Psychiatrische stoornis: een syndroom gekenmerkt door klinisch significante symptomen op het
gebied van :
- Cognitieve functies
- Emotieregulatie
- Of gedrag
Het syndroom veroorzaakt:
- Klinisch significante lijdensdruk
- Beperkingen in het sociaal of beroepsmatig functioneren
- Beperkingen in andere belangrijke terreinen
- Wijkt af ten aanzien van normen voor leeftijd, geslacht en subcultuur
Kans op een psychiatrische stoornis (life time prevalentie)
- Waanstoornis, schizo-affectieve stoornis, schizofrenie of anorexia nervosa: < 1%
- Autisme: 1%
- Bipolaire stoornis, dwangstoornis: 2%
- ADHD: 5%
- Persoonlijkheidsstoornis, alcohol gerelateerde stoornis, depressieve stoornis, angststoornis:
10-20%
Psychiatrische ziektebeelden geven een hoge ziektelast!
Dwangstoornissen
Obsessieve compulsieve stoornis (OCD, OCS)
- Dwanggedachten (obsessies) en/of dwanghandelingen (compulsie)
- Patiënt is zich ervan bewust zijn angst overdreven en onterecht is
- Dwanggedachten of -handelingen kosten meer dan > 1 uur per dag en interfereren daarmee
met het functioneren
Dwanghandelingen (compulsie)
- Zich herhalend gedrag of psychische activiteit waartoe patiënt zich gedwongen voelt in reactie
op de dwanggedachte
- De gedragingen zijn gericht op het verminderen van spanning of het voorkomen van de
gevreesde gebeurtenis
- Zolang het kleine handelingen zijn die je functioneren niet verstoren is er niks aan de hand
- Als het je gaat beheersen en/of het gaat langer dan een uur duren stoornis
Dwanggedachten (obsessie)
- Hardnekkige gedachten, impulsen of beelden die worden beleefd als opdringend en niet bij de
persoon passend
- Patiënt probeert gedachte te negeren, te onderdrukken of te neutraliseren met een andere
gedachte of handeling
- Patiënt is zich bewust dat gedachte uit eigen geest voortkomt
- Er is geen sprake van wanen of hallucinaties
Mensen met een OCS gaan belang hechten aan dwanggedachten
- Ze rekenen zichzelf de gedachten aan en twijfelen aan zichzelf
- Vaak mensen die perfectionistisch zijn met hoge standaarden, hoge normen en waarden; zij
willen deze gedachten niet
- Ze gaan proberen of ze de gedachten kunnen onderdrukken, waardoor de gedachten vaker
terugkomen
- Hierdoor houdt de stoornis zichzelf eigenlijk in stand
1
,Samenvatting psychiatrie B
- Gemiddeld duurt het 10 jaar voordat iemand met OCS zorg krijgt
Verschil obsessie en preoccupatie: preoccupatie zijn gedachten die als prettig ervaren worden (zoals
bijvoorbeeld bij een pedofiele stoornis), terwijl obsessies als onprettig ervaren worden.
Bij dwang zie je vaak dat de omgeving dingen gaat overnemen. Maar mensen met dwang kunnen ook
hun omgeving dwingen om ook de dwanghandelingen uit te voeren (mee-dwangen)
Vooral als je kinderen mee dwangen, is het belangrijk om dit te behandelen
OCS subtypen
- Smetvrees 50%
o Bang zijn dat ze ziekten oplopen
o Veel bezig met zichzelf schoonmaken
- Controledwang 63%
- Ordenen/symmetrie 31%
o Liggen dingen wel recht? Rangschikking?
