Psychologie
Deel 1: Psychologie als wetenschap
1. Wetenschappelijkheid van de psychologie
- Groot verschil tussen psychologie en mensenkennis
verschil zit in “wetenschappelijkheid” van de psychologie
- Gemeenschappelijk: interesse in menselijk gedrag en hoe dat ontstaat
psychologen stellen meer eisen aan die kennis
A. Een definitie van psychologie
= de wetenschappelijke studie van het gedrag en de onderliggende mentale processen
4 belangrijke elementen:
1) De wetenschappelijkheid
2) De studie
3) Het gedrag
4) Mentale processen
B. Wat maakt psychologie tot een wetenschap?
Criteria
Uitspraken worden wetenschappelijk gezien wanneer ze voldoen aan volgende 3 criteria:
1) Objectief waarneembaar
2) Systematische observatie
(bevindingen mogen niet resultaat zijn van toevallige observatie)
3) Uitspraken moeten eenduidig zijn
( andere verklaringen voor hetzelfde verband moeten uitgesloten worden)
Wetenschappelijke methode
Om aan criteria te voldoen moet je gebruik maken van wetenschappelijke methode
5 stappen ( volgens Zimbardo)
1) Het ontwikkelen van een hypothese
- Expliciteit formuleren van het verband
- Hypothese= vooronderstelling over hoe 1 of meerdere factoren zich tegenover elkaar
verhouden
2) Een verband onderzoeken in een gecontroleerd experiment
- Variabelen = feiten die variëren afhankelijk van een aantal condities
- Onafhankelijke variabelen = condities die men gaat manipuleren
3) Verzamelen van de onderzoeksresultaten op een objectieve manier
- Wetenschappers moeten vermijden dat observatie subjectief is dat hij enkel de
resultaten opmerkt die zijn hypothese bevestigen
4) Analyse van de gegevens
- Er wordt nagegaan of de verzamelde data de hypothese bestigen/tegenspreken
- Gebruik gemaakt van statistische methodes
5) Bekendmaken en bediscussiëren van de resultaten
- Vragen naar representativiteit , significantie, betrouwbaarheid en validiteit
1
Psychologie
, Representativiteit : is de groep wel een goede vertegenwoordiging van de
hele groep waarover de uitspraak wordt gedaan
Significantie: Is het verband niet alleen te verklaren door toeval?
Betrouwbaar: bekom je dezelfde resultaten als je het onderzoek op dezelfde
manier maar later of bij een andere steekproef herhaalt?
Validiteit: meten wat je wil weten
Doelstellingen van de psychologie
Theoretische psychologie
- Wetenschappelijke werkwijze is belangrijk
- Discussie nodig omdat men tot doel heeft algemene uitspraken/wetmatigheden over
gedragingen te formuleren
- 3 doelstellingen:
Beschrijven fenomenen nauwkeurig omschrijven
Verklaren oorzaken van verschijnselen opzoeken
Voorspellen oorzaak fenomeen kent weet hij dat de gevolgen zich zullen
herhalen als de oorzaak nog eens optreedt.
- Veel aspecten van het menselijk gedrag zijn voorspelbaar onmogelijk om
menselijk gedrag volledig in wetmatigheden samen te brengen.
- De mens unieke persoonlijkheid (uniciteit maakt dat waterdichte
voorspellingen vrijwel zijn uitgesloten.
Toegepaste psychologie
Men wil vooral gedrag gaan beïnvloeden.
diepgaande kennis van het menselijke gedrag kan basis zijn voor OB steunen als ze
mensen begeleiden naar verandering.
( de OB zal dan op kritische wijze kennis nemen van de theorieën om die dan op een
kritische wijze toe te passen)
C. Een definitie van gedrag?
Tweede belangrijk element “ bestudering van gedrag”
Gedrag = een zinvolle reactie op een zinvolle stimulus
2
Psychologie
,Onderscheid betekenisloze en zinvolle stimulus en reactie
Onderscheid tussen betekenisloze- en zinvolle stimulus (persoon heeft betekenis gegeven
aan stimulus)
Ook onderscheid tussen automatische fysiologische reactie en de zinvolle reactie of een
reactie die de persoon bewust of onbewust gekozen heeft!
Onderscheid objectief waarneembaar en interpretatie
Stimulus en fysiologische reactie zijn objectief waarneembare aspecten.
