Lid 4: per uitzondering kan de onherroepelijke volmacht worden gewijzigd of buiten werking worden
gesteld. Wetgever; denk aan misbruik, onvoorziene omstandigheden -> waardoor naar redelijkheid en
billijkheid handhaving van de volmacht niet mag worden verwacht.
Wetgever: de rechter die het verzoek toewijst, mag aan de wijziging of buitenwerkingstelling terugwerkende
kracht verlenen. Daardoor kan een aanvankelijke nietige herroeping alsnog het beoogde effect krijgen.
§70 Schakelbepaling
De vertegenwoordigingsbevoegdheid hoeft niet per definitie te ontstaan door rechtshandeling. Het kan ook
voortvloeien uit de wet:
- Ouders ex art. 1:245 BW
- Voogd ex art. 1:337 BW
- Curator ex art. 1:386 BW
- Bewindvoerder ex art. 1:441 BW
- Mentor ex art. 1:450 BW
- Bestuurders van rechtspersonen ex art. 2:45 jo. 2:130 jo 2:240 jo 2:292 jo. 5:145 BW
- Executeur ex art. 4:145 BW
- Testamentaire bewindvoerder ex art. 4:172 BW
- Vereffenaar ex art. 4:221 BW
- Vennoten VOF ex art. 17 WvK
- Maten maatschap ex art. 7A:1676 BW
- VvE ex art. 5:126 BW
- Appartementseigenaren bij verzekeringsovereenkomsten ex art. 5:136 BW
- Zaakwaarnemer ex art. 6:201 BW
- Deelgenoot in een gemeenschap ex art. 3:170 lid 1 BW
Art. 3:78 BW: zie welke artikelen uit titel 3.3 van overeenkomstige toepassing zijn op deze vormen van
vertegenwoordiging, voor zover uit de wet niet anders voortvloeit. Niet direct van toepassing want titel 3.3
ziet echt op vertegenwoordiging door rechtshandeling.
CSNVR - Afd 7.7.2
Lastgeving
§3.1 Inleiding
Verbonden aan de regels van opdracht en aan de regels van lastgeving. De lastgeving b ehelst de
rechtsverhouding tussen de achterman en vertegenwoordiger bij middellijke en onmiddellijke
vertegenwoordiging.
Het verrichten van rechtshandelingen voor rekening van een ander is niet beperkt tot de overeenkomst van
lastgeving. Ook daarbuiten komt dit veelvuldig voor. Voor dergelijke gevallen zijn de lastgevingsbepalingen
van overeenkomstige toepassing, tenzij de aard ex art. 7:424 BW. Dus de bepalingen zijn van toepassing op
alle verhoudingen van middellijke en onmiddellijke vertegenwoordiging.
§3.2 Begrip lastgeving
Definitie
Art. 7:414 lid 1 BW: de lastgeving is de overeenkomst van opdracht waarbij de ene partij, de lasthebber, zich
jegens de andere partij, de lastgever, verbindt voor rekening van de lastgever een of meer rechtshandelingen
te verrichten.
De lasthebber moet bij al zijn werkzaamheden de zorg van een goed lasthebber te betrachten ex art. 7:401
BW.
,Vaak heeft de lasthebber een inspanningsverbintenis (bijv. probeer een type schilderij te kopen voor bedrag
X). Dan zal er geen sprake zijn van tekortkoming in de nakoming als hij zich heeft ingespannen. Soms kan
het gaan om een resultaatsverbintenis, als bijvoorbeeld de verbintenis heel makkelijk uit te voeren is.
De regels inzake opzegging of andere beëindiging (art. 7:408-411 BW) zijn van toepassing voor zover art.
7:422 BW (lex specialis) daar niet van afwijkt.
Grenzen van de lastgeving
Alleen lastgeving in de gevallen dat de rechtshandelingen voor rekening van een ander het hoofdbestanddeel
van de overeenkomst is. Ook geen sprake van lastgevingsovk als het gaat om rechtshandelingen voor een
ander in het kader van dienstbetrekking, aanneming van werk, bewaarneming, uitgeven van werken, vervoer
of expeditie. Vgl. art. 7:400 BW. In die gevallen is men aangewezen op analogische toepassing van de
lastgevingsbepalingen.
