Orthopedagogiek: Onderwijsfactoren
Studeerdocument: Lijst met begrippen en theorieën + belangrijkste uitkomsten artikelen
Ilse van Meurs - 2023-2024
HOORCOLLEGE 1 HOE GAAT HET OP SCHOOL?
Positieve factor als je hier hoger op scoort, verbetert / bevordert / beschermt dat ontwikkeling van andere factor
Risicofactor als je hier hoger op scoort, belemmert dat de ontwikkeling van een andere factor
Medisch model oplossing zoeken voor individuele problemen > maatwerk; verlenging
Sociale model probleem van kind zit in interactie met omgeving > aanpassing in omgeving
Domein de mate waarin kind in staat is te functioneren op domeinen: funderende vaardigheden - visueel
functioneren cognitief - sociaal - executief - zelfregulatie
Functional meet hoe een kind functioneert op verschillende domeinen
abilities (verbal, literacy, visual, executive, social, self-regulation)
Classification ongeacht eventuele diagnose → score 1-4 (1=normaal) →
Tool (FACT) uniek profiel vormen
School bestaat uit componenten als schoolsucces, sense of belonging, passend leergedrag,
betrokkenheid participatie (mate waarin kind mee mag doen in klas)
Passend missie = regulier waar kan, speciaal waar moet
onderwijs leerling staat centraal + nadruk op ondersteuningsbehoefte
Ondersteunings specifieke hulp en begeleiding die de leerling nodig heeft om zich optimaal te ontwikkelen
behoefte
Ondersteunings progressieve proces van basisondersteuning op reguliere scholen, waarbij extra ondersteuning
route binnen school wordt geboden, bestaat uit 7 stappen:
1) school (leerkracht in gesprek met leerling)
2) collega (leerkracht overlegt met collega’s)
3) school (intern begeleider denkt mee en schakelt evt begeleiding buiten school in)
4) ondersteuningsteam (bespreking wat kind nodig heeft om doel te halen)
5) schoolbestuur (beslist over inschakelen samenwerkingsverband)
6) samenwerkingsverband (adviseert/besluit over eventuele plaatsing s(b)o
7) verwijzing (ouders melden kind bij school voor s(b)o
ondersteuningsroute binnen Passend Onderwijs NL:
Basisondersteuning → extra ondersteuning (met OPP) → S(B)O
Basis ondersteuning op reguliere school om meer inclusieve leeromgeving te realiseren
ondersteuning 1)basisaanbod in klas → 2)extra ondersteuning in klas → 3)extra ondersteuning schoolniveau
● extra: (4): externe intensievere ondersteuning (OPP) opgesteld, (5): verwijzing SO
Ontwikkelings planningsinstrument voor de leerkracht om factoren aan te pakken die de ontwikkeling van het
perspectief OPP leren belemmeren. Hierbij worden bevorderende factoren benut.
- wanneer OPP: eerst herhaald intensiveren, dan dispenseren (onderdelen overslaan)
verplichte onderdelen OPP
1. verwachte uitstroomniveau + waarom + overzicht belemmerende/bevorderende
factoren (leerling + school + externe)
, 2. de te bieden ondersteuning en begeleiding → opstellen doelen door gebruik
referentieniveaus (1F = fundamentele niveau, 1S = streefniveau). Doel = 1S of 2F
- doelen bestaan uit domein rekenen en domein taal
Zorgplicht scholen hebben verantwoordelijkheid om voor elke leerling geschikte en passende plek te
vinden (in de regio)
Schoolonder- hierin wordt het aanbod van aanwezige expertise en basisondersteuning op school beschreven,
steuningsprofiel hiermee wordt rekening gehouden in de zorgplicht
Speciaal basis
onderwijs (SBO)
en
Speciaal
onderwijs (SO)
voor beide een toelaatbaarheidsverklaring nodig (SBO en SO: cluster 3&4)
in principe ga je eerst naar SBO, als dat niet gaat, naar SO
Begrippen vanuit literatuur & beknopt overzicht artikelen
Sociale model ziet een handicap als een vorm van sociale onderdrukking, daarom moeten kinderen met SEN
van handicap zo lang mogelijk op regulier onderwijs blijven
Perspectief van kinderen zijn verbonden met allerlei lagen uit hun leefomgeving