o Magisch denken
- Teldwang 36%
o Magisch denken
o Ontstaat vaak in de kindertijd en is niet uitgesleten
- Verzamelen 18%
o Meestal geen nuttige spullen
o Misschien heb je het ooit nog nodig
o Paradoxale: je kunt dingen niet vinden en gaat daarom steeds meer kopen
- Alleen obsessies
o Alleen nare gedachten, gedrag is redelijk ongestoord
Vaak is er een combinatie van de verschillende subtypen
Veel gemaakte denkfout bij dwangstoornissen: het though-action fusion fenomeen: de persoon denkt
dat de kans dat iets gebeurt groter wordt als hij er een gedacht over heeft
Etiologie
- Vaak ontstaan dwangstoornissen in de vroege adolescentie
- Pathogenese:
o Ontregeling van verbindingen tussen de basale ganglia in het limbische systeem en de
cortex
o Ook ontregeling in verschillende corticostriatothalamocorticale (CSTC) circuits
o Via deze structuren worden gedragingen gecontinueerd of geremd
Bij patiënten met aandoeningen van de basale ganglia (Parkinson, Gilles de la Tourrette en
Huntington) zie dus ook vaker symptomen van een OSC
Behandeling OCS
- CGT
- Exposure (in vivo) met responspreventie
o Stapsgewijze blootstelling aan angstwekkende situaties, waarbij absoluut geen
vermijdingsgedrag op mag treden
- SSRI (of 2e keus TCA)
o Op geleide van het klinisch beeld (zeer) hoge doseringen gebruiken!
o Na 10-12 weken kan het effect bepaald worden
o Langdurige behandeling is noodzakelijk, pas na 1 jaar kan de dosering gehalveerd
worden
2
, Samenvatting psychiatrie B
o 20% van de patiënten reageert niet meer op medicatie als zij opnieuw ingesteld
moeten worden na stoppen medicatie daarom liever niet staken
Morfodysforie (body dysmorphic disorder, BDD)
- Preoccupatie met vermeende onvolkomenheid van het uiterlijk
- Als er een daadwerkelijk een lichamelijke afwijking is, dan is de preoccupatie daarmee
overdreven
- Vaak controle of vermijdingsgedrag
- Komt vaker voor bij vrouwen, maar tegenwoordig ook steeds vaker bij mannen
Aggravatie: een milde vorm van somatische dysmorfie waarbij er een reden is voor de gedachten over
imperfecties (omdat iemand bv echt een veel te grote neus heeft) maar waarbij de gedachten wel
overdreven zijn in vergelijking met de imperfectie
Eetstoornissen
Onder de eetstoornissen vallen:
- Anorexia nervosa
- Boulimia nervosa
- Binge eating disorder
BMI
- Ondergewicht: BMI < 18,5
- Gezond gewicht: BMI tussen 18,5 en 25
- Overgewicht: BMI tussen 25 en 30
- Obesitas: BMI tussen 30 en 35
- Extreme obesitas: BMI > 35
Anorexia Nervosa
- Weigering het lichaamsgewicht te handhaven op of boven een normaal gewicht
- Intense angst in gewicht toe te nemen
- Stoornis in het beleven van het lichaamsgewicht, onevenredig grote invloed lichaamsgewicht
op oordeel over zichzelf of ontkenning van de ernst van het ondergewicht
- 2 soorten:
o Beperkende type: vasten, sporten
o Purgerende type: braken, laxeren
Boulimia Nervosa
- Recidiverende episoden van eetbuien
- Compensatoir gedrag
- Meestal een normaal gewicht
- Oordeel over zichzelf wordt in onevenredige mate beïnvloed door gewricht
- 2 soorten:
o Purgerend type: braken, diuretica, laxantia
o Niet purgerend type: andere compensatie methoden (vasten, sporten)
Dit is verschillend van een binge eating disorder waarbij geen compensatoir gedrag is (meestal
overgewicht)
Binge Eating Disorder
- Recidiverende episoden van eetbuien
- Sprake van een buitenproportioneel grote hoeveelheid voedsel in korte tijd
3
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper KimVandenput. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €4,49. Je zit daarna nergens aan vast.