Bijeenkomst 1: rechtsingang en rechtsaanvang
A.
• De dagvaarding is de deur uit gegaan en twee weken later betekend en wel teruggekomen
van de deurwaarder.
• De betekende dagvaarding is in het dossier van de advocaat blijven liggen.
• Inmiddels is de in de dagvaarding genoemde zittingsdatum verstreken. Die was tien dagen
geleden.
- Op het moment dat een deurwaarder betekend, wordt een zaak aanhanging.
o Art. 125.1: ‘’het geding is aanhangig vanaf de dag van dagvaarding’’
- Dat is gek want de rechtbank weet op dat moment van niets, dat komt pas nadat wordt
besloten of er daadwerkelijk geprocedeerd gaat worden.
- Daarna wordt het exploot pas aangeboden aan de griffier door de advocaat en wordt het
ingeschreven op de rol.
o Art. 125.2: ‘’het exploot van dagvaarding wordt door de eiser ter griffie ingediend
uiterlijk op de dag voor de in de dagvaarding vermelde roldatum.’’
o Dat is in dit geval dus niet gebeurd!
125.5: de aanhangigheid van het geding vervalt indien het exploot van de dagvaarding niet uiterlijk op
het tijdstip uit lid 2 ter griffie is ingediend, tenzij binnen twee weken na de in de dagvaarding vermelde
roldatum een geldig herstelexploot is uitgebracht.
• In het herstelexploot moet je oproepen voor een nieuwe roldatum en verwijs je naar de
eerdere dagvaarding
• Deurwaarder inschakelen dus, hij moet dat betekenen binnen twee weken na die roldatum
• Deze herstelexploot moet (samen met de oorspronkelijke dagvaarding) ook weer door de eiser
ter griffie worden ingediend. Moet samen worden ingediend, immers is het een herstel van
het vorige, geen vervanging!
• Het exploot wordt samen met de originele dagvaarding ingeschreven op de rol.
• Inhoudelijke eisen voor het herstelexploot zijn te vinden in art. 45 Rv.
• Doe je middels een akte
Zie HR herstelexploot voor en na eerste rolzitting.
Wordt er niet binnen twee weken na het verstrijken van de roldatum een herstelexploot uitgebracht,
dan heeft de procedure nooit aangevangen. Immers is de zaak nooit ingeschreven op de rol en zal er
ook geen verstekvonnis kunnen worden gewezen. In geval van een verjaringsstuiting, beroep- of
verzetstermijnen kan dit dramatisch zijn.
Als de advocaat ook het herstelexploot niet laat inschrijven dan is het geding voorbij. Echter kun je
altijd een nieuwe procedure starten door een nieuwe dagvaarding uit te sturen in plaats van een
herstelexploot. Je mag niet twee of meer herstelexploten ex art. 125 lid 5 rv aanbrengen. Wél twee
herstelexploten voor andere problemen.
1
,B.
• De dagvaarding is betekend en ingeschreven op de rol. De eerste roldatum is al voorbij.
• Achteraf bezien staan er allerlei fouten in.
o Dateringen in het fundamentum petendi kloppen niet
o De eis is slordig geformuleerd: er is zelfs een deel vd vordering vergeten
o Er staan typfoutjes in de naam van gedaagde (Van Sloun NV ipv Van Sloen BV)
o Een van de zeven voornamen van eiser is vergeten
o Verkeerd adres van de rechtbank Limburg, locatie Maastricht
- Dateringen in het fundamentum petendi kloppen niet
o Ogv art. 120.1 is dit gebrek niet op straffe van nietigheid, omdat onderscheid gemaakt
moet worden tussen materiële en formele eisen.
▪ Alles wat de rechter niet kan controleren is een formele eis
▪ In casu sprake van een formele eis, dus leidt niet tot een nietige dagvaarding
o Enkel sprake van nietigheid bij het in zijn geheel ontbreken van een grondslag voor de
eis, zie art. 111 lid 1 (d) Rv
o Herstel is eenvoudig in de loop van het geding,
▪ Bijv. bij een comparitie van antwoord
▪ Of forceren dmv een akte
▪ Of dmv conclusie (kun je niet forceren)
- De eis is slordig geformuleerd: er is zelfs een deel vd vordering vergeten
o Niet nietig, zolang er maar een eis in staat (111 lid 1 (d) jo 120 Rv)
o Herstel: wijziging van eis
▪ Art. 129: Vermindering van eis is vormvrij
• Mag altijd, zolang geen eindvonnis is gewezen
▪ Art. 130: Vermeerdering of verandering van eis (mag écht iets heel nieuws zijn)
,ofwel het toevoegen van extra gronden, moet schriftelijk bij conclusie of akte
• Kan zolang geen eindvonnis is gewezen
• Kan de rechter echter afwijzen wegens strijd met goede procesorde
(lid 1). Op basis van deze grond mag:
o Wederpartij (gedaagde) bezwaar maken
o Rechter ambtshalve afwijzen
• Lid 3: Indien een partij niet in het geding is verschenen, is een
verandering of vermeerdering van eis tegen die partij uitgesloten,
tenzij de eiser dit tijdig bij exploot aan haar kenbaar heeft gemaakt
Wanneer strijd met goede procesorde?
