Deze samenvatting bevat alle onderdelen die geleerd moeten worden op het tentamen van Voeding, Voorlichting en Gedrag HBO via NTI. Hoofdstuk 1 tm 9 van het boek Gezondheidsvoorlichting en gedragsverandering wordt erin behandeld samen met hoofdstuk 1 van Gezondheidsbevordering en zelfmanagement door...
Module Voeding, voorlichting en gedrag
Basiskennis omtrent gezondheidsvoorlichting en gedragsverandering. Zorgprofessionals
moeten aandacht besteden aan preventie: snel en actief ingrijpen bij de eerste signalen van
ongezond gedrag of bij voortekenen van een aandoening.
Theorie les 1
1.1 Gezondheidsbenadering
Verschillende visies op gezondheid, grootste verschil is in benadering:
Monocausale benadering: afwezigheid van ziekte
Multifactoriele benadering: ook omgevingsfactoren met invloed op de gezondheid.
1. Medische visie
Gezondheid wordt gezien als de afwezigheid van ziekte en lichaamsgebrek. Monocausale
verklaringswijze.
2. Biologische visie
De aanpassing van het lichaam aan externe omstandigheden. Je bent gezond als je in staat
bent onder wisselende externe omstandigheden jouw interne milieu constant te houden.
3. Psychologische visie
Een persoon is gezond als hij zijn zelf gestelde doelen in het leven kan behalen en zijn
geestelijke behoeften kan voorzien. Gezond zijn is zich geestelijk optimaal voelen.
4. Sociale visie
Een persoon is gezond als hij zijn sociale rollen in de maatschappij kan vervullen binnen
geldende waarden en normen.
5. Humane, multicausale visie
Een staat van volledige fysieke, sociale, en mentale welbevinding en niet alleen de
afwezigheid van ziekte of zwakte.
6. Dynamische visie
Een persoon is gezond wanneer hij in balans is met zowel zichzelf als zijn externe milieu.
Door zijn aanpassingsvermogen, door de regie te houden op zijn gezondheid en zelf zijn
gezondheid te managen.
1.2 ICF en ICD
ICF (International classification of functioning disability and health) is een classificatie van de
gezondheid en gezondheid gerelateerde domeinen. De ICF geeft weer hoe mensen omgaan
met hun gezondheid.
,De ICD (International classification of diseases) geeft informatie over gezondheid, ziekte en
sterfte.
1.3 Gezondheidsindicatoren en volksgezondheid
De gezondheidstoestand kun je beschrijven met behulp van gezondheidsindicatoren
(objectiveerbare en meetbare grootheden van gezondheid en ziekte).
1.4 Epidemiologie
Epidemiologie is het vakgebied dat zich bezighoudt met het inzichtelijk maken van de
gezondheidstoestand van de bevolking. Probeert in eerste plaats verschillen in het
vóórkomen van gezondheidsproblemen tussen en binnen populaties in kaart te brengen. Dus
enerzijds welke ziekten en aandoeningen onder de bevolking voorkomen en anderzijds welke
verschijnselen hiermee samenhangen.
Etiologische factoren zijn factoren die voorafgaan aan de ziekte zelf, bijvoorbeeld erfelijke
aanleg voor hoge bloeddruk.
Prognostische factoren zijn factoren die ervoor zorgen dat een gezondheidsprobleem dat al
aanwezig is wordt verergerd of stopt. Bijvoorbeeld roken voor COPD-patiënten.
Diagnostische factoren zijn factoren die duidelijk maken of er sprake is van een bepaald
gezondheidsprobleem. Bijvoorbeeld een verandering in moedervlekken die kan duiden op
huidkanker.
1.4.1 epidemiologisch onderzoek
In epidemiologisch onderzoek wordt uitgegaan van een cohort, een groep mensen die
nauwkeurig kan worden omschreven. Het onderzoek bestudeert het voorkomen van een
bepaald gezondheidsprobleem onder de bevolking.
,Tijdens het onderzoek wordt er gekeken of er een significant verband (rust niet op toeval)
tussen het gezondheidsprobleem en bepaalde verschijnselen.
1.5 gezondheids- en demografische statistieken
Gezondheidsstatistieken bieden zicht op de gezondheidstoestand van de bevolkingsgroepen.
Ze gaan over sterfte, ziekte, levensverwachting, verloren levensjaren, ziekenhuisopnames,
etc.
Demografische statistieken bieden zicht op de samenstelling van de bevolking, bijvoorbeeld
hoeveel mannen en vrouwen, etc.
