o
Samenvatting EPA-
I
Inhoud
Inwendige geneeskunde.....................................................................................................................14
Gynaecologie & obstetrie....................................................................................................................30
Urologie...............................................................................................................................................34
Cardiologie..........................................................................................................................................39
Hartritmebewaking – basis..............................................................................................................44
Neurologie...........................................................................................................................................59
Intoxicatie............................................................................................................................................65
Psychiatrie...........................................................................................................................................70
1
,Algemene chirurgie
Gastro-intestinale aandoeningen
• Acute buik: Toestand van acute buikpijn dat door een groot scala van aandoeningen wordt
veroorzaakt, waarvoor meestal chirurgische interventie noodzakelijk is. De buikpijn bestaat korter
dan 1 week. Is vaak het gevolg van pathologie van de organen. Vaak is het inflammatoir, infectieus,
vasculair of traumatisch van aardt, maar het kan ook obstructie van een hol orgaan zijn (darm).
Relatief groot aantal patiënten geen duidelijke diagnose; de pijn verdwijnt spontaan.
Anamnetisch (bij lichamelijk onderzoek) niet eenvoudig om onderscheid te maken, dus vaak
aanvullend (lab/CT) onderzoek nodig.
We maken onderscheiding in Infectie, Ontsteking, Perforatie, Bloeding, Obstructie en Vasculair.
Lokalisatie van de organen:
- RBK: cholecystitis, hepatitis, basale pneumonie, colonca
- Epigastrium: pancreatitis, ulcus, strengileus, AAA, MI, mesenteriale trombose
- LBK: pneumonie, colontumor, miltruptuur, miltinfarct
- Flank: pyelitis, nefrolithiasis, retroperitoneale bloeding
- ROK: appendicitis, abces bij M. Crohn, diverticulitis, hernia inguinalis/femoralis, uretersteen,
EUG, follikelbloeding, torsie
- LOK: diverticulitis, adnexitis, colonca, h. inguinalis/femoralis
Anamnese naar pijn;
Hoe is de pijn begonnen?
- Plotseling, hevig en aanhoudend → perforatie hol orgaan/vasculair
- Koliekpijn → obstructie hol orgaan
2
, - Langzaam toenemende pijn → infectieuze oorzaak
- Krampend, overgaand in continu → alarmerend, kan strangulatie zijn
- Niet plotseling, wel snel toenemend → pancreatitis, mesenteriale ischemie
Heeft de pijn zich verplaatst?
- Migrerende pijn van de navel naar ROB →
appendicits
Is er pijn bij bewegen?
- Vervoerspijn
- Bewegingspijn is anders dan bewegingsdrang!
- Bewegingsdrang is kenmerkend voor koliekpijn
Is de pijn steeds hevig of zijn er pijnvrije intervallen?
- Hevige pijn afgewisseld door pijnvrije intervallen →
koliekpijn
Straalt de pijn uit?
- Naar liezen, genitalia, rug, schouderbladen
Waar zit de pijn:
- Slecht te lokaliseren is prikkeling viscerale peritoneum
- Goed te lokaliseren is prikkeling pariëtale peritoneum
Anamnese naar koorts;
- Weinig specifiek, verwijst naar inflammatoir/infectieus
- Karakteristieke appendicitis vaak een temperatuur van 38-38.5 C
- >39 C en langer bestaande pijn wijst vaak op een infiltraat
- Hoge koorts + koude rillingen wijst vaak op bacteriemie
- Piekende koorts wijst vaak op een abces of empyeem
Anamnese naar Gastro-intestinale verschijnselen;
- Braken; veel voorkomend, vaak door pijn
- Diarree; vaak bij niet-chirurgische oorzaak, onderscheid in ‘fausse’ (ontlasting wat zich
ophoopt en gaat ‘rotten’) of paradoxale diarree (overloopdiarree)
- Veranderingen in defecatie; (te denken aan melaena, bloedverlies, onregelmatig)
Anamnese aanvullende vragen;
- Gynaecologische anamnese (te denken aan menstruatie, anticonceptie, fluor vaginalis,
zwangerschap)
- Icterus (in combinatie met buikpijn verwijst vaak op galwegobstructie, in combinatie met
koorts verwijst vaak op cholangitis)
- Shock (collaps op toilet, verwardheid, transpireren/klam)
3
, - Medicatie gebruik (te denken aan NSAID’s die ulcera/perforaties kunnen geven,
anticoagulantia bloedingen)
- Voorgeschiedenis en nevendiagnoses (denk aan eerdere buikoperaties)!
Lichamelijk onderzoek;
- Inspectie (kijk of de abdomen meebewegen, grijpt de patiënt naar de aangedane zijde bij
hoesten/lachen); littekens, asymmetrie, huidafwijkingen.
- Percussie (dempingen kunnen passen bij infiltraat/ascites, opgeheven leverdemping bij vrij
lucht in de buikholte).
- Palpatie; vaststellen van (pijnlijke) zwellingen.
- Auscultatie; ‘gootsteengeruis’ wijst op passagestoornis van de darm.
- Defense musculaire (passief spierverzet); is een verhoogde basale spiertonus van de
buikwandmusculatuur, is een bewijs voor peritonitis!
- -Rectaal toucher; is er bloedverlies, hemorrhoiden.
Laboratoriumonderzoek;
- Algemeen:
Hb, Ht, L, diff., CRP, ASAT, ALAT, gGT, AF, Billirubine, serumlipase, Na, K, ureum, kreat &
lactaat
- Hb&Ht voor opsporen van ernstige bloeding (in beginfase niet betrouwbaar!) -
Leukocytose; passend bij infectieuze/inflammatoire oorzaak - CRP geeft een
inflammatie/infectie aan.
- Leverenzymen geven differentiatie tussen hepatische of galwegoorzaak aan.
- Serumlipase prik je bij vermoeden op pancreatitis (daarvoor minimaal 2x de
normaalwaarde!).
- Elektrolyten zegt iets over systemische effecten, bijvoorbeeld hypokaliemie door diarree of
braken.
- Lactaat komt vrij bij anaerobe verbranding en kan wijzen op ischemie of sepsis.
Urineonderzoek;
- Nitriet positief wijst op een UWI.
- Erytrocyten positief is vaak suggestief voor nier- of ureterkoliek (echter afwezigheid wil niet
zeggen dat er geen nier- of ureterkoliek kan zijn!)
- Bij vermoeden pyurie is inzetten van een kweek noodzakelijk.
- Vrouwen in de fertiele leeftijd = inzetten zwangerschapstest!
Aanvullend onderzoek;
• X-BOZ of zittende X-thorax
- Routinematig weinig diagnostische waarde
- Kan helpen bij mate van uitzetting van de darmen bij verdenking ileus - Stenen in de
urinewegen zijn kalkhoudend en dus zichtbaar!
- X-BOZ met oraal contrast is vervangen door de CT-scan
• Echo abdomen
4
