Hoorcollege 1
Tiemens et al.: waarom iedere psycholoog de regel van Bayes moet kennen
Het negeren van de regel van Bayes overdiagnostiek.
Risico’s van overdiagnostiek moeten goed afgewogen worden bij toepassing van
screeningsprogramma’s omdat het onderzoek na de screening absoluut niet zonder risico’s is.
De regel van Bayes helpt om de kans op een aandoening te bepalen bij een individu; gegeven de
prevalentie van die aandoening in de populatie waar dat individu deel van uitmaakt, de uitkomst op
een test en psychometrische kwaliteit van die test. Dezelfde testuitslag geeft in verschillende
populaties een andere kans op de geteste aandoening.
Er kan echter ook niet eenvoudig weg vertrouwd worden op de testscore. Een positieve test wil niet
per definitie zeggen dat de aandoening ook aanwezig is, en een negatieve testuitslag betekent niet
per definitie dat deze afwezig is. Ook kan niet vertrouwd worden op de sensitiviteit (pakkans) en op
de specificiteit van een instrument. Want bij een hele lage prevalentie kunnen de sensitiviteit en
specificiteit nog zo hoog zijn, maar ook dan is de kans op de aandoening bij een positieve testuitslag
nooit hoog.
De regels van bayes help om de achterafkans o peen aandoening te bepalen; gegeven de testuitslag,
de prevalentie, de sensitiviteit en de specificiteit van het diagnostisch instrument. Als er vergeten
wordt de prevalentie mee te wegen, en er slechts wordt gekeken naar de sensitiviteit van een test,
dan wordt een positieve score geïnterpreteerd als de aanwezigheid van de aandoening.
Behandelaars moeten bij het beoordelen van testuitslagen altijd vaststellen in welke setting de test is
afgenomen. De prevalentie van een psychische aandoening is het beste vast te stellen op basis van
registraties in de eigen organisatie.
Stappen bij het beoordelen van een testuitslag:
1. Bepaal de populatie van de getest persoon en de setting waarin de test is afgenomen
2. Zoek de prevalentie op van de te testen aandoening voor die populatie en setting
3. Zoek de sensitiviteit en specificiteit van de test op in de handleiding van de test
4. Zet de waarden in een stroomdiagram of kruistabel
5. Bereken de kans op de aanwezigheid van de aandoening bij een positieve testuitslag, of de kans
op afwezigheid van de aandoening bij een negatieve testuitslag.
Christon et al.: evidence-based assessment (EBA) meets evidence-based treatment (EBT)
Ondanks de druk om evidence-based practice (EBP) op te nemen in de klinische praktijk zijn er een
aantal praktische belemmeringen. Er is enorm veel literatuur en het is lastig om
onderzoeksresultaten toe te passen op specifieke cliënten.
EBP omvat meer dan alleen het toepassen van behandel handleidingen. EBP integreert in essentie
het beste beschikbare onderzoek, expertise van clinici en cliënt kenmerken en voorkeuren om zo
klinische besluitvorming te informeren. In dit artikel staat een aanpak voor casus-conceptualisatie
centraal waarbij wetenschappelijke bevindingen gebruikt worden om de klinische besluitvorming te
ondersteunen. Casus conceptualisatie een compleet beeld van de cliënt ontwikkelen door het
verzamelen van gegevens die worden gebruikt om hypothesen te genereren over de oorzaken,
antecedenten en het behouden van invloeden voor de problemen van de cliënt binnen een
biopsychosociale context. Het vermogen om een casus conceptualisatie te ontwikkelen op basis van
wetenschappelijke bevindingen is een kritische therapeutische vaardigheid die vereist is voor EBP.
