Medische basiskennis, de ouder wordende huid en benigne huidtumoren
Veroudering van de huid en adnexen door:
→ Endogene factoren (binnenuit): biologische klok = Natuurlijke veroudering = geeft fijne rimpels, slappere huid
(kun je waarnemen op de prived parts, want de zon schijnt hier niet.
→ Exogene factoren: lifestyle = veel ouderdomsvlekken
- Aanleg
- Veel of weinig zon - Endogeen of exogeen
- Hormonen (rond de pubertijd of zwangerschap veranderen hormonen, wat bijvoorbeeld melasma vormt)
- Man/vrouw (huiden zijn verschillend)
- Pigmentatie (hoe meer pigmentatie, hoe meer natuurlijke bescherming)
Endogene veroudering epidermis vanaf +/- 30e
Algemeen aspect Egaal bleek, minder elastisch, fijne rimpel
Epidermis Dunner, droger, bleker, kwetsbaar
Cellen gaan in vorm en grootte verschillen (hobbeliger)
Aantal Langerhanscellen neemt af (weerstand)
Aantal eccriene en apocriene zweetklieren ↓ (dus droger)
Aantal talgklieren én productie↓ (androgenen ↓): acne↓,
droge huid (+exogene factoren: asteatotisch eczeem)
Retelijsten vervlakken
Verlies subcutaan vet (vetcellen = adipocytes)
Aantal melanocyten↓ én activiteit↑: lentigines seniles (ouderdomsvlekken, zon draagt er wel aan bij, worden
niet kwaadaardig)
Asteatotisch eczeem (Craquelé-eczeem): Eczeem dat ontstaat of wordt verergerd door uitdroging van de huid. Hierbij ontstaan
scheurtjes en kloven in de huid in een grillig patroon. Vooral op de onderbenen, bij oudere mensen, bij uitdroging. Jeukt heel erg.
Eerste 1 a 2 weken kan corticosteroïden, helpt tegen jeuk, maar daarna stoppen, want de huid is al dun.
Er is dus een gebrek aan vettigheid op de huid
Lentigo solaris/ senilis (Ouderdomsvlek of levervlek): Het is een pigmentvlek in de opperhuid, welke ontstaat door blootstelling aan
zonlicht. Door jarenlange blootstelling aan zonlicht ontstaat er zonschade. Dit zorgt ervoor dat de pigmentcellen in de opperhuid
actiever worden. = niet premaligne.
Het aantal melanocyten ↓, productie kan wel toenemen
Endogene veroudering dermis
Dermis → Wordt dunner = progressieve atrofie
→ Elasticiteit ↓ = Huid wordt slapper
Elastine → Minder fijne/ dikkere vezels
→ Cross-linking tussen elastine en collagene vezels (vezels die aan elkaar gaan plakken)
→ Huid kan in plooien gaan vallen
Collageen → Minder en uitgerafeld
→ Vezels worden stugger, ook hier cross-linking
Grondsubstantie → Lichte afnamen
→ Houdt minder vocht vast, wat zorgt voor rimpels en wallen
Cellen in dermis → Minder en weinig actief (fibroblasten maken minder grondsubstantie)
Bloedvaten → Afname
→ Brozer
→ Kwaliteit doorbloeding weefsel ↓
Endogene veroudering Subcutis (huidlaag onder de dermis). Bij ouder worden verlies je subcutaan vet,
(contouren gaan veranderen). Bij de vrouw zit dit vet vaker op de billen, buik vet neemt toe.
3 tekenen van veroudering in adnexen:
1. Haren worden grijs (minder melanocyten in de haarfollikel)
2. Aantal haren ↓ (alopecia androgentica (kaal worden))
, 3. Nagel groeisnelheid ↓ (nagels dikker, extreem = onychogryphosis → pedicure inschakelen)
Aangroeisel verouderde huid, endogeen:
Seborrhoïca: vetachtig
Pendulans: kan op een steeltje zitten
Seinlis: ouderdom
Angioma senilis (Cherry anginoma): Veel voorkomende onschuldige vaataandoening (bloedblaartjes of
kersenwratjes). Helder rood = zuurstof rijk bloed, paars = zuurstofarm bloed zit erin
Verruca seborrhoïca/ verruca (maar geen virusinfectie) senilis (ouderdomswratten): spontane groei door
epidermale cellen wat een onderdeel is van veroudering van de huid. Volledig goedaardig. Variërend van kleur
van licht tot donker en aantal, vaak op de rug, ledenmaten en gezicht. Vaak scherp begrenst, stevig en liggen
heel oppervlakkig. Wittige puntjes (hoornparels) en zwarte puntjes (pseudocysten). Gepigmenteerde versie →
melanoacanthoma, kan soms lijken op een melanoom. Behandeling is niet echt nodig, maar met cryo,
coagulatie en scherpe lepel kun je ze verwijderen. Het ontstaat vanuit de epidermis vanuit de basale cellen.
