Hoofdstuk 0 : Inleiding
Definitie
- Deelgebied tandheelkunde dat richt bij kinderen en adolescenten
- Preventie, diagnostiek en management van mondgezondheidsproblemen
- Doelpopulatie meestal binnen leeftijdsgrenzen 0-18 j
o Marges variabel (~ land)
o Verschillende nomenclatuur in België – vanaf 18j normale nomenclatuur
- Omvat veel situaties – ook mondzorg personen met bijzondere noden
o Vervagen leeftijdsgrenzen
o Meegroeien – moeilijk aanpassen aan andere tandarts
o Probleem : sommige behandelingen niet veel doen – multidisciplinair
Historiek discipline ‘kindertandheelkunde’
1743 : 1ste wetenschappelijk document waarin dentale aspecten specifiek bij kinderen
- Robert Bunon
- Essay sur les maladies des dents (1743)
o Impact voedingsgewoonten en gezondheid van zwangere vrouw op tanden kind
o Impact infectieziekten op tandontwikkeling
o Principe seriële tandextracties – bepaald moment voor extractie
2de helft 19e eeuw : ontstaan hedendaagse kindertandheelkunde
- Minnie Evangeline Jordon
o 1ste tandarts die exclusief kinderen
Aanvankelijk leerkracht, owv ervaringen op zomerkampen tandheelkunde studeren
Doorbraak in erkenning kinderen andere aanpak nodig
Sterke focus gezonde voeding
o 1ste handboek kindertandheelkunde ‘operative dentistry for children’
- Evolutie door epidemiologische studie
o Zeer hoge aantastingsgraad
o > 80% kinderen hadden cariës
o < 1% behandeld (enkel extracties)
- Vraag organisatie van zorgverlening voor kinderen, via scholen (= schooltandheelkunde)
Verdere evolutie
- Aanvankelijk collectieve verantwoordelijkheid nadien individueel : zelf naar tandarts moeten
o Maatschappij moet organiseren
o Nadeel : terugval als school verlaten
- Vooral extracties : restauratieve zorgen enkel in blijvend gebit – kinderen alleen indien veel pijn
- 1ste erkende specialisme binnen tandheelkunde
Ethische aspecten behandeling kinderen
- UN conventie ‘rechten van het kind’
o Kinderen hebben rechten!
o Hebben nood aan specifieke aanpak en bescherming,
ook voor gezondheid
- Kinderen GEEN mini-volwassenen
- Nood aan recht op ‘eigen’ aanpak
, 2
Hoofdstuk 1 : Groei en ontwikkeling kind
Inleiding
Groei en ontwikkeling
- Heel wat biologische, psychologische en emotionele veranderingen tussen geboorte en einde adolescentie
- Continu proces
- Min of meer voorspelbare fasen
- Heel veel variatie
o Interferentie omgeving
o Duidelijk zien dat evolutie niet zoals normaal?
o Mishandeling / verwaarlozing?
Tekenen mishandeling / verwaarlozing
Blauwe plekken in verschillende fasen
Zeer laattijdig op raadpleging
Hoe aanpakken?
Via vragen verklaring zoeken – vaak excuses ; ouders nemen gesprek over
Contact met huisarts (in overleg ouders : vragen om contacteren)
o Vaak geen vaste arts
o Niet willen dat arts contacteren
o Contact CLB : nog anderen die gemeld hebben?