Casus conceptualisatie is de ruggengraat van therapie en biedt structuur op elk punt van het
behandelingsproces; EBA versterkt en ondersteunt dit. EBA-methoden en maatregelen worden
gebruikt voor het verzamelen, organiseren en integreren van gegevens over het presenteren van
problemen en factoren die symptomen veroorzaken of in stand houden en om hypothesen over deze
relaties te testen. In een EBA-kader zijn verschillende beoordelingsmaatregelen en- methoden nodig
om een casus conceptualisatie te informeren. Beoordeling richt zich op:
, o Symptomen en functioneren.
o Mediators -> factoren die veranderingen in het presenterende probleem verklaren.
o Moderators -> factoren die het verloop van de behandeling kunnen beïnvloeden.
o Therapeutische procesfactoren -> cliënt- en/of clinicusfacotren die van invloed kunnen zijn
op de behandeling.
Een kernprincipe van EBA is dat maatregelen en methoden moeten worden geselecteerd op basis
van hun betrouwbaarheid, validiteit en klinische bruikbaarheid voor een bepaald cliënt- en
beoordelingsdoel. Om het behandelproces te informeren vereist dit vaak het gebruik van
maatregelen getrokken uit:
o Nomothetische beoordeling -> cliënt wordt vergeleken met andere door gebruik te maken
van gegevens van beoordelingsinstrumenten.
o Idiografische beoordeling -> het afstemmen van beoordelingshulpmiddelen op de individuele
cliënt en het vergelijken van de cliënt met zichzelf.
Het ontwikkelen van hypothesen en het testen ervan zijn kritische componenten van een
wetenschappelijke benadering van casus conceptualisatie, en het is belangrijk om EBA-methoden te
gebruiken om deze doelen te bereiken.
Waarom?
Een casus conceptualisatie op basis van wetenschappelijke bevindingen kan clinici helpen de doelen
van EBP te bereiken door te helpen bij het vertalen van onderzoeksresultaten naar klinische
praktijken voor individuele cliënten. Vroeg n de behandeling geeft diagnostische informatie toegang
tot de psychopathologie literatuur die kan helpen bij de beoordeling en behandelplanning.
Met behulp van EBA kan een clinicus een casus conceptualisatie maken waarbij informatie uit de
literatuur gehaald om uiteindelijk de unieke factoren te identificeren die voor een bepaalde cliënt
spelen.
Een model voor wetenschappelijk-geïnformeerde casus conceptualisatie
1) Identificeren en kwantificeren van problemen, oorzakelijke en onderhoudende factoren en
historie Doelen van deze fasen zijn het identificeren van de problemen, een lijst maken
van deze problemen in termen van behandelingsprioriteit en het verzamelen van informatie
over de factoren die een rol spelen.
EBA-strategieën die kunnen worden gebruikt om problemen te identificeren zijn
beoordelingsschalen en gestandaardiseerde interviews.
2) Diagnose toewijzen in deze fase gebruikt de clinicus gegevens die zijn verzameld over de
problematiek om te bepalen of de cliënt voldoet aan de diagnostische criteria. Diagnoses zijn
om een aantal redenen nuttig:
Ze bieden toegang tot de beoordelingsliteratuur die kan helpen doelen en
hulpmiddelen te selecteren
Ze bieden toegang tot de psychopathologie literatuur, die kan helpen bij het
genereren van de hypothesen
Ze bieden toegang tot de behandelingsliteratuur, omdat de meeste EBT’s
worden ontwikkeld voor specifieke diagnoses
Diagnoses zijn een dimensie waarop de behandelresultaten kunnen worden
beoordeeld.
Voor personen die niet aan diagnostische criteria voldoen, moet de casus conceptualisatie
worden ontwikkeld zonder diagnose.
Het is belangrijk om subklinische symptomen te documenteren, omdat ze kunnen worden
gebruikt om toegang te krijgen tot de literatuur. Verschillende EBA-strategieën kunnen
worden gebruikt om de diagnose te ondersteunen, waaronder gestandaardiseerde
symtoombeoordelingsschalen en/of gestandaardiseerde diagnostische interviews.
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper iris98. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €5,49. Je zit daarna nergens aan vast.
