Jeugd en wet
Boek mens en recht
Boek jeugdrecht in de praktijk
Artikel ELO
Les 1 en 2 zijn lessen over jeugd en zorg
Les 3
- Boek mens en recht; Paragraaf 9.3 als basis voor jeugdwet
- Boek jeugdrecht in praktijk; H2 (blz 37-43) en H6 (medische behandelingen)
Les 4
- Boek jeugdrecht begrepen H9 pleegzorg (blz 163-173)
- Artikel over meerouderschap 21e eeuw, samenvatting rapport herrijking ouderschap
- Boek jeugdrecht in praktijk; H1 (blz 15-28) en H7 (blz 109-116)
Les 5 en 6 zijn lessen over jeugd en zorg
Les 7
- De OM aanwijzing ‘huiselijk geweld en kindermishandeling’
- De handrijking huisverbod H1, 2, 3 en 5. ELO.
Les 8
- Boek Mens en recht; paragraaf 9.4 en 9.5
- Boek jeugdrecht in praktijk; H3 (blz 47-61)
Les 9 en 10 zijn lessen over jeugd en zorg
Les 11
- Boek mens en recht; H7.4 tot en met 7.8 (blz 170-190)
- De brochure scheiden, en de kinderen dan
Les 12
- Boek jeugdrecht in praktijk; H4 (blz 65-76) en H5 (blz 83-95)
- Artikel herstelrecht in jeugdstrafzaken in NL, waar staan we.
1
,Les 3 Boek mens en recht 9.3
9.3 Samenwerking binnen de jeugdhulp
Eerstelijnsvoorzieningen in gemeente (jeugdgezondheidszorg,
coördinatie jeugdgezondheidszorg, opvoedondersteuning,
zorgadviesteams en informatie en adviesverschaffing)
Jeugdhulpaanbieders bieden ambulante (in gezin), semi-
residentiële (thuis en instelling), intramurale zorg (instelling) en
pleegzorg. Verder zijn er aparte jeugdhulpaanbieders voor
opname, verblijf en jeugdhulp in een gesloten accommodatie, waarvoor een speciale machtiging
noodzakelijk is.
Jeugdhulpaanbieders hebben zorgmodules die passen binnen het nieuwe stelsel, dit betekent dat
iedere jeugdhulpverlener volgens de nieuwe uitgangspunten moet werken en dat eigen kracht,
verantwoordelijkheid, inzet sociale netwerk en ondersteuning een rol speelt.
Gecertificeerde instellingen voor jeugdbescherming en jeugdreclassering; gemeenten werken
samen en hebben contracten gesloten met instellingen. Het zijn regionaal opererende instellingen.
Raad voor Kinderbescherming; heeft als doel de belangen van jeugdigen beschermen als hun recht
op een veilig bestaan in gevaar komt. Ze verrichten onderwijs als het recht van jeugdigen op
geestelijk en lichamelijk welzijn en recht op goede ontwikkeling van persoonlijkheid worden
geschonden. De organisatie veilig thuis kan zelf RvK verzoeken onderzoek te beginnen als er
vermoedend zijn van kindermishandeling.
Veilig thuis organisaties; Advies Meldpunt Kindermishandeling en steunpunten huiselijk geweld
binnen gemeenten zijn samengevoegd naar veilig thuis organisaties. Het zijn regionale organisaties
die toegankelijk zijn voor meldpunten die te maken hebben met huiselijk geweld/kindermishandeling
Veilig thuis geeft advies en consultatie, verricht onderzoek, schakelt RvK in, de politie en passende
hulp in. Geregeld binnen MWO2015.
Eerst eerstelijns dan gemeente, die kan besluit nemen dat er meer intensieve hulp nodig is zoals
jeugdhulp en pleegzorg. Als dit gedwongen moet ga je van gemeente naar RvK wat weer
teruggaat naar gemeente die dan gedwongen hulp organiseert bij jeugdhulp.
Dat ziet er dan zo uit. Onvrijwillig= RvK, zijn een justitieel orgaan en hebben opsporingsbevoegdheid
(onderzoeken of er ernstige bedreiging is voor kind en kinderrechter inschakelen die instelling gaat
aanwijzen) terug gemeente om opnieuw te bepalen welke zorg nodig is (dus omweg via rechter).
Kinderrechter; De RvK dient verzoekschrift bij kinderrechter om te beslissen over
kinderbeschermingsmaatregelen. Er zijn 2 soorten rechters die beslissingen nemen hierover:
- De kinderrechter; hoort ouders en jeugdigen van 12 jaar en ouder en beslist over toepassen
van OTS, uithuisplaatsing, schriftelijke aanwijzing, gesloten jeugdhulp en jeugdstrafzaken.