MELDPLICHT
Twee verschillende aspecten
- Groei
o Zuiver fysisch proces, lichamelijke veranderingen
o Toename lengte en gewicht
o => kwantitatieve maten
- Ontwikkeling
o Wijzigingen functioneren
o Verschillende deelaspecten
Motorische ontwikkeling (grove en fijne motoriek)
Intellectuele / cognitieve ontwikkeling
Emotionele ontwikkeling
Sociale ontwikkeling
o => kwalitatieve maten
- Ideaal : harmonieus gebeuren
1ste jaren
- Snelste ontwikkeling : 1ste levensmaanden en -jaren
- Ene kind minder tijd nodig, andere kind meer ; afhankelijk van
o Aanleg kind
o Kansen die krijgen
o Aanmoedigingen die krijgen
- Belangrijk om problemen tijdig opmerken – mogelijk om extra ondersteuning bieden
, 3
Groei
- Gestuurd door genetische processen (= maturatie)
- Beïnvloed door omgevingsfactoren en leerprocessen
- Meestal interactie tussen beiden
o Als niet stimuleren kind : niet volledig ontwikkeling
o Zeer angstig – niet volledige groei bereiken, ondanks wel aanleg hebben
Groeiparameters
- Lengte
- Gewicht
- Hoofdomtrek
Groeicurven
- Percentiele curven
- Cross-sectionele gegevens
o Extremen (grijze zones)
2/ 2,5 boven gemiddelde
2/ 2,5 onder gemiddelde = extremen
- Verloop
o Snelle groei 1ste maanden
o Vertraagd
o Groeispurt rond puberteit
- Aparte curve voor jongens en meisjes : verschillend groeipatroon
Proporties
Proporties lichaam veranderen
- Hoofd baby veel groter – x 2 gedurende leven
- Benen –x5
Proporties binnen hoofd veranderen
- Baby – meer vierkant hoofd
- Volwassen – langer hoofd
Groei : impact van voeding
Stunted – minder lengte voor leeftijd
Wasted – wel juiste lengte, heel mager
Combinatie
Moeilijk om nog inhalen nadat doorgemaakt hebben
Typische problematiek in kansarmoede
- Opvoeding
- Opleiding
- Professioneel leven
- Vicieuze cirkel doorgeven negatieve omstandigheden aan kinderen
o Lage inkomen
o Weinig gezondheidszorg
o Minder goede voeding
o Onwetendheid
Nieuwe vorm malnutritie : vals gewicht
- Overgewicht, diabetes type 1
o Heel veel vettige koolhydraten
o Tekort aan zuivel, vitaminen en eiwitten – nodig voor ontwikkeling hersenweefsel
, 4
Ontwikkeling
Motorische ontwikkeling (grove/ fijne motoriek)
- Kind ontwikkelt snel in 1ste jaren – dingen willen ontdekken
- Zowel fijne bewegingen als grove motoriek : verbazingwekkende evolutie
- Shift van ongecontroleerde (reflexmatige) bewegingen tot precisiewerk (gerichte bewegingen)
- Pasgeboren baby
o Ligt hele dag
o Hoofd niet opheffen of draaien
o Geen controle over bewegingen armen en benen
- 1 jaar later
o Baby kan kruipen of lopen
o Hoofd kunnen bewegen zoals zelf willen , grijpen , dingen vasthouden , benen heen en weer wiegen
o Kleine stapjes
- Vaststellen achterstand
o Ouders vaak in ontkenning – niet melden dat achterstand vastgesteld indien dat zo is
o Evolutie
Steeds meer bespreekbaar , minder taboe
Impact op gezin groter
Vroeger – grote gezinnen, grootouders : veel opvang voor kind
Nu – kleine gezinnen
Ontwikkeling grove motoriek
- Groot belang spelen – zowel binnen als buiten
- Verschillende bewegingen
o Hoofd tillen
o Rollen
o Rechtzitten
o Rechtstaan
o Wandelen
Ontwikkeling fijne motoriek
- Fijne, gerichte bewegingen = fijne motoriek
o Speelgoed pakken
o Puzzelstuk leggen
o Tanden poetsen
4-5 j nog onvoldoende cognitief en motorisch
Weten dat alle vlakken : binnen en buiten
Juiste houding
Wanneer goed kunnen poetsen ?
Indien regelmatig handschrift hebben
Meeste kinderen – pas rond 8-10 j
Blijven opvolgen, helpen
- Mate waarin kind fijne spieren leert beheersen
o ~ lichamelijke rijpheid en aanleg
o Kind hierin kunnen stimuleren
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper THKstudente. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €17,49. Je zit daarna nergens aan vast.