1.6 veelvoorkomende gezondheidsindicatoren
Veelgebruikte gezondheidsindicatoren zijn de mortaliteit in een samenleving, de
levensverwachting, de ervaren gezondheid, morbiditeit of ziekte onder de bevolking, de
mate van multimorbiditeit en of er sprake is van gezondheidsverschillen.
Theorie les 2
Determinanten = factoren die de gezondheid beïnvloeden. Endogene (intern) determinanten
en exogene (extern) determinanten.
Hoofdstuk 2 inleiding tot de analyse van de volksgezondheid
2.1 Inleiding
Maten voor de beschrijving van de gezondheid die het meest worden gebruikt in de
epidemiologie.
Maat Omschrijving
Doodsoorzaak-specifieke Aantal sterfgevallen gedurende een bepaalde periode als
sterftecijfer gevolg van een specifieke aandoening als onderliggende
doodsoorzaak, gedeeld door het gemiddelde aantal mensen
in dat in die periode leefde.
Prevalentiecijfer Het aantal personen dat op een bepaald tijdstip aan een
specifieke ziekte lijdt, gedeeld door het totale aantal
mensen in de betreffende populatie op dat moment.
Incidentiecijfer Aantal nieuwe gevallen van een ziekte dat zich in een
bepaalde tijdsperiode voordoet, gedeeld door het aantal
mensen dat in die periode in de betreffende populatie
, leeftijd zonder deze ziekte.
Verloren levensjaren Aantal levensjaren dat in een bevolking verloren is gegaan
vanwege vroegtijdige sterfte aan een specifieke aandoening,
Verloren jaren in goede Aantal levensjaren in goede gezondheid dat in een
gezondheid bevolking verloren is gegaan vanwege het voorkomen van
een specifieke aandoening doordat mensen daaraan lijden.
Disability-adjusted life years Aantal totaal gezonde Jaren dat in een bevolking verloren is
(DALY). Totale ziektelast gegaan vanwege zowel sterfte als het voorkomen van een
specifieke aandoening. Berekend als optelsom van ‘verloren
levensjaren’ en verloren jaren in goede gezondheid.
2.2 Staat van volksgezondheid
2.2.1 levensverwachting
Om een eerste indruk te krijgen van de gezondheidstoestand van de bevolking, wordt vaak
begonnen met het kijken naar de levensverwachting bij geboorte.
2.2.2 Algemene gezondheid
Gezondheid van de algemene bevolking kan worden gemeten met verschillende
instrumenten. Hieronder voorbeelden.
Domein Meting
Gehoor- en Enkele vragen om vast te stellen of respondenten grote moeite
gezichtsbeperkingen hebben (of helemaal niet in staat zijn) om bijvoorbeeld een
gesprek te volgen met andere personen, of de kleine letters in
de krant te lezen.
Mobiliteitsbeperkingen Enkele vragen om vast te stellen of respondenten grote moeite
hebben (of helemaal niet in staat zijn) om bijvoorbeeld een
volle boodschappentas tien meter te dragen, te bukken en iets
van de grond te pakken, of uit een stoel op te staan.
Beperkingen in Een reeks vragen om vast te stellen of respondenten grote
activiteiten van dagelijks moeite hebben om (zonder hulp van anderen) bijvoorbeeld
leven zichzelf te wassen, aan te kleden en huishoudelijke klussen uit
te voeren.
Psychisch welbevinden Een reeks vragen naar positieve aspecten zoals vitaliteit,
positief affect en sociale relaties. Bijvoorbeeld een reeks van
vragen over well-being van de Mental Health Inventory (MHI).
Psychische nood Vragen naar positieve aspecten zoals angst, depressie en
verlies van controle over emoties. Bijvoorbeeld ‘distress’-
vragen van de MHI. Een alternatief is de 12 item-versie van de
General Health Questionnaire (GHQ).
Multi-dimensionele Vragenlijsten die lichamelijke, psychische en sociale domeinen
instrumenten van in een instrument samenvoegen. Bijvoorbeeld het 5-
kwaliteit van leven dimensionele EQ-5D instrument, de veelgebruikte SF36 of de
verkorte SF12-variant.,
Ook wordt er gevraagd hoe een bevolking zich over het algemeen voelt qua gezondheid.
Hierin is opvallend dat het percentage van mannen dat zich ‘zeer goed’ voelt ten opzichte
van vrouwen altijd hoger ligt en dat het algemene percentage met de leeftijd afneemt.
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper lexiwillemsen. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €5,99. Je zit daarna nergens aan vast.
