Samenvatting van hoorcollege 11 van het vak Historiografie & geschiedfilosofie van 29 april 2019, van P. Vries. Dit is onderdeel van de stof voor deeltentamen 2.
Vorige week en uitbreiding daarvan vandaag: Geschiedenis als een sociale wetenschap, sterk in de
jaren ’60 en ’70. Nu nog iets meer over een aantal boeken en de context waarbinnen dit plaatsvond.
Ten eerste: een ongelooflijke explosie van het aantal mensen dat zich met sociale wetenschappen
bezighoudt. Er ontstaat een wijdverbreid idee dat de wereld uiteindelijk maakbaar zou zijn. Een
modernistische bloeiperiode. De wereld is te begrijpen en te veranderen. Hierom ook kritiek op
historici: we hebben er niet veel aan, het is geen echte wetenschap. Ook infrastructurele
veranderingen belangrijk: er is meer geld en opkomst computers, kwantitatieve technieken. Mensen
hebben het idee dat dit mogelijkheden biedt die vroeger onmogelijk waren. De Annaalbeweging was
hier een exponent van, maar was uiteindelijk ook historistisch. Het bleef gaan om geschiedschrijving,
het gaat erom de wereld zoals deze concreet was, te begrijpen. Iemand als Braudel zag zichzelf als
historicus, al hadden zij wel vooral interesse in het materiële aspect van de geschiedenis, wat
vergelijkbaar is met het marxisme.
Geschiedenis als toegepaste sociale wetenschap, of toegepaste economie. Ze denken b.v. als
economen, en dit laten ze los op een vraag uit het verleden. B.v. op de vraag: Was de slavernij in de
Verenigde Staten rendabel? Deze houding komt ook naar voren in de historische sociologie. B.v.
Barrington Moore, Charles Tilly. Men probeert dingen te weten te komen via vergelijkingen tussen
tijdsperioden. Hier is kritiek op van ‘echte’ sociologen, ze stellen dat deze ‘grote theorieën’ (van b.v.
Tilly) gebaseerd zijn op een aantal enkele gevallen.
Norbert Elias (Über den Prozeß der Zivilisation. Soziogenetische und psychogenetische
Untersuchungen): historisch-sociologische studie, lange-termijnvraag. Hoe komt het dat mensen zich
in de loop der tijd beschaafder zijn gaan gedragen? Mensen oefenen heel veel zelfdiscipline uit. Dit
begint als opgelegd door vreemden, maar ontwikkelt zich tot zelfdwang. Dit komt omdat de
verschillen in macht tussen mensen steeds kleiner geworden zijn, en je steeds meer rekening met
anderen moet houden. Het gedrag moet voorspelbaar zijn. Dit komt vooral door dwang van de staat.
In de jaren ’80 en ’90 lijkt er een ommekeer plaats te vinden. Lauren Stone: ‘the revival of narrative’.
De inspiratie door de sociale wetenschappen verliest haar kracht. Woorden als ‘interpretatie’,
‘microstudie’, ‘leefwereld’ komen op, i.p.v. ‘oorzaken’, ‘samenhang’, etc. De ‘grote verhalen’ over
hoe de wereld in elkaar zit, zwakken af in deze periode.
Er is wel meer aandacht gekomen voor de rol die taal speelt. Taal is immers niet slechts een passief,
neutraal middel voor de mens om zich uit te drukken. De woorden maken, tot op zekere hoogte, ‘de
dingen’. B.v. historische begrippen, die opeens overal in waargenomen en opgeplakt worden. B.v.
‘invented traditions’ van Hobsbawm.
Postmodernisme: we moeten niet teveel afwijken van de percepties van de mensen zelf. (‘The
natives’ point of view’). Dus opkomst mentaliteitsgeschiedenis, etc. Er zijn geen objectieve structuren
te vinden in de geschiedenis en in de wereld. Een verschuiving van het objectieve naar het
subjectieve. B.v. biografie van Hitler van Kershaw. Hij was eerst vooral geïnteresseerd in objectieve
omstandigheden, maar raakte daarna overtuigd dat het nazisme zonder Hitler niet mogelijk geweest
was. (Het lag dus niet alleen aan sociaaleconomische omstandigheden, voorgeschiedenis, etc.).
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper Dostoczar99. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €2,99. Je zit daarna nergens aan vast.