Welke interne processen maken dat een stimulus omgezet wordt in een zinvolle situatie en
dan leidt tot een zinvolle reactie, behoort niet tot dat objectief waarneembare terrein.
we gaan interpreteren of moeten meer informatie krijgen.
vaak gaan we snel over tot interpreteren van het gedrag en weten we onvoldoende op
welke basis we die interpretatie maken.
D. Wat zijn interne processen?
= belangrijke interne processen die maken dat een stimulus een zinvolle situatie wordt en
dat er een zinvolle reactie volgt.
- Niet zomaar zichtbaar maakt het moeilijk om ze toetsbaar te maken
- Binnen experimentele psychologie veel werk verzet om die interne processen
toetsbaar te maken.
- Validiteit is reden waarom dezelfde zaken zo vaak onderzocht worden
- Mens laat zich ook niet zomaar vatten in een eenvoudige verklaring.
E. Wanneer nemen we dan iets aan voor “waar”?
Resultaat van een onderzoek kan ons maar een aantal voorlopige conclusies geven
Herhalen van onderzoeken dichter bij de verklaring van de werkelijkheid brengen
We spreken van Convergerende evidentie
= hoe meer de verschillende onderzoeksresultaten in dezelfde richting wijzen hoe dichter we
bij de waarheid denken te komen
( Einstein “ een conclusie is de plaats waar we het denken moe zijn “)
Er is een groot verschil tussen mensenkennis en psychologie
( OB zal vaak gebruik maken van mensenkennis)
2. Korte geschiedenis van de psychologie
Psychologie = vrij jonge wetenschap
De weg naar de wetenschappelijkheid
- Vanuit christelijke beschaving: dualistisch mensbeeld ( geestelijk functioneren: mens
beschikt over vrije wil)
- Descartes: menselijke geest wordt gestuurd door zenuwstelsel
De vroege psychologie
1. Structuralisme
- Wetenschappelijke psychologen gingen op zoek naar bouwstenen, structuur en van
de menselijke psyche
structuralisten
3
Psychologie
, 2. Functionalisme
- “ hoe het bewustzijn ons zou kunnen helpen om de problemen van alledag beter te
hanteren”
In hedendaagse psychologie zijn nog steeds sporen van beide visies terug te vinden.
Verschillende invalshoeken
1. Biologische invalshoek
- Op zoek naar rol van erfelijkheid, zenuwstelsel en het endocriene stelsel in ons gedrag
2. Evolutionaire invalshoek
- Navolging van Darwin
- Verklaring van ons gedrag vinden in wat we overerven en vooral waarom dat gedrag
nuttig is/was
- Het functionele van een bepaald gedrag leidt tot natuurlijke selectie
individuen met psychische en lichamelijke kenmerken bevoordeeld
( zij zullen overleven en meer kans hebben om zich voort te planten)
3. Cognitieve invalshoek
- Hoe we onze ervaringen interpreteren= belangrijke schakel in verklaring van ons
gedrag
- Belang van interpretatie vinden we terug in de cognitieve visie
4. Psychodynamische invalshoek
- Freud
- Menselijke geest gestuurd door onze energie die zich doorheen onze psyche begeeft.
- Slaap = “ Koninklijke weg” naar dit onbewuste
- Visie heeft sterke invloed op ontstaan psychotherapie/ gesprekstherapie
5. Humanistische invalshoek
- Nadruk op het belang van vrije wil
- Rogers en Maslow hechtten veel belang aan drijfveren van de vrije keuzes, aan de
gevoelens en het zelfbeeld
3. Hedendaagse psychologie
A. Electisch werken
= gebruik maken van inzichten uit verschillende stromingen
B. Het belang van de biologie
Biologische kennis steeds belangrijker in de psychologie
Belang van erfelijkheid voor verschillende eigenschappen
bevestigd in tweelingenonderzoeken
Naast aangeboren eigenschappen (= reeds van bij de geboorte aanwezig)
aangeboren eigenschappen die zich gedurende bepaalde periodes manifesteren
= imprinting
Belang van de lichamelijke toestand voor de conditie van de geest meer en meer erkend
( denk maar aan effect van een sportuurtje op je humeur)
C. De onmisbaarheid van cognitieve processen
Mensen leren constant verwerken van informatie, combineren van geheugen is belangrijk
rol van cognities in processen wordt nu uitvoerig bestudeerd.
4
Psychologie
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper ellenjanssens1. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €3,49. Je zit daarna nergens aan vast.