Socialezekerheidsrecht
Les 1: inleiding
→ handboek bij Larcier Intersentia: Synopsis van het Belgische sociaal recht (1e, Ria Janvier en Inger
De Wilde)
inleiding
SOCIALE ZEKERHEID = Geheel van sociale voorzieningen dat tot doel heeft aan alle burgers op elk
ogenblik van hun bestaan minstens een bestaansminimum te waarborgen
Klassieke sectoren + sociale bijstand = ruime invulling
Sociale bijstandsregeling: niet iedereen voldoet aan de vereisten van de klassieke sectoren,
andere vallen binnen de sociale bijstand, dit is vaak een pak minder dan binnen klassieke
LOONAANVULLENDE VERGOEDINGEN
= wat je extra krijgt bovenop je loon
- Gezondheidszorg
o Beroepsactiviteit of afgeleide rechten
o Vrijwel de ganse bevolking (ook de mensen die niet werken)
- Gezinsbijslagen
o Recht van het kind
LOONVERVANGENDE UITKERINGEN
= er moet eerst ooit een loon geweest zijn om dit te kunnen ontvangen
- Arbeidsongeschiktheid
o Ziekte en ongeval privéleven
o Arbeidsongeval en beroepsziekte
- Werkloosheid
- Ouderdom en overlijden
o Beroepsactiviteit
HOE?
Drie grote beroepsgroepen:
- Werknemers
- Zelfstandigen
- Ambtenaren (= NIET overheidspersoneel)
o Wordt eenzijdig aangesteld bij overheid
→ grote individuele verschillen in financiering en prestaties !!
→ vaak beïnvloed door politieke keuzes
1
,SOCIALE BIJSTAND
= vangnet
- Onderzoek bestaansmiddelen
o Toekenning van sociale bijstand zal hier van afhangen
o Bv: leefloon zal niet aan iemand gegeven worden die net een enorme erfenis heeft
gekregen
- Vs individuele rechten in de klassieke sociale zekerheid
opbouw vak
→ door loonkost (i.e. wat WN en WG
afgeven), belastingen
Sectoren
- Gezondheidszorg
- Welke tegemoetkomingen bij geneeskundige verzorging?
- Ziekte & invaliditeit
o Welk inkomen voor wie
- arbeidsongeschikt is?
- Professioneel risico
- Bijzondere regeling in geval van
- arbeidsongevallen en beroepsziekten
- Gezinsbijslag
o Regionalisering: groeipakket & co
- Werkloosheid
- Pensioenen
- Transversaal → drie weelijke stelsels en sociale bijstand
2
,Groeipakket
Zesde staatshervorming: bevoegdheid gemeenschappen
- Afzonderlijke regelingen Vlaamse gemeenschap, Franse gemeenschap, Brussel en Duitstalige
gemeenschap
- Vlaanderen: https://www.groeipakket.be/
o Nieuwe regeling voor kinderen geboren na 1 januari 2019
▪ Basisbedrag (maandelijks) gelijk voor elk kind: 176,66 EUR
▪ Startbedrag bij geboorte of adoptie
▪ Toeslagen: Schoolbonus, zorgtoeslagen (bv kinderen met een handicap),
sociale toeslagen, participatietoeslagen
• Hiermee voert men ook beleid
Zie https://www.groeipakket.be/bedragen
Overgangsregeling voor kinderen geboren voor 1 januari 2019:
Zie https://www.groeipakket.be/bedragen/voor-kinderen-geboren- voor-2019
o Vorige regeling: hoe meer kinderen, hoe meer kinderbijslag, steeg exponentieel
▪ Om mensen aan te moedigen om kinderen te krijgen
historiek belgische sociale zekerheid
Historiek
- Sociale bijstand
o Armenzorg: vrijwillig
o PAD 1: Kerken
▪ Eten, sociale huisvesting, …
o PAD 2: Burgerlijke godshuizen en burelen van weldadigheid, initiatief steden en
gemeenten
▪ Voorlopers OCMW’s
o Commissies voor Openbare Onderstand (wet 10 maart 1925)
o OCMW’s (OCMW-Wet 8 juli 1976)
- Sociale verzekering
= wat je betaalt om iets te krijgen
o Gildenbussen
▪ Dateert van Middeleeuwen al
o Onderlinge bijstandsklassen
▪ Onderlinge bijstandsregelingen/kassen om mensen binnen de
ambacht/gilden te helpen als ze niet meer instaat zijn om te werken
3
, ▪ Initiatief arbeiders (soms steun private weldoener)
o Overheid: gesubsidieerde vrijheid
▪ Steun en subsidiëring in ruil voor meer controle
• Want overheid begint nut te zien van sociale
bijstandsregeling, bv om criminaliteit te
verminderen
▪ Oprichting algemene lijfrentenkas (1848)
• Heeft rol gehad in pensioenopbouw
• Als jijiets op de rekening zet, zet de overheid er ook
iets op, dit kan je later gebruiken als je te oud bent
om nog te kunnen werken
o Ontwikkeling socialistische coöpertatieven (Vooruit)
▪ Op gestructureerde wijze ontstaan verschillen initiatieven
voor ondersteuning van arbeiders
▪ Door socialistische bewegingen 4
o Belangrijk: oprichting Belgische Werkliedenpartij 1885
Intermezzo: ambtenarenpensioenen
= een van de eerste beroepsgroepen die pensioen kregen, dan
pas arbeiders, dan pas zelfstanidgen
- Wet 21 juli 1844 op de burgerlijke en kerkelijke pensioenen
- Rustpensioen als beloning voor aan de staat bewezen
diensten: idee van ‘uitgesteld loon’
- Dekking invaliditeit
- Pensioenleeftijd 65 jaar
o Nuance: meeste mensen haalden de 65 jaar niet
- Kantelpunt: bloedige stakingen 1886
o Arbeidswetgeving (o.a. beperking
vrouwen- en kinderarbeid)
o Sociale maatregelen (steunfonds
arbeidsongevallen, verdere
ondersteuning en subsidiëring
mutualiteitsverenigingen)
- Eerste socialistische verkozenen in parlement
(1894)
- Belangrijke stappen in ontwikkeling sociale
zekerheid
o Arbeidsongevallenwet (1903)
▪ Heel belangrijk aangezien men ervoor zichzelf juridisch moest verdidigen en
schuld van WG moest aantonen, arbeiders hadden geen geld voor advocaat,
…
o Overheidssubsidies ASLK en private pensioenkassen (1900)
o Tussenkomst invaliditeitsverzekering via mutualiteiten (1912)
o Ondersteuning werkloosheidskassen (staatssubsidies 1907)
- Stappen naar een verplichte (pensioen)verzekering mijnwerkers
- WO I zorgt voor een zekere vertraging in verdere ontwikkeling Belgische sociale zekerheid
→ WAT ONHOUDEN HIERVAN? Zie filmpje Blackboard
4
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper lyseooms2. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €9,96. Je zit daarna nergens aan vast.