- Als gedaagde in de verdediging wordt benadeeld
- Als het proces onredelijk wordt vertraagd: je bent bijna klaar en dan moet alles weer opnieuw
- Als misbruik van procesrecht kan worden aangenomen
Art. 128.3 gaat over de conclusie van antwoord. Hierin worden twee verweren onderscheiden.
1. Verweer ten principale is een inhoudelijk verweer
2. Exceptief verweer is een formeel verweer
‘’Gedaagde brengt alle excepties en zijn antwoord ten principale tegelijk naar voren, op straffe van verval:
van de niet aangevoerde excepties en,
indien niet ten principale is geantwoord, van het recht om dat alsnog te doen.’’
Hieruit kun je afleiden: indien in de conclusie van antwoord in ieder geval één verweer ten principale
is gevoerd, kun je dat de rest van het geding blijven doen. Ook via art. 348 Rv!
2
, - Typefout in naam gedaagde
o Art 111.2 en art 45 Rv
o Het betreft hier wederom een formele fout: de rechter kan de juistheid van de naam
niet controleren, als er maar wat staat.
o Het leidt dus niet tot nietigheid, dus ook niet met herstelexploten gaan werken!
o Herstel kan bijna altijd
▪ Deformalisering: tenzij de wederpartij in zijn verdediging geschaad wordt
(arrest Naamswijziging)
o Wijziging kan per akte
Stel wederpartij verschijnt niet want er staat een totaal andere naam op: dan kan sowieso geen verstek
worden verleend, want de eiser kan dat dan niet ten uitvoer gaan leggen.
- Voornaam vergeten eiser
o Eisen exploot: art. 45 lid 3 onder b vermeldt ook voornamen van de eiser
o Art. 120 (dagvaarding)
▪ Niet nietig in de zin van art 120, rechtbank kan de namen niet controleren,
zolang er maar een naam staat
o Geding loopt dus verder en in de loop vd procedure moet de naam worden hersteld
middels een akte, herstelexploot of later in de procedure
- Fout adres van rechtbank
o Niet een kennelijke typefout, want allebei de straten bestaan
o Art 111 lid 2 onder e: adres vermelden van de rechtbank
o Formele of materiële eis?
o Indien formele eis, komt de rechtbank helemaal niet toe aan het controleren vh adres
o Dit betreft een materiele fout ex art. 120 Rv en dus op straffe van nietigheid. Het kan
middels een herstelexploot vóór de roldatum worden hersteld (lid 2)
▪ De roldatum is in casu al voorbij, dus geldt niet meer
Wat zijn de gevolgen van een dergelijke fout? Hangt af van de vraag of gedaagde verschijnt!
1. Gedaagde verschijnt niet
i. De dagvaarding heeft gedaagde bereikt
121 lid 1 Rv: de nietigheid wordt niet uitgesproken. De eiser moet in de gelegenheid worden gesteld
om bij herstelexploot het gebrek te herstellen, zonder dat verstek wordt verleend tegen de gedaagde.
Lid 2: gedaagde moet opnieuw bij exploot worden opgeroepen tegen een nieuwe, door de rechter te
bepalen, roldatum waarin gedaagde wordt geattendeerd op de fout en die fout wordt hersteld. Eiser
moet de kosten hiervan dragen!
ii. De dagvaarding heeft gedaagde niet bereikt
121 lid 3 Rv: indien de dagvaarding de gedaagde als gevolg van het gebrek niet heeft bereikt, dan
spreekt de rechter de nietigheid van het exploot uit. Dat is in casu niet het geval.
2. Gedaagde verschijnt wel of komt in verzet na bij verstek te zijn veroordeeld
Art. 122: als gedaagde verschijnt, vervallen alle nietigheidsgronden, tenzij gebrek de gedaagde
onredelijk in zijn belangen schaadt (zelden!)
3
,C.
• De appeldagvaarding moest uiterlijk op 23 november worden betekend
• Voor de zekerheid had de advocaat van appellant daar nog eens op gewezen toen hij de
dagvaarding naar de deurwaarder stuurde
• De dagvaarding wordt een dag te laat door de deurwaarder uitgereikt
- Het moment dat de deurwaarder de dagvaarding betekend, speelt een grote rol. Immers,
daarmee wordt de appeldagvaarding aanhangig gemaakt ex 125 Rv.
