praktische vragen te beantwoorden mbv dit
model. Niet alleen is de gegeven formule lastig in te vullen, ook is hij in zekere mate
omstreden. Om het model te kunnen gebruiken moet je vaststellen welke morele principes
van toepassing zijn, dit is niet eenvoudig, want waar vind je deze principes? Daarnaast is het
de vraag hoe ver je moet gaan om te voldoen aan de morele plicht. Moet je daarvoor al je
bezittingen opgeven?
Normatieve ethiek
Normatieve ethiek stelt de vraag wat we zouden moeten of mogen doen en waarom we
bepaalde normen en waarden beter of slechter moeten vinden dan andere. Normatieve
theorieën geven een perspectief en argumentatie voor hoe in een bepaalde situatie
gehandeld of beslist zou moeten worden.
Normatieve ethiek kan gezien worden als een losstaand onderwerp, maar kan niet
nagestreefd worden wanneer het geïsoleerd is van de toegepaste ethiek. De eerste manier
om vast te stellen of een bepaald moreel principe juist en redelijk is, is door het te toetsen
aan een praktisch probleem en te kijken of er dan een logische conclusie uitkomt. Het blijkt
dat het makkelijker is om daarbij gebruik te maken van bedachte voorbeelden dan van
werkelijke problemen, aangezien deze veel te rommelig zijn en vaak te veel informatie
bevatten. Een veelgebruikt voorbeeld van zo'n bedachte situatie zijn de trolley cases:
1. De schakelaar
Sommigen zeggen dat het beter is om vijf levens te redden dan
één. Anderen zeggen daarentegen dat het onjuist is om de
schakelaar om te zetten omdat je dan actief iemand laat
overrijden, terwijl je anders passief toekijkt hoe vijf mensen
overreden worden. Zet je de schakelaar om dan vermoordt je
iemand, doe je het niet dan overlijden er vijf mensen maar niet
door jouw toedoen.
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper jfv. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €5,99. Je zit daarna nergens aan vast.
