Vorige week: ontwikkelingen in de 19e eeuw die van fundamenteel belang waren voor de
geschiedbeoefening en de geschiedwetenschap: het wordt een discipline, er komt meer
belangstelling en er wordt meer waarde aan gehecht. Het idee van historisch besef komt op (alles is
context-bepaald/historisme). Een materiële infrastructuur (archieven, verschriftelijking,
gegevensbestanden). Er komt ook een steeds sterkere ‘regelgeving’: ‘zo doe je het’ (historicus zijn).
Handboeken, gezaghebbende teksten, etc.
Geschiedenis heeft iets eigensoortigs, historici verdedigen hun uitspraken ook d.m.v. voetnoten, etc.
Verklaringen niet vanuit wetmatigheden, maar vanuit diepe detailkennis gaat men een bepaalde
samenhang ontdekken, dit leidt tot begrijpen, i.p.v. verklaren. Dit kwam door een sterke verschuiving
in het mens- en wereldbeeld. Deze geschiedbeoefening sterk gekoppeld aan Romantiek, conservatief
nationalisme, verzet tegen Verlichting en Franse Revolutie.
Hier was ook een tegenbeweging tegen: het positivisme, die juist voortborduurde op de Verlichting.
Het gaat juist wel om patronen en wetten; de geschiedenis is niet slechts het ene feit na het andere.
Het gaat hier wel om verklaren, er moet herleid worden tot oorzaken en wetmatigheden. Marx: de
kern van de geschiedenis bestaat uit productieverhoudingen, je de samenleving alleen maar
begrijpen aan de hand van de ‘totale samenhang’, er is een klassenstrijd, dat is hetgeen wat
uiteindelijk onder alle conflicten ligt. Je moet niet kijken naar wat mensen zeggen als ze verklaren
waarom ze iets doen, maar naar onderliggende structuren die mensen sturen zonder dat ze zich er
bewust van zijn. Er zijn geen mensen die de geschiedenis ‘maken’. Dit was een belangrijk idee in de
geschiedenis als sociale wetenschap in de 20 e eeuw.
Vandaag: Geschiedenis als sociale wetenschap in de 20 e eeuw. Voorbeeld: stroming in Franse
geschiedbeoefening als tegenbeweging tegen het historisme: Les Annales-tijdschrift.
Tot 1945 bleef het historisme mainstream. De meeste historici hielden zich bezig met politieke
geschiedenis, ‘grote mannen’, staat en natie. Historisch materialisme heeft lange tijd weinig aanhang,
maar kreeg veel politieke steun door de Russische Revolutie.
Annaalbeweging vanaf jaren ‘20 tegen historisme: afzetten tegen het politieke, het evenementele
(de traditionele geschiedschrijving is te sterk gericht op de gebeurtenissen, de krantenkoppen, etc.)
en de chronologie. O.a. Ferdinand Braudel. Het gaat te weinig over hetgeen er op de lange termijn
toe doet, b.v. het verdwijnen van Europa als wereldmacht.
Braudel als één van de invloedrijkste historici van de 20 e eeuw. Twee boeken: één over de
Middellandse Zee en Filips II, en één over ‘materiële beschaving, economie en kapitalisme’. In die
boeken legt hij een bepaalde geschiedfilosofie aan de dag die erg veel impact had.
Boek I: De Middellandse Zee beheerste meer Filips II dan andersom. Ook hij was afhankelijk van
bepaalde structurele randvoorwaarden. Je moet de context waarbinnen (invloedrijke) mensen
opereren snappen, want deze context stelt grenzen aan wat zij kunnen doen. Dus in een bepaald
opzicht is dit heel ver doorgevoerd historisme.
Je moet eerst letten op de randvoorwaarden, waar de mensen zich niet van bewust waren.
Daarnaast zijn er ook conjuncturen: langzaam optredende verschuivingen waarvan mensen wel enig
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper Dostoczar99. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €2,99. Je zit daarna nergens aan vast.
