100% tevredenheidsgarantie Direct beschikbaar na betaling Zowel online als in PDF Je zit nergens aan vast
logo-home
Samenvatting - toelatingstoets natuur en techniek €7,16
In winkelwagen

Samenvatting

Samenvatting - toelatingstoets natuur en techniek

 8 keer bekeken  0 keer verkocht

In deze samenvatting staat de nieuwste informatie en alles om de toelatingstoets te halen!

Voorbeeld 4 van de 34  pagina's

  • 18 mei 2024
  • 34
  • 2023/2024
  • Samenvatting
Alle documenten voor dit vak (8)
avatar-seller
anoukvdberg
Natuur en Techniek

Alle planten, schimmels, bacteriën en dieren bestaan uit cellen.
Cellen zijn de bouwstenen van levende wezens ofwel organismen.

Alle levende inhoud van een cel noem je samen het protoplasma.
Bij planten en dieren bestaat het protplasma uit cytoplasma en een kern.
In het cytoplasma drijven de organellen
Organellen zijn onderdelen van de cel met een bepaalde functie. Met een lichtmicroscoop
kun je sommige organellen waarnemen




Als je een dierlijke cel met een lichtmicroscoop bekijkt, zie je de volgende onderdelen


Celmembraan  de buitenste laag van het cytoplasma is een dun vlies: het
celmembraan zorgt ervoor dat alle cel onderdelen binnen de cel blijven.
Celkern  bestaat uit kernplasma, de celkern regelt processen in de cel. In de
celkern zitten chromosomen met erfelijke eigenschappen (DNA).
Kernmembraan  de buitenste laag van het kernplasma, dit membraan
zorgt ervoor dat de chromosomen met DNA in de kern blijft.
Cytoplasma  bestaat uit een stroperige bassisubstantie waarin organellen
drijven. Bestaat voor 60 tot 95% uit water

Plantencellen hebben ook een celwand, een vacuole en plastiden.
In het cytoplasma van plantencellen komen plastiden voor :
- Chloroplasten bladgroenkorrels, deze korrels geven de plant een groene kleur
- Chromo plasten gekleurde korrels, chromo plasten zijn veranderde chloroplasten
- Leukoplasten zetmeelkorrels, hier slaan planten hun reservevoedsel op.


Celmembraan  de buitenste laag van cytoplasma is een dun vlies
Vacuole  is een blaasje gevuld met vocht, is omgeven door een
vacuolemembraan
Cytoplasma  bestaat uit een stroperige substantie waarin organellen drijven,
bestaat uit 65 tot 90% uit water. Bij plantencellen ligt het cytoplasma in een
dunne laag tegen de celwand aan (wandstandig)
Celwand  Het cytoplasma van een plantaardige cel vormt een stevig laagje om
de cel heen: de celwand. De celwand is tussencelstof en behoort niet tot de
cel. Celwanden zorgen voor stevigheid. De celwand bij planten bestaat uit
cellulose. De celwanden van naburige cellen sluiten vaak niet precies aaneen. Tussen de
celwanden komen dan kleine holten voor: de intercellulaire ruimten. Deze holten zijn
gevuld met lucht of water.

,Celkern De celkern bestaat uit kernplasma. De celkern regelt allerlei processen in de cel. In
de kern liggen de chromosomen.
Kernmembraan  De buitenste laag van het kernplasma is het kernmembraan.


Celwand en celmembraan
De celwand en de celmembraan grenzen direct aan elkaar, maar ze hebben
een heel verschillende bouw en functie.

De celwand is doorlaatbaar voor alle stoffen. Je kunt de
celwand vergelijken met een laag karton om de cel. Het
geeft de cel stevigheid, maar het vormt geen barrière naar
de buitenwereld. Water en de daarin opgeloste stoffen
kunnen er makkelijk doorheen.
De celwand is een product van de cel. Hij bestaat uit twee
soorten cellulose vezels, en soms ook houtstof of
kurkstof. De functie is vooral stevigheid.


Planten, schimmels en bacteriën hebben een celwand om
hun cellen.


De celmembraan is een heel dun vlies, vergelijkbaar met een zeepbel. Hij is
zo dun dat je hem met een lichtmicroscoop niet kunt zien. De membraan
vervormt gemakkelijk en gaat snel kapot. Ook kan hij stukjes afsnoeren tot
een blaasje. Hij bestaat uit een speciaal soort vetmoleculen die ten opzichte
van elkaar kunnen schuiven.