Bronfenbrenner
Higgen & Mösko Resultaten
(2020) ● externaliserende problemen worden als grootste last ervaren door docent &
medeleerlingen
Onderzoek naar ● leerkrachten hebben time management problemen en emotionele stress
effecten mentale ● diversiteit (taalkundige verschillen) zorgt voor uitdaging in onderwijs, maar brengt
gezondheid & unieke kansen met zich mee; openheid & integratie van verschillen
culturele Limitaties
diversiteit ● leraren steekproef bestond enkel uit vrouwen
Implicaties
● leerkrachten moeten interculturele competentie ontwikkelen en hebben behoefte aan
betere training en samenwerking met ouders
McCoy & Banks
(2012)
Onderzoek
waarom kinderen Resultaten
met SEN school ● kinderen met bepaalde soorten SEN (meervoudige beperkingen, emotionele
minder leuk gedragsstoornissen & leerstoornissen) vinden school minder leuk vergeleken met
vinden (data van andere SEN-typen
, Growing up in ● jongens met SEN, kinderen met lage SES en leerlingen met leerstoornissen en
Ireland project) meervoudige beperkingen vinden school minder leuk
● kinderen uit economisch inactieve huishoudens lopen groter risico op onbetrokkenheid
● kinderen met SEN die van wiskunde en lezen houden en huiswerk maken, zijn minder
geneigd school niet leuk te vinden
● sociale relaties met leraren en leeftijdsgenoten spelen grote rol, vooral bij SEN
HOORCOLLEGE 2 SOEPELE OVERGANGEN
Verantwoorde ontwikkeling kind centraal, veiligheid, vaste gezichten en groepen, opleiding en ondersteuning
kinderopvang medewerkers
VVE: Voor- en programma in de kinderopvang (voorschoolse) of kleuterklas (vroegschoolse) gericht op
vroegschoolse stimuleren van vooral taal, nog voor ze naar basisonderwijs (PO) gaan > doel = voorkomen
educatie taalachterstand (is voor 2,5-6 jarige kinderen)
- speciale aandacht voor kids die naar groep 3 gaan; beoordelen of kind klaar voor is
School verwijst naar hoe soepel de overgang naar school zijn en hoe klaar het kind ervoor is
readiness
Leerling- Positieve leerling-leerkracht relatie: komt tegemoet aan behoeften van leerkracht en leerling
leerkracht Negatieve leerling-leerkracht relatie: is schadelijk voor de behoeften van een of beide partijen
relatie in de relatie (het draait om perceptie, een positieve LK relatie met veel conflict is mogelijk)
Self- basisbehoeften
Determination 1. autonomie (spanningsveld tussen onafhankelijkheid en externe grenzen)
Theory 2. relatie (met leeftijdsgenoten en ouders)
3. competentie (cijfers en complimenten)
Big Five van 5 suggesties voor onderwijs om prestatiedruk op te lossen
een mentaal 1. zien als persoon en niet als de gescoorde cijfers
gezonde 2. structureel inzetten op mentaal welbevinden
leeromgeving 3. leerkrachten ondersteunen in vertrouwenspersoon zijn
4. leren over mentale en fysieke gezondheid
5. je authentieke zelf kunnen zijn
Stage gaat over de fit tussen behoeften en omgeving en of daar congruentie in zit.
Environment Fit Wordt gebruikt om te kijken of de onderwijsomgeving bij een kind past → lage
Model (Eccies) congruentie = mismatch tussen omgeving en individuele behoeften
- vb = docent die geen keuze mogelijkheden biedt met leerling met
behoefte aan autonomie
School-fit autonomie-ondersteuning (mening uiten en autonomie ervaren), relatie (mate van warmte),
elementen competentie/structuur (gevoel van competentie & structuur op school)
● school-fit is van belang voor betrokkenheid, cijfers en behoefte-vervulling
● positieve relaties met docenten en leerlingen bevorderen school-fit
Begrippen vanuit literatuur & beknopt overzicht artikelen
Adaptability aanpassingsvermogen; vermogen passende reacties te geven op situaties en veranderingen
Inclusief Ierland verschuift van gescheiden naar inclusief onderwijs voor kinderen met SEN; speciale
