LAW-tentamen blok 1
5. Rechtshandeling algemeen
§5.1 het begrip rechtshandeling
Rechtshandeling handeling van een rechtssubject (persoon) die het rechtsgevolg heeft dat
de bedoeling was van handelende rechtssubject en dat ook erkend is door het recht. Het
rechtsgevolg moet ook passen binnen het kader dat het recht daarvoor heeft geschapen, het
moet zijn erkend.
1. Eenzijdige rechtshandeling
Wil van een persoon kan het rechtsgevolg in het leven roepen. Weer onder te verdelen in:
- Eenzijdige ongerichte rechtshandeling: rechtshandeling niet specifiek gericht tot een
bepaalde persoon. Bijv. verwerping van een nalatenschap en het plaatsen van een
advertentie in een weekblad.
- Eenzijdige gerechtige rechtshandeling: rechtshandeling wel specifiek gericht tot een
bepaalde persoon. Bijv. opzegging/ ontbinding van een huur-/ arbeidsovereenkomst,
een ingebrekestelling, een aanbod en het verlenen van een volmacht.
2. Meerzijdige rechtshandeling
Meest voorkomende. Wil van twee of meer rechtssubjecten nodig om het door hen beoogde
rechtsgevolg te doen intreden. Bijv. besluit van een oprichting van een vergadering.
Overeenkomsten komen voor in het familie-/ goederen-/ bewijs- en verbintenissenrecht.
Verbintenis scheppende overeenkomst meerzijdige rechtshandeling die gericht is op het
scheppen van een of meestal meer verbintenissen rechtsgevolg. Door de meerzijdige
rechtshandeling te aanvaarden hebben de handelende rechtssubjecten daaruit rechten &
plichten. Verbintenis scheppende overeenkomst onderverdeeld in:
- Wederkerige overeenkomst: twee verbintenissen. Heen en weer schuldeiser en
schuldenaar. Ontstaat omdat beide contractpartijen deze verbintenissen met de
daaruit vloeiende rechten & plichten wilde. Andere voorbeelden: koop-/ arbeids-/
reis- en de verzekeringsovereenkomst.
- Eenzijdige (niet-wederkerige) overeenkomst: als rechtsgevolg van een overeenkomst
ontstaat een verbintenis. Er is maar een schuldeiser tegenover een schuldenaar. Bijv.
overeenkomst van schenking.
§5.2 totstandkoming van een rechtshandeling
1. Vereisten totstandkoming van een rechtshandeling
- Een handelingsbekwaam rechtssubject
- Een op een rechtsgevolgde gerichte wil (subjectieve wil)
- Een verklaring (uiting van de wil) waarin de op een rechtsgevolg gerichte wil is
geopenbaard.
Vertrouwensbeginsel de persoon mag ervan uitgaan dat degene die verklaarde in
overeenstemming was met datgene wat de ander wilde. Dit betekent dat er geen
gebondenheid aan de rechtshandeling zal ontstaan als er sprake is van een duidelijke
vergissing of verspreking, en dat er wel gebondenheid zal ontstaan als het de wederpartij
gezien de omstandigheden niet duidelijk was dat er sprake is van een vergissing.
,Onderzoek plicht degene die een verklaring in ontvangst neemt moet zich afvragen of de
ander zich wel realiseerde wat hij verklaarde. Je moet soms onderzoeken of de ander
werkelijk wil wat hij verklaart. Wanneer je dat niet doet kan je geen beroep doen op het
vertrouwensbeginsel. Vaak als de rechtshandeling voor de ander nadeliger is.
Rechtshandelingen om niet de tegenpartij hoeft geen prestatie te verrichten, kan de
redelijkheid en billigheid met zich meebrengen dat de wederpartij geen beroep kan doen op
het vertrouwensbeginsel. Vooral wanneer de rechtshandeling ernstige gevolgen voor de ene
partij heeft en voor de wederpartij slechts minimaal. Van belang de aard van handeling en de
omvang van het vermogensnadeel.
2. Moment waarop de rechtshandeling tot stand komt.
Als de verklaring tot wie zij is gericht heeft bereikt of wanneer er schriftelijk wordt
gereageerd. Ontvangsttheorie. Indien hij de ontvanger niet heeft bereikt komt de
verklaring toch tot stand wanneer:
- De aanbieder zelf of degene voor wie hij aansprakelijk is de oorzaak is van het feit dat
de verklaring hem niet of tijdig niet heeft bereikt.
- Sprake van andere omstandigheden die zijn persoon betreffen en die rechtvaardigen
dat hij het nadeel draagt. (Persoonlijke omstandigheden behoren tot iemand risico)
Altijd sprake van risico van de afzender als het een fout van een daartoe door de afzender
gekozen middel van verzending.