De functie van de celmembraan is het
selecteren van de stoffen die de cel in en uit
mogen. Voor die stoffen zijn er speciale
transportkanaaltjes of transportpompjes. De
pompjes kosten energie.
Andere stoffen kunnen de membraan niet
passeren, maar gasmoleculen zoals zuurstof en
koolstofdioxide zijn zo klein dat ze wel vrij door de
membraan heen kunnen.

,Van cel tot organisme 




Orgaanstelsel




Bloedvatenstelsel bestaat onder andere uit het hart, de aorta en de aderen
Hart  pompt bloed door het lichaam
Aorta  grootste slagader, voert zuurstofrijk bloed naar het lichaam (meestal rood)
Holle ader  voert zuurstofarm bloed terug naar het hart. (Meestal blauw)

Ademhalingsstelsel zijn onder andere de luchtpijp, de bronchiën en de longen
Luchtpijp  stevige buis met kraakbeenringen waardoor de ingeademde lucht naar de
longen gaat. De luchtpijp kan afgesloten worden door het strotklepje
Long  in de long zitten longblaasjes, daar vindt de gasuitwisseling plaats. Zuurstof
wordt opgenomen koolstofdioxide uitgescheiden.
Bronchie  de luchtpijp vertakt in bronchiën naar de twee longen toe

, Verteringstelsel bestaat uit de slokdarm, de maag en de dunne darm
Slokdarm  voert via peristaltische bewegingen voedsel van de mond naar de maag
Maag  gespierd orgaan in de buikholte waarin het voedsel tijdelijk wordt opgeslagen
en verteringssappen worden afgescheiden
Dunne darm  in de 6 meter lange dunne darm vindt vertering plaats en worden
voedingsstoffen door het bloed opgenomen

Voorplatingsstelsel man bevat zaadleiders, de eikel en de balzak
Zaadleider  vanaf de zaadballen lopen de zaadleiders naar boven, ze passeren de
zaadblaasjes en de prostaat, die maken zaadvocht. Zaadvocht en zaadcellen samen
vormen sperma
Eikel  punt van de penis met een dunne gladde huid die gevoelig is voor seksuele
prikkels
Balzak (scrotum)  in de balzak liggen de twee teelballen. In de teelballen worden
zaadcellen gemaakt. Hormonen bevorderen de productie van zaadcellen.

Voortplantingsstelsel vrouw bestaan uit de baarmoeder, de eierstok en de vagina
Baarmoeder  is zo groot als een kleine vuist, de wand van de baarmoeder bestaat
uit spieren plus een slijmlaag. De baarmoeder is hol, de holte staat in verbinding
met de vagina. In de baarmoeder kan een bevruchte eicel uitgroeien tot een baby
Eierstok  de twee eierstokken zijn zo groot als een golfbal. In de eierstok worden
eicellen gemaakt. Bij meisjes vanaf 11 jaar wordt er elke maand een eicel rijp
Vagina  verbindt de baarmoeder met de buitenwereld. De vagina is het geboortekanaal
waardoor de baby geboren kan worden.

Spierstelsel bestaan uit de biceps, de buikspier en de dijspier
Biceps  spier die het mogelijk maakt om je armen te buigen
Buikspier  beschermen de buikholte en maken bewegingen mogelijk
Dijspier  heeft een belangrijke functie bij het lopen


Botstelsel – skelet zijn botten van de ribben, de botten in de wervelkolom en het dijbeen.
Ribben  ribben beschermen de longen en het hart
Wervelkolom  de wervelkolom geeft stevigheid en beschermt het ruggenmerg
Dijbeen  groot bot in het bovenbeen

Zenuwstelsel zijn de hersenen, het ruggenmerg en de zenuwen.
Hersenen  deel van he centrale zenuwstelsel in de schedelholte
Ruggenmerg  deel van centrale zenuwstelsel binnen de wervelkolom
Zenuw  bundel uitlopers van zenuwcellen, omgeven door bindweefsel.

Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:

Verzekerd van kwaliteit door reviews

Verzekerd van kwaliteit door reviews

Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!

Snel en makkelijk kopen

Snel en makkelijk kopen

Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.

Focus op de essentie

Focus op de essentie

Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!

Veelgestelde vragen

Wat krijg ik als ik dit document koop?

Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.

Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?

Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.

Van wie koop ik deze samenvatting?

Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper anoukvdberg. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.

Zit ik meteen vast aan een abonnement?

Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €7,16. Je zit daarna nergens aan vast.

Is Stuvia te vertrouwen?

4,6 sterren op Google & Trustpilot (+1000 reviews)

Afgelopen 30 dagen zijn er 56326 samenvattingen verkocht

Opgericht in 2010, al 14 jaar dé plek om samenvattingen te kopen

Start met verkopen
€7,16
  • (0)
In winkelwagen
Toegevoegd