Business law
Opmerkingen:
Jurisprudentiebundel toegestaan op tentamen
Verplichte arresten die niet in bundel staan essentie printen en meenemen
Pagina’s die je niet relevant vindt, hoef je niet te printen
Antwoorden van oefententamen kun je naar docent sturen voor feedback
,De dynamiek van het ondernemingsrecht
Functies ondernemingen, plaats ondernemingsrecht en verschil rechtspersonen en boek twee
Functies van ondernemingsrecht
Ondernemingsrecht en rechtspersonenrecht
Ondernemingsrecht is niet hetzelfde als rechtspersonenrecht van BW 2. Hoofdstelling van dit college
is dus als je ondernemingsrecht wil kennen, kijk dan verder dan rechtspersonenrecht van BW 2,
namelijk naar de dingen die we in dit college gaan bespreken.
Functies van ondernemingsrecht
Wat is ondernemingsrecht is eigenlijk vragen naar functies van ondernemingsrecht:
Faciliteren van ondernemerschap en innoverende activiteiten = ruimte creëren voor
ondernemers door rechtsvormen en structuren faciliteren.
o Ene ondernemingsrecht is meer faciliterend dan andere. NL heeft weinig
beperkingen. DU meer bescherming voor bv. crediteuren en werknemers. Hoe meer
regels hoe meer kosten voor ondernemers voor voldoen.
Bijdrage leveren aan efficiënte inrichting van diverse ondernemingsorganisaties =
ondernemingsrecht (OR) moet steun bieden aan ondernemingen.
Bescherming van belangen van betrokkenen bij de ondernemingsorganisatie = OR kent rol
toe aan groepen die vervolgens beschermd worden. Groepen die niet beschermd worden:
o Werknemers die in dienst zijn: daar is arbeidsrecht voor. Tóch komt het voor in OR
terwijl hij rechtspersoonsrechtelijk geen rol heeft (hij is geen commissaris, bestuur,
ah, kapitaalverschaffer etc.)
o Crediteur van de ondernemer (krijgt nog iets van ondernemer): daar is
verbintenissen-, contract- en aansprakelijkheidsrecht voor. Tóch intrede in OR want
als ondernemer niet kan betalen kijken we naar oorzaak waardoor bestuurder
misschien aansprakelijk voor crediteur gesteld kan worden.
Bijdrage leveren aan welvaart (concurrentie tussen landen voor beste vestigingsklimaat)
Plaats van het ondernemingsrecht
Plaats binnen de andere rechtsgebieden
Rood = publiekrecht, overheid treedt op, iedereen moet zich eraan houden. Roze = wetgever heeft
het niet aan overheid overgelaten maar wel de dwingendrechtelijke regels uitgeschreven die
zwakkere partij beschermen. Blauw = liberaal dus associatievrijheid: ondernemers kiezen zelf met
wie, hoe en in welke vorm ze een onderneming hebben.
- Contractrecht (donkerblauw) = ondernemingen moeten contracten aan kunnen gaan
- Goederenrecht (lichtblauw) = moeten ze gebruik van kunnen maken
- Insolventierecht (roze) = ondernemingen kunnen failliet gaan
- Arbeidsrecht (roze) = ze hebben mensen nodig
- Kapitaalmarktrecht (roze) = beroep op kunnen doen als ze niet kunnen betalen
- Mededingingsrecht (rood)
- Belastingrecht (rood) = ze maken winst en gebruiken dingen dus belasting betalen
- Economische strafrecht (rood) = als ze oneerlijk spelen
Verschillen tussen rechtspersonenrecht uit boek twee en de praktijk
Algemeen
BW 2 leert je hoe rechtsvormen in elkaar zitten inhoudelijk en qua bevoegdheden, maar niet hoe ze
functioneren. Ondernemer kan een vorm kiezen waarmee hij het wil runnen:
, - Op basis van contract = EMZ, ZZP, mtp, vof, CV
- Een rechtspersoon = BV, NV, Coöperatie, OWM, vereniging en stichting
Drie onderscheiden staan niet in BW 2 maar zijn essentieel te begrijpen
Onderscheid tussen ondernemer en onderneming
Het onderscheid zelf
Ondernemer = rechtssubject (natuurlijk- of rechtspersoon) dat onderneming in stand houdt
Onderneming = heeft in verschillende wetten verschillende definitie. We gebruiken definitie
HRG het vaakste: rechtsobject met geheel van activa en passiva dat door ondernemer is
bestemd om op winst gerichte activiteiten te ontplooien.
o Vpb: concurrentie met anderen is ook een belangrijk element
o Wet op de OR (ondernemingsraad): nadruk op regelmatige basis arbeid verrichten
OR is geen orgaan van een rechtspersoon
Keuze voor een rechtsvorm voor een onderneming
Waarom een ondernemer voor een bepaalde rechtsvorm kiest moet irrelevant zijn.