- De appeltermijn is de termijn waarbinnen je moet dagvaarden, deze bedraagt 3 maanden ex
artt. 339 jo 343
- Betekeningstermijnen zijn in principe fataal
- Dit is slechts bij hoge uitzondering anders, indien sprake is van een verschoonbare
termijnoverschrijding: niet op de hoogte was en niet op de hoogte kon zijn van de termijn.
- Zie Heilbron/Rensa
HR bepaalt dat fout van de deurwaarder geen schending is van art. 6 EVRM.
- Deurwaarder verricht handelingen als zelfstandig en onafhankelijk bestuursorgaan en niet als
orgaan of vertegenwoordiger van de Staat. Hij handelde in opdracht van Heilbron.
o Relevant omdat 6 EVRM verplichting oplegt aan de staat om het recht op toegang tot
de rechter (acces to justice) te waarborgen. Excessief formalisme wordt verboden! Is
het handhaven van een appeltermijn, die niet is gehaald, excessief formalistisch?
- Niet-ontvankelijkheidsverklaring niet disproportioneel want beroepstermijn moet strikt zijn
Fokke vindt dit raar, nu Griekse wet bijna overeenkomt met de Nederlandse. Daarbij wordt een
deurwaarder benoemd door de minister en valt een deurwaarder onder ambtenaar.
D.
• Een advocaat verdiept zich in de voorschriften voor de dagvaarding en komt tot de slotsom
dat de voorgeschreven mededelingen niet kunnen worden begrepen door niet-juristen
• Hij besluit die mededelingen weg te laten
• Ook voldoet hij niet aan de verplichting om in te gaan op de verweren van de tegenpartij
• Gedaagde verschijnt niet
- Mededelingen weggelaten in dagvaarding
o Dient in de dagvaarding te staan ogv 111 lid 2 G t/m L
o Kan tot nietigheid leiden ex art 120 en 121
▪ Als gedaagde verschijnt, vervallen echter alle nietigheidsgronden
▪ Als gedaagde niet verschijnt, bestaat eerst weer de mogelijkheid om
herstelexploot uit te brengen (geen verstek!), anders nietigheid
- Verweren van de tegenpartij weglaten in de dagvaarding
o Substantiëringsplicht staat in art 111 lid 3 Rv: het in de dagvaarding vermelden van de door
gedaagde tegen de eis aangevoerde verweren
o Lid 3 benoemt ook de bewijsaandraagplicht: de bewijsmiddelen waarover eiser kan beschikken
en de getuigen die hij kan doen horen, ter staving van de aldus betwiste gronden van de eis
o Art. 111 lid 3 Rv is van overeenkomstige toepassing op de eis in reconventie (art. 137)
o Het achterwege laten hiervan kan niet leiden tot nietigheid ogv 120 lid 4: de rechter kan eiser
bevelen alsnog de ontbrekende gegevens te verstrekken
4
,Wat betekent de mededeling uit 111 Rv lid 2 sub j ?
Verschijn jij niet, maar je medegedaagden wel, dan wordt verstek verleend en volgt een vonnis op
tegenspraak, dus je kunt niet meer in verzet! Enkel in hoger beroep
E.
• Na inschrijving van de dagvaarding stuurt de griffier een briefje waarop staat dat griffierecht
moet worden betaald
• Er is echter geen termijn gegeven voor het betalen vd griffierechten, waardoor de termijn
uit het oog is verloren: het griffierecht is niet betaald
• Nu staat de zaak op de rol voor uitlating eisende partij. Gedaagde rekent zich al rijk
- Art 127a: zaak aanhouden zolang griffierechten niet zijn betaald
- Hoofdregel uit de Wet Griffierechten is dat partij vier weken de tijd heeft om te betalen nadat
zaak op de rol staat, dit zou de advocaat moeten weten. Bij kanton kan niet van burger
verwacht worden dat hij hiervan op de hoogte is.
- Wanneer de termijn verstreken is, moet eiser nog gehoord worden (hardheidsclausule)
o Wordt haast alleen toegekend bij apparaatsfout van de staat
▪ In casu is de fout van de griffier niet zo’n apparaatsfout!
o Vonnis van rechter is te zien in art. 127a lid 2: de rechter ontslaat de gedaagde van de
instantie, met veroordeling van de eiser in de kosten (eindvonnis)
Niet in wet dat gedaagde gehoord moet worden. Hoe kan dat? We hebben toch hoor en wederhoor?
- HR zegt: het is een geschil tussen de staat en de justitiabele die griffierecht moet betalen.
Gedaagde staat daarbuiten, je bent geen partij in dat geschil.
NB: Wat wordt bedoeld met art. 114: ‘’de gewone termijn van dagvaarding is ten minste een week’’?
