Samenvatting hoesten en hemoptoë
Samenvatting klinische vraagstukken Hoesten en Hemoptoë
Radiologie van de thorax
Stappenplan voor het beoordelen van een X-thorax
- Techniek:
o Is de foto recht gemaakt? Staan de processi spinosi onder elkaar en in het midden van
de claviculae? Staan de claviculae evenwijdig?
o Is er goed ingeademd? Aan de dorsale zijde moet rib 9-11 zichtbaar zijn, aan de
ventrale zijde moeten rib 5-7 het diafragma ter hoogte van de midclaviculairlijn
kruizen
- Structuren:
o Weke delen
De nek, supraclaviculaire fossa, bindweefsel in de laterale wanden, pectoralis
spieren en evt. schaduw van de mammae
o Bot (ribben, wervels)
o Pleura en diafragma
Diafragma hoort een scherpe overgang van zwart naar wit te laten zien, er
mag 1-1,5 cm verschil zitten tussen links en rechts
Pleura zijn normaal gesproken nauwelijks zichtbaar
o Mediastinum
Redelijk scherp afgrensbaar
Vergroting/verbreding wijst vaak op een lymfoom
Let op links/rechts shift
Beoordeel ook de stand van de trachea en de carina
o Hart
Beoordeel de grootte
o Longhili en longen
Meestal is de linker hilus iets groter dan de rechter
Normaal longbeeld: diffuus wat witte streepjes te zien (vaat tekeningen)
Fissuren beoordelen
Niet afwijkende thorax foto
1
,Samenvatting hoesten en hemoptoë
Technische overwegingen
- Standaard X-thorax is een PA opname
o Van posterior naar anterior: probe aan de rugkant film cassette aan de voorkant
- De patiënt ademt helemaal in, de opname wordt gemaakt tijdens TLC
- Bij een laterale opname: probe aan de rechter wand film cassette aan de linker wand
Wanneer gebruik je een AP X-thorax?
- Standaard voor bedledige patiënten
- Film cassette aan de rugkant, probe aan de voorkant
- Het hart en het mediastinum lijken 15-20% groter in deze opname
o Je wilt het hart zo dicht mogelijk tegen de plaat
- Als er niet volledig ingeademd wordt vertekeningen die lijken op long oedeem of
interstitiële longziekte
Een links-laterale X-thorax
- Ook hier beoordeel je:
o Weke structuren
o Botten (wervelkolom, ribben)
o Diafragma
o Trachea
o Hartfiguur en grote vaten
o Longen en fissuren
Differentiaal diagnose bij vergroting van de hilus
- Unilateraal
o Lymphadenopathie: longkanker, TBC, schimmelinfecties, metastasen, lymfomen
- Bilateraal
o Lymphadenopathie: sarcoïdose, lymfoom, metastasen, TBC, schimmel, CLL
o Arteria pulmonalis: pulmonale hypertensie
Patronen van afwijkingen in de longen
- Massa: een discrete, min of meer ronde afwijking > 3 cm
- Nodus: een discrete, min of meer ronde afwijking < 3 cm
- Nodulair patroon: meerdere kleine (2-10mm) ronde afwijking
- Reticulair patroon: netwerken van fijne lijntjes
Differentiaal diagnose bij een massa of een nodus
- Maligne: longtumor, metastase, carcinoïde tumor, primair long lymfoom
- Benigne: granulomen, hamertomen, ronde pneumonie, arterioveneuze malformatie, abces
Differentiaal diagnose bij een nodulair patroon
- Granulomateus: sarcoïdose, milliare TB of gedissimineerde schimmelinfectie
- Pneumococniosis
- Maligniteiten: metastasen (vaak van schildklier), bronchiolalveolair carcinoom
Differentiaal diagnose bij een reticulair patroon
- Interstitieel longoedeem, idiopathische longfibrose, granulomateuze ziekten, interstitiële
pneumonie
2
, Samenvatting hoesten en hemoptoë
Afwijkingen op de X-thorax
Pleuravocht
- Vocht tussen de pleura zakt vaak naar onder in de long, onderste
hoek wordt ook minder scherp
- Differentiaal diagnose bij pleuravocht:
o Transsudaat: hartfalen, levercirrose, nefrotisch syndroom
o Exsudaat: neoplasmata, infecties, emboliën, hemothorax
Differentiaal diagnosen bij mediastinale massa? Evt nog er in zetten or nah
Atelectase
- Verlies van longvolume, deel van de long doet niet mee met de gaswisseling
- Soorten atelectasen:
o Resorptie atelectase: meest voorkomend, als gevolg van een obstructie
o Compressie atelectase: als gevolg van een pneumothorax of pleurale effusie
- Wat zie je op de X-thorax?
o Verschuiving van de fissuren
o Verhoogde dichtheid van het afgesloten stuk weefsel (meer wit)
o Verder kunnen ook de volgende kenmerken gevonden worden
Verschuiving van het mediastinum en/of hili naar de
aangedane zijde
Hyperinflatie
- Differentiaal diagnose atelectase
o Endobronchiale obstructie: tumor, corpus alienum, mucus
o Extrinsieke obstructive: lymphadenopathie, tumor
Atelectasen komen regelmatig voor bij de linker onderkwab, waarbij de long
invalt tegen het hart. Dat geeft het volgende beeld:
3