- De rechter van de sector familie recht van de rechtbank; justitiële maatregelen zoals de
gezag beëindigende maatregel, schorsing gezag en scheiding verzoeken/omgangsregelingen
Instellingen voor gesloten hulpverlening; voor jeugdigen tot 18 met zware en ernstige gedrags- en
opvoedproblematiek is gedwongen plaatsing vaak genoemd. Voorwaarden gesloten hulpverlening:
- De jeugdhulp is noodzakelijk in verband met ernstige opgroei en opvoedingsproblemen
- De opneming of verblijf is noodzakelijk om te voorkomen dat de jeugdige zich aan de
jeugdhulp onttrekt of door anderen onttrokken
wordt
Voor de opname:
- Een gedragskundige stelt een verklaring gesloten
jeugdhulp op
- De kinderrechter verleent machtiging gesloten
jeugdhulp, of een voorwaardelijke machtiging
2
,Gesloten jeugdhulp= als de deur letterlijk op slot kan, zodat jeugdige zich niet aan zorg kan
onttrekken en er beperkende maatregelen kunnen worden opgelegd.
Boek jeugdhulp in praktijk Hoofdstuk 2 jeugdhulp
Inleiding
Als ouders het niet alleen redden in de opvoeding of verzorging van hun kind, kunnen ze een beroep
doen op artsen, maatschappelijk werkers, pedagogen, psychologen en psychiaters. Op 1 januari 2015
trad een nieuwe jeugdwet in werking. Na een evaluatie van de eerdere wet op de jeugdzorg nam de
wetgever het besluit om de zorg voor de jeugd niet langer aan verschillende instanties over te laten
maar de gemeente verantwoordelijk te maken. De jeugdwet stelt regels inzake de gemeentelijke
verantwoordelijkheid voor preventie, ondersteuning, hulp en zorg aan jeugdigen en ouders bij
opvoedingsproblemen, psychische problemen en stoornissen. Ook is de gemeente verantwoordelijk
voor de AWBZ, WMO en Wet passend onderwijs.
Een nieuwe wet
Met de jeugdwet worden twee dingen beoogd. Het gaat om een eenvoudiger en effectiever stelsel
van jeugdzorg, met optimale samenwerking tussen hulpverleners rond gezinnen en vroege
ondersteuning bij opvoedingsproblemen, psychische problemen en stoornissen. Dit kwam uit de
behoefte aan het organiseren van één toegang tot de jeugdzorg met een integrale aanpak en een
goede aansluiting tussen de diverse domeinen van de zorg.
Met jeugdwet wordt beoogd om te komen tot; demedicalisering en ontzorging van de jeugdsector.
Er wordt gestreefd naar minder dure zorg, door het minder snel inzetten van medicatie en
specialistische zorg.
Het uitganspunt van de jeugdwet= dat de verantwoordelijkheid voor het gezond en veilig opgroeien
van jeugdigen allereerst bij de ouders en de jeugdige zelf ligt. De gemeenten moeten zich richten op
het scheppen van voldoende voorzieningen voor ouders en kinderen die het op eigen kracht niet
redden. Het uitgangspunt dat jeugdzorg niet langer als recht kan worden beschouwd, houdt ook in
dat het nu aan de gemeente is om te bepalen of en zo ja welke voorzieningen iemand nodig heeft.
Vergelijking andere landen:
- Denemarken= in 2007 op vergelijkbare gronden overgestapt op decentralisatie van jeugdzorg
naar gemeenten. Dit ging op 2 punten anders; er was meer voorbereidingstijd en de aantal
gemeenten werd gereduceerd van 271 naar 98. Dit is in Nederland niet gebeurd.
- Noorwegen= jeugdzorg centraliseren bij de nationale overheid. Zo is er in het hele land
passende en gelijkwaardige zorg van hoge kwaliteit. Door het hele land zijn consultatieteams
die de schakel vormt tussen centrale jeugdwelzijnsautoriteit en gemeentelijke bureaus.
- Engeland= plicht van lokale overheid om jeugdzorg te verlenen in plaats van op het recht van
ieder kind op jeugdzorg door het IVRK.
- Duitsland= alle kinderen, jongeren en ouders hebben recht op jeugdzorg. Ze mogen zelf
kiezen. Er wordt aan alle wensen gehoor gegeven.
Toegang tot goede zorg
Het feit dat er in Nederland en Denemarken verschillen kunnen voorkomen tussen gemeenten in
omvang, duur en aard van jeugdzorg, roept de vraag op of de decentralisatie in beide landen niet
botst met fundamentele kinderrechten. Zo verlangt artikel 2 IVRK dat= alle kinderrechten zonder
uitzondering voor alle kinderen beschikbaar zijn. Artikel 3 IVRK stelt= niet alleen bij alle acties, ook op
het gebied van de zorg, de belangen van het kind een eerste overweging zijn, het stipuleert
bovendien dat staten het kind de noodzakelijke bescherming en zorg bieden en alle daarvoor
passende wettelijke en bestuurlijke maatregelen nemen. Artikel 4 IVRK herhaalt dit.