Stel ondernemer A is natuurlijk persoon en bouwt apps
o Huis bedrijfspand, rekening courant aanmaken, daarmee krijgt hij activa en passiva
o Vaak weinig activa en passiva maar wel hoge omzetten
o Dit is geen rechtspersoon die in de wet geregeld is
o Privé en zaaksvermogen vloeien over in elkaar (belangrijk voor schuldeisers)
o Wel belasting betalen uit winst van onderneming ondanks geen rechtspersoon
A zet zijn onderneming om in een rechtspersoon
o Hij komt in de Vpb in plaats van IB
o Niet meer privé aansprakelijk voor schulden van onderneming (art. 2:5)
o A is 100% bestuurder en enig aandeelhouder dus volle controle
A gaat samenwerken met drie anderen
o Art. 16 WvK = als je samenwerkt op gemeenschappelijke basis, met als doel arbeid en
expertise in te brengen en economisch voordeel te halen en dat met elkaar te delen,
dan ben je vof. Mits partnership op basis van gelijkheid dus.
o Alle partijen beheersbevoegd
o Hoe ze dat doen staat in samenwerkingsovereenkomst
o Er is associatievrijheid: hoe, met wie ze de vof runnen is geheel aan hun. Dus
losstaand maar met grenzen: als ze afstorten in vof is het geen privévermogen meer.
o Zaakscrediteuren kunnen op zaak en privé zich verhalen
Onderneming als losstaand instituut
Boek zegt B.V. is een losstaand instituut van de ah. Alsof het niet meer van jou is (bv in bovenstaande
situatie). Alsof het een puur formeel-juridische relatie is. Alsof bestuurder zelf moet nadenken in
belang van vnp i.p.v. naar de ah.
Uitgangspunt uit HR = bij beurs-vnp kan het functioneel zijn om bestuur niet op te dragen
aan grote groep ah, maar gewoon aan bestuur die in belang vnp handelen.
Probleem = dit wordt in Cancun beschikking (volgende week) gekopieerd voor gewone
B.V. Formeel kun je wel opschrijven van bestuur en ah aparte entiteit zijn maar in praktijk
heeft A toch echt de macht.
Conclusie: door inbrengen van een EMZ in een B.V. (zie voorbeeld met A) is de strategie van de
onderneming niet veranderd. De keuze voor een andere rechtsvorm stond los van de strategie, maar
heeft vaak financiële doelen (dus waarom dan nu ineens aannemen dat de ah los van onderneming
staat zoals het boek doet). Dus het is onjuist om te zeggen dat onderneming helemaal losstaat van ah
, Voorbeeld uitleg dat ah geen losstaand instituut van de B.V. is
Drie mensen hebben eigen vof die ze later omzetten in een B.V. voor lagere belastingdruk, niet om
minder invloed te hebben. Alle vennoten mochten in kader van onderneming beschikken over alle
activa en passiva maar in een B.V. worden deze eigendom van B.V. Deze mensen hebben nooit geild
dat door inbrengen van vof in B.V. (om instrumentele reden) hun samenwerking op voet van
gelijkheid verandert omdat formeel de onderneming nu gedreven wordt door de B.V.
Het omzetten beëindigt niet samenwerking tussen hun, contract bindt nog steeds. Aard
van samenwerking verandert dus niet (nog steeds allemaal recht op bestuurder, besluiten op
gelijke voet nemen, expertise en arbeid in willen brengen en een ah-ovk die bepaalt hoe
bevoegdheden van AVA en bestuur worden toegepast).
Hoe werkt die ah-ovk door in uitleg van wet en statuten = besluiten hoeven hier niet
verplicht aan te voldoen. Bestuur hoeft geen rekening te houden met ah, soms keuze van bestuur om
de ovk te respecteren.
Onderscheid tussen rechtspersoon als rechtssubject en natuurlijke personen al dan niet
gezamenlijk met anderen via contractuele samenwerking
Rechtspersoon als rechtssubject
o Rechtspersonen staan voor wat vermogen betreft aan natuurlijk personen gelijk (2:5)
o Formele scheiding vermogen (asset partitioning)
o Eigen crediteuren en verhaalbaar vermogen
o Noodzaak tot vertegenwoordiging
o Noodzaak tot bestuur
Natuurlijk persoon al dan niet gezamenlijk met anderen via contractuele samenwerking
o Je kunt je afvragen of hier niet ook sprake is van een rechtspersoon
Rechtspersoon/vennootschap als instituut of als instrument
Gaat over dat losstaand van elkaar zien. Bij persoonsgebonden samenwerkingen (eigen
ondernemingen die omgezet worden in B.V. dus) wordt dit vaak niet zo gezien. Afvragen:
Kan binnen een rp inhoud worden gegeven aan een persoonsgebonden samenwerking (psg)
= ja, samenwerking tussen ah vastleggen in samenwerkings-ovk die daarna als ah-ovk geldt.
Op welke wijze werken afspraken van de samenwerkende partners door in de
deelrechtsorde van die rp = door juridische constructie. Als er een goede economische of
rationele reden voor is, is HR bereid dwingendrechtelijke bepalingen opzij te zetten voor een
afspraak tussen partijen.
o HR Verenigde bootlieden = redelijk- en billijkheid kan dwingend recht opzijzetten.
Wat betekent het begrip vennootschapsrechtelijk belang in dit geval = bestuur heeft plicht
crediteuren niet te benadelen.
o In een B.V. als psg bepalen samenwerkende ah het beleid omdat er geen reden is dit
op te dragen aan het bestuur.
o Bij beurs-vnp wel noodzaak hiertoe dus verplichte exclusieve bevoegdheid bestuur
Wie het binnen de rp voor het zeggen heeft hangt in belangrijke mate af van de
eigendomsverhoudingen binnen de rp/vnp
o Eenmans B.V. = bestuur en ah staan niet los van elkaar
o Concerndochter B.V. = moedermaatschappij is controlerende ah. Dochter dus geen
losstaand instituut want dan zou ze niet naar moeder hoeven luisteren
o DGA-bv = in overleg met bestuur
o Joint Venture (JV) = samen bepalen hoe het wordt gerund
o Quasi-vof B.V. 1e, 2e, 3e en 4e generatie familie B.V. en beurs-nv ook door iemand