Intrekking van een bepaalde verklaring moet om haar werking te hebben die persoon eerder
dan of gelijktijdig met de eerste verklaring bereiken.
§5.3 Nietigheid en vernietigbaarheid van een rechtshandeling
1. Wanneer is een rechtshandeling niet of vernietigbaar?
Volgende rechtshandelingen zijn nietig:
- Rechtshandeling die door inhoud of strekking in strijd is met de goede zede of
openbare orde, of die in strijd is met een dwingende wetsbepaling. Indien de
wetbepaling alleen de bedoeling heeft om een van de partijen bij een meerzijdige
overeenkomst te beschermen, is die rechtshandeling vernietigbaar in plaats van
nietig.
- Rechtshandeling verricht door een handelingsonbevoegde iemand die gezien zijn
maatschappelijke positie misbruik van deze positie zou kunnen maken in zaken
waarbij het ambtshalve betrokken is (rechters, notarissen officier van justitie)
- De eenzijdige ongerichte rechtshandeling van een handelingsonbekwame en de
eenzijdige ongerichte rechtshandeling die is verricht door iemand die handelde onder
invloed van een geestelijke stoornis.
Volgende rechtshandelingen zijn vernietigbaar:
- Als de rechtshandeling is verricht door een handelingsonbekwame, behalve als het
een eenzijdige ongerichte rechtshandeling betreft. Deze is namelijk nietig.
- Als de rechtshandeling is verricht door iemand die op dat moment onder invloed van
een geestelijke stoornis handelde en vooral als die nadelig is, behalve als het een
eenzijdige ongerichte rechtshandeling betreft dan is deze nietig. Wederpartij kan evt
beroep doen op vertrouwensbeginsel.
, - Als bij de totstandkoming van de rechtshandeling sprake is geweest van een
zogenoemd wilsgebrek. (Dwaling komt alleen voor bij overeenkomsten)
- Als de rechtshandeling door een schuldenaar is verricht en tot gevolg heeft dat diens
schuldeisers daardoor wordt benadeeld.
Gevolg handelingsonbekwaamheid is dat door een handelingsonbekwame persoon verrichte
rechtshandeling weliswaar geldig is, maar met een beroep op de handelingsonbekwaamheid
kan worden vernietigd.
2. Gevolgen van nietigheid en vernietigbaarheid
Rechtshandeling nietig: datgene wat de handelende rechtssubjecten wilden gaat juridisch
niet door. Nietigheid werkt van rechtswege beoogde rechtsgevolgen zijn er niet geweest.
Nietigheid van het moment tot stand komen van de bewuste rechtshandeling. De rechter
hoeft de nietigheid slechts te constateren.
Rechtshandeling vernietigbaar: geldig totdat deze wordt vernietigd, deze is dus aan tastbaar.
Beoogde rechtsgevolgen doorgang vinden totdat beroep wordt gedaan op
vernietigbaarheid. Beoogde rechtshandeling wordt geacht achteraf er niet te zijn geweest,
vernietiging heeft namelijk terugwerkende kracht achteraf was de rechtshandeling reeds
nietig op het moment waarop zij werd verricht. De rechter kan pas de rechtshandeling
vernietigen als iemand een beroep heeft gedaan op de vernietigbaarheid. Tot dat moment is
dus de bewuste rechtshandeling geldig.
Revindicatie de bevoegdheid van eigenaar zijn eigendom op eisen van iedereen die het
zonder recht houdt.
Degene die een ander zonder rechtsgrond een goed heeft gegeven is gerechtigd dit van de
ontvanger als onverschuldigd betaald terug te vorderen
3. Wie kunnen een beroep doen op nietigheid en vernietigbaarheid?
Omdat nietigheid van rechtswege werkt, zal de rechter constateren dat de rechtshandeling
nietig is. Het is niet noodzakelijk om uitdrukkelijk een beroep op de nietigheid te doen,
aangezien de rechter de nietigheid ambtshalve moet vaststellen.
Omdat vernietigbaarheid eigenlijk meestal geld in de situatie dat iemand tegen een ander
beschermd moet worden, is degene die de rechtshandeling kan laten vernietigen dan ook
degene die voor een bepaalde regel wordt beschermd. In het geval van
handelingsonbekwaamheid kan alleen de onbekwame zelf een beroep doen op de
vernietigbaarheid van een bepaalde rechtshandeling.
Rechtsvorderingen tot vernietiging van een rechtshandeling verjaren na drie jaar. Daarna kan
een partij niet meer actief de vernietiging van een bepaalde rechtshandeling vorderen. Wel
kan hij een beroep doen als verweer (ter verdediging) in een procedure waarin hij gedaagde
is exceptief verweer.
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper evaatje!!1. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €6,96. Je zit daarna nergens aan vast.