Wat betreft de zorg voor kinderen met handicapt stelt artikel 23 IVRK= dat ‘staten erkennen dat een
geestelijke of lichamelijk gehandicapt kind een volwaardig en behoorlijk leven dient te hebben, in
omstandigheden die de waardigheid van het kind verzekeren, zijn zelfstandigheid bevorderen en zijn
actieve deelneming aan het gemeenschapsleven vergemakkelijken. Zij erkennen recht op bijzonde
zorg, verantwoordelijk zijn voor verzorging.’ Ten slotte verlangt artikel 24 IVRK= dat de staten het
recht van het kind op het genot van de grootst mogelijke mate van gezondheid en op voorzieningen
voor de behandeling van ziekte en het herstel van de gezondheid erkennen en dat ze ernaar streven
3
, te waarborgen dat geen enkel kind zijn of haar recht op toegang tot deze voorzieningen voor
gezondheidszorg wordt onthouden.
Kortom; het feit dat de gemeenten zelf kunnen beslissen roept de vraag op of de staat zich hiermee
niet onttrekt aan zijn verantwoordelijkheid, zoals is vastgelegd in internationale verdragen.
Privacybescherming
EVRM artikel 8: recht op eerbiediging van privé familie en gezinsleven= 1. Eenieder heeft het recht op
respect voor zijn privéleven, zijn familie en gezinsleven, zijn woning en zijn correspondentie. 2. Deze
gegevens moeten eerlijk worden verwerkt voor bepaalde doeleinden en met toestemming van de
betrokkene of op basis van een andere gerechtvaardigde grondslag waarin de wet voorziet. Een ieder
heeft recht op toegang tot de over hem verzamelde gegevens en op rectificatie daarvan.
Een tweede kritische kwestie heeft betrekking op deze privacy. De autoriteit persoonsgegevens heeft
aangegeven dat de jeugdwet op dit punt tekortschiet. Er zijn twijfels:
- Enerzijds door gebrek aan duidelijke, door de centrale overheid geformuleerde regels en aan
controle op dit punt
- Anderzijds door de sterke focus op integrale samenwerking
Aanbieders van jeugdzorg hebben de plicht een dossier aan te leggen over de zorg die ze bieden. In
dit dossier moet alle relevante informatie over de jeugdige en diens gezinssituatie worden
vastgelegd. Het kind heeft recht hier een afschrift van te ontvangen. Ook om een eigen verklaring aan
het dossier toe te voegen. Het is de vraag of de jeugdige altijd en tijdig van deze rechten op de
hoogte wordt gebracht.
Privacybescherming hangt samen met beroepsgeheim. De jeugdwet bevestigd dat je zonder
toestemming van de cliënt geen informatie over hem aan anderen mag geven. Het beroepsgeheim
zorgt ervoor dat jeugdigen en ouders erop kunnen vertrouwen dat hetgeen ze een hulpverlener
vertellen niet verder bekend wordt.
Principe van doelbinding= de cliënt of ouders moeten van geval tot geval blijk geven van hun
instemming. Zoals artikel 7 van de Wet bescherming persoonsgegevens hierover stelt:
Persoonsgegevens worden alleen voor welbepaalde, uitdrukkelijk omschreven en gerechtvaardigde
doeleinden verzameld.
Het is de vraag hoe dit zich in de praktijk verhoudt. Zo mag de hulpverlener andere zorgprofessionals
die bij dezelfde casus zijn betrokken wel informatie geven over zijn cliënt, alleen als het noodzakelijk
is. Jeugdzorg werkers mogen niet zomaar zonder gerichte toestemming gegevens kunnen uitwisselen
met bijvoorbeeld een wijkagent, school of belastingdienst.
Het beroepsgeheim geldt niet met betrekking tot ouders van jeugdige onder de 16 jaar.
Klachten en beroep
- Bezwaar en beroep
De jeugdwet kent geen eigen bezwaar en beroepsprocedure. Daarvoor zijn cliënten aangewezen op
de Algemene wet bestuursrecht die regeling biedt voor bezwaar en beroep tegen beschikkingen. Er is
geen rechtsingang voor minderjarigen.
- Instemming
Bij kinderen onder de 12 is voor vrijwillige jeugdhulp de instemming vereist van de ouder of voogd. Is
de jeugdige tussen 12 en 16 moeten ouders en jeugdige zelf instemmen met hulpverleningsplan.
Vanaf 16 beslist de jeugdige zelf over jeugdhulp.
- Vertrouwenspersoon
Meent jeugdige dat hij niet goed wordt behandeld door gemeente kan hij zich wensen tot
vertrouwenspersoon.
- Klachtencommissie
Hier kunnen cliënten terecht met klachten over de organisatie of een medewerker daarvan.
4