Fibroma pendulans/ molle (steel wratje): Gesteelde rubberachtige, zachte goedaardige huidtumor, meestal
huidkleurig, soms licht gepigmenteerd. Komt bij 46% van de ouderen voor, in de hals, liezen en oksels
Kan je eraf knippen
Talgklierhyperplasie: Toename van talgkliertjes in de huid, op 1 plek. Meestal in het gezicht en zijn enkele
mm tot cm groot. De plekken zijn hobbelig = huidkleurige wratjes
Rol huidtherapeut bij huidtumoren → Signalerende functie opmerken, Voorlichting geven, preventie,
Behandelen en nabehandeling
Benigne huidtumoren → onschuldige stoornis in de ontwikkeling/ epidermis van de huid (naevus/Moedervlek,
verruca seborrica)
Stucco-keratose: vind je vooral op de enkels en voetruggen. Het zijn witte/ droge plekjes. Als je eraan krabt
kun je ze wegkrabben. Ze voelen hyperkeratotisch aan. Varianten van de verruca seborrhica
Dermatosis papulosa nigra: Goedaardige huidaandoening met kleine bruine of zwarte bultjes/papels op de
huid. Gepigmenteerde variant van de verruca seborrhoïca. = Morgan Freeman vlekjes
,Vlekjes van Fordyce: Geelachtige vergroten talgklieren waar geen haren groeien, ze hebben geen
uitvoergang. Komen voor op slijmvlies, schaamlippen, penis en binnenkant lippen.
Seniele talgklierhyperplasie: Lokale ophoping van meerdere talgklieren. Er lopen tele’s overheen, het kan
hierdoor sterkt op een basaal cel carcinoom lijken = soort donutje
Springoom/ syringomen: kleine bultjes onder de ogen. Zijn symmetrisch. Goedaardige tumoren die uitgaan
van eccriene cellen die onderdeel uitmaken van de afvoergangen van zweetklieren. Ze ontstaan vaak rond de
pubertijd, vaker bij vrouwen dan mannen Ze zijn zacht
Dermatofibroom: Langzaam groeiend harde nodulis. Voornamelijk op benen. Vaak een gepigmenteerd
randje. Dimple sign. Dit betekent dat de huid naar beneden wordt getrokken als de huid opgepakt wordt, dan
ontstaat er een deukje. Vaak in het midden roze en randen gepigmenteerd. Bestaat uit Bindweefselcellen.
= dimple sign
Epidermale cyste-atheroomcyste: Het epitheel van de huid zit bij de cyste aan de binnenkant. Komt vol te
zitten met atteroombrei. Vaak behaarde hoofd soms scrotum. Het is een kieste door de epitheelwand. Iets
vaker bij mannen. Variatie van klein groot en hoeveelheden. Chirurgisch worden verwijderd. Het stinkt
Tricholemmale cyste: Cyste uitgaand van de haarfollikel op de behaarde hoofdhuid. Klinisch niet te
onderscheiden van de epidermale cyste. Het komt vaak voor op middelbare leeftijd. Het kan chirurgisch
worden verwijderd, ze komen gemakkelijk los bij de operatie.
Verschil cysten en pseudocysten:
Een pseudocyste heeft geen epidtheale inkapseling
Kerato-acanthoom: goedaardige, snelgroeiende tumor. Ontstaat meestal aan blootstelling aan de zon. Het
verdwijnt spontaan. 3x vaker bij mannen. Donkere huid komt het weinig voor.