Dat er ten minste één week zit tussen:
- de dag, volgend op die waarop het exploot is uitgebracht (art. 119 Rv), en
- de roldatum, genoemd in de dagvaarding
Let op, wel rekening houden met de rolzittingen (Maastricht bijv. iedere woensdag)
F.
Gedaagde gevestigd in Spanje, dagvaarding opgesteld vanuit Nederland → NL deurwaarder stuurt
het naar juiste instanties in Spanje, die daar betekenen en dan kunnen de stukken terugkomen.
Kijken naar de EU Betekenisverordening
- Hoofdregel: geding wordt aanhangig gemaakt in het land van gedaagde (Spanje), echter vormt
het forumbeding hier een uitzondering op dus de Nederlandse rechter is wel bevoegd.
- De EU Betekenisverordening geeft mogelijkheden een dagvaarding in het buitenland te laten
betekenen door een Spaanse deurwaarder. Dagvaarding moet wel vertaald worden.
- De lange weg begint bij art 56 Rv. Deurwaarder uit Nederland stuurt het naar een ontvangende
instantie in Spanje (stelt daar ook een exploot van op), welke het doorstuurt aan een
deurwaarder in Spanje die het laat betekenen samen met een formulier. En dat gaat via
diezelfde weg weer terug naar Nederland.
- De termijn is een maand.
- In casu wordt de zaak aangehouden ogv art. 19 EU betekeningsverordening (p. 2502)
5
, G.
• Harry begint een procedure tegen de buurman over te luide muziek
• Harry staat onder bewind, echter is dat niet bekend bij zijn wederpartij en de rechter.
• Op de comparitie na antwoord krijgt rechter hier weet van.
• Bewindvoerder wil procedure gaan overnemen, echter zegt rechter dat dit niet zomaar kan
• Bewindvoerder kan alleen procederen over het onder bewind gestelde goed. Gaat het in casu
niet om en dus kan hij niet procederen namens de onderbewindgestelde. Laatstgenoemde kan
dit gewoon zelf.
Mocht het wel onder zijn taak vallen, kijk naar HR Beschermingsbewind:
o Volgens artikel 1:441 lid 1 vertegenwoordigt de bewindvoerder de rechthebbende tijdens het
bewind bij de vervulling van zijn taak in en buiten rechte. De bewindvoerder moet dus in het
proces worden betrokken
o In een eventueel geding treedt hij op als formele procespartij van de rechthebbende, ook bij
het instellen van een rechtsmiddel
o Indien wederpartij niet bekend was met het bewind en de rechthebbende betrekt ipv de
bewindvoerder, kan dat niet worden tegengeworpen
o De bewindvoerder kan in ieder stadium van de procedure het geding overnemen. Hiervoor zijn
geen formaliteiten vereist, een brief aan de rechter en wederpartij is voldoende.
o Omgekeerd dienen de partij en de rechter die op de hoogte raken van het bewind de
bewindvoerder bij aangetekende brief op te roepen om in het geding te verschijnen.
Als je als ouder wilt procederen namens je kind, moet je een verzoek indienen bij de kantonrechter
ogv 1:349 BW. Art. 1:253k zegt dat deze regeling niet alleen voor voogden geldt, maar ook voor ouders.
Als je dat als ouder zijnde vergeet, dan kun je in de eerste twee instanties zonder machtiging
procederen en bij de HR alsnog de machtiging overleggen.
H.
• Gedaagde overleed voordat de dagvaarding kon worden uitgebracht. Die werd daarom
betekend aan het sterfhuis.
• Toen de procedure werd verloren wilde de advocaat de appeldagvaarding laten betekenen
aan het kantoor van de advocaat van de tegenpartij.
• Tijdens de procedure in eerste aanleg was gebleken dat de enige erfgenaam minderjarig was.
- In principe iedere erfgenaam uitzonderlijk dagvaarden (bij naam)
- Uitzondering is art. 53 Rv: dagvaarden van ‘’de gezamenlijke erfgenamen van’’
- Loont zich de moeite om na te gaan of er nog een familielid in het sterfhuis woont
- Voortzetting van het geding na de einduitspraak zal een bestaande partij moeten betreffen,
zodat appel en cassatie moeten worden ingesteld door en tegen de onder hun eigen naam in
het geding te betrekken erfgenamen op straffe van niet-ontvankelijkheid. Tenzij art. 53 Rv.
- Minderjarige in beginsel niet bekwaam om zelf in rechte op te treden
- Art. 1:245 lid 4 BW: gezag omvat de vertegenwoordiging in burgerlijke handelingen, zowel in
als buiten rechte
- De gezagsituatie blijkt uit de gezagsregisters
- Kan ook altijd nog een bijzondere curator worden benoemd ogv art. 1:250 BW
6