Differentiaaldiagnose:
plaveiselcelcarcinoom
Junction naevus: opeenhoping van naevuscellen in de epidermis. Ze zijn vlak en zeer donker gepigmenteerd
, Zorglandschap
Wat verstaan we onder het zorglandschap: We gebruiken 'zorglandschap' om het hele systeem van de zorg te
beschrijven, niet alleen de regels en structuur. Het gaat om het totaalbeeld van alle zorgverleners en organisaties
die samenwerken in de gezondheidszorg, gevormd door invloeden door de jaren heen
Definitie: Een systeem met verschillende (groepen) personen en organisaties en relaties daartussen die gericht
zijn op het verlenen van zorg voor (en deels met) een bepaalde populatie, zoals dat in de loop van de tijd tot
stand is gekomen en zich voortdurend verder ontwikkelt.
= systeem van groepen mensen die samenwerken en voor je zorgen. Dit systeem veranderd elke keer.
Spelers zorglandschap: focus ligt op personen en organisaties die 1ste lijn zorg verrichten
Burgers → Zorgaanbieder → Zorgmedewerkers → Zorgverzekeraars → Overheid, beleidsbepalers, wetgeving,
zorg toezicht → Brancheorganisaties, beroepsverenigingen, vakbonden
Hoe ziet het zorglandschap in Nederland eruit?
Zorgvraag en zorgaanbod veranderen continue, door vergrijzing en mensen die langer zelfstandig leven en
werken. Er is meer aandacht voor levensstijl, preventie en zorgtechnologie, waarbij mensen zelf de regie over
hun gezondheid nemen. Deze vergrijzing leidt ook tot stijgende zorgkosten. Met een groeiende bevolking en
technologische ontwikkelingen, maar minder geld en personeel, zal de zorg er in de toekomst anders uitzien.
Door de stijgende zorg kosten verschuift de plek waar de zorg geleverd wordt van intramuraal naar extramuraal.
ICF: Uitgebreid en goed georganiseerd
• Verplichte zorgzekering
• Gereguleerde marktwerking in de zorg
• Groot aanbod
• Vrije keuze
• Eerstelijnszorg
• Gespecialiseerde zorg
• Geestelijke gezondheidszorg
• Innovatie en zorgtechnologie (course 4)
• Financiering
Lijnen in de GHZ- echelonnering
Doel:
- Betaalbaarheid
- Overzichtelijk
- Gerichte zorg
5 echelonneringen:
- Nulde lijn = zonder hulpvraag → GGD
- Eerste lijn = Direct toegankelijke zorg = zorglandschap
- Tweede lijn = gespecialiseerde zorg
- Derde lijn = super gespecialiseerde zorg
- Vierde lijn = topzorg
1ste lijns zorg: Het gaat onder meer om huisartsenzorg, fysiotherapie, mondzorg, verloskundige zorg en huidtherapeut. Als er een
hulpvraag is, wordt getracht met algemene zorg in de eerstelijns de klachten te verhelpen. Deze zorg is direct toegankelijk.
2de lijns zorg: gespecialiseerde zorg. Ziekenhuizen, gezondheidzorg. Je moet een door verwijzing hebben van de 1ste lijns zorg. Onder
de tweedelijnszorg vallen ziekenhuiszorg, geestelijke gezondheidszorg en gespecialiseerde jeugdzorg. → Huidtherapeut kan hier ook
staan
3de lijns zorg: hooggespecialiseerde zorg. Pijn poli, mensen met lymfeziekte.
Op het moment dat er hoog specialistische zorg nodig is, zowel voor geestelijke als somatische
gezondheidsproblemen, volgt doorverwijzing naar instellingen voor topklinische zorg. Dit noemen wij derdelijnszorg. Huidtherapeut kan
hier ook inzitten
Intramurale zorg: Zorg binnen de muren van een instelling, zoals ziekenhuis of zorginstelling. Als de patiënt langer
dan 24 uur wordt opgenomen.
Extramurale zorg: Zorg buiten de muren van een instelling. Korte zorg, zonder opname. Bijvoorbeeld zorg aan huis.
Transmurale zorg: Ketenzorg, combineert intra en extramurale zorg. Voor mensen die een multidisciplinaire aanpak
nodig hebben. Bijvoorbeeld patiënt met een lichamelijke aandoening. Deelverantwoordelijkheden.
Semimurale zorg: Deels binnen en deels buiten de muren van de instelling