Onderlastgeving
Voor onderlastgeving zijn art. 7:404 BW (opdracht gericht op bepaalde persoon) en als ook een volmacht aan
de lastgeving verbonden is ook art. 3:64 BW (substituut-volmacht) van belang. In geval van volmacht kan
het alleen als art. 3:64 BW dat toelaat. Is de lasthebber vrij al dan niet in naam van de lastgever te handelen
(mag zelf kiezen of hij middellijk of onmiddellijk handelt), dan kan hij een onderlast zonder subvolmacht
geven voor zover art. 7:404 BW dat toelaat. Voor een onderlast met subvolmacht gelden ook dan de nauwere
grenzen van art. 3:64 BW.
Evenals de opdrachtnemer is de lasthebber voor de gedragingen van personen van wie hij zich bij de
uitvoering van de opdracht bedient, op gelijke wijze als voor eigen gedragingen aansprakelijk. Vgl. art. 6:76
BW.
Lastgeving en volmacht
Art. 7:414 lid 2 BW: middellijk of onmiddellijk mogelijk. Voorts kan zij aan de lasthebber de vrijheid laten
in eigen naam of in zijn naam te handelen. Drie situaties dus:
I. De overeenkomst verplicht de lasthebber te handelen in eigen naam, voor rekening van de lastgever. De
lasthebber heeft geen volmacht en kan alleen zichzelf binden.
II. De overeenkomst verplicht te handelen in naam van de lasgever. De lastgeving houdt dan tevens
volmacht in, terwijl op de lasthebber de verplichting rust van deze volmacht gebruik te maken.
III. De overeenkomst laat aan de lasthebber de vrijheid. De lastgeving houdt dan tevens volmacht in, maar
verplicht de lasthebber niet van deze volmacht gebruik te maken. In dit geval is beslissend voor de vraag
of er middellijk of onmiddellijk is gehandeld, is de vraag of de lasthebber bij de uitvoering in eigen naam
of in naam van de lastgever heeft gehandeld. (Zie innaamvereiste bij volmacht).
HR: behoudens duidelijk aanwijzingen kan worden aangenomen dat de lasthebber in eigen naam handelt.
Toerekening van kennis
Bij onmiddellijke lastgeving is grond voor toerekening van de kennis van de lasthebber aan de lastgever
indien en voor zover is voldaan aan de eisen van art. 3:66 lid 2 BW. Indien het gaat om middellijke
lastgeving is de kennis van de lasthebber volgens de gewone regels van het vermogensrecht relevant voor de
beoordeling van de verhouding tussen lasthebber en derde.
§3.3 Pluraliteit van lasthebbers
Art. 7:415 BW: indien ene lastgeving met meerdere lasthebbers is aangegaan, is ieder van hen zelfstandig
bevoegd. (Regelend recht).
Zelfde gevolg als bij opdracht: art. 7:407 lid 2 BW, ieder van hen is voor het geheel aansprakelijk ter zake
van een tekortkoming in de nakoming, tenzij de tekortkoming niet aan hem kan worden toegerekend.
Let op: de last kan ook impliceren dat er wilswaar een zelfstandige bevoegdheid is, maar de lasthebbers wel
onderling overleg moeten voeren, om te vermijden dat bijvoorbeeld twee keer dezelfde zaak wordt gekocht,
, terwijl er een nodig was. Eenzelfde regel geldt voor de volmacht in het algemeen (art. 3:65 BW). Zo’n
bepaling heeft daarom vooral nut voor het geval van middellijke vertegenwoordiging.
§3.4 Belangentegenstelling
Drie typen van belangentegenstelling:
I. Selbsteintritt (art. 7:416 BW)
II. Dienen van twee heren (art. 7:417 BW)
III. Lasthebber heeft een (in)direct tegenstrijdig belang bij de rechtshandeling (art. 7:418 BW)
De bepalingen lenen zich goed voor toepassing op andere verhoudingen die tot belangenbehartiging
strekken. Voor ovk’s waar sprake is van incidentele lastgeving kunnen ze worden toegepast ex art. 7:424 BW.
Voor andere rechtsverhoudingen dan lastgeving zou analogische toepassing, mede op grond van de
aanvullende werking van de redelijkheid in billijkheid, in voorkomende gevallen aanwezig kunnen zijn.
Art. 7:416 BW: selbsteintritt
Lid 1: selbsteintritt mag als de inhoud zo nauwkeurig vaststaat dat belangenstrijd is uitgesloten.
Lid 3: indien de lastgever een natuurlijk persoon is die niet handelt in beroep of bedrijf (een particulier),
moet voor selbsteintritt altijd schriftelijke toestemming gegeven worden, anders vernietigbaar.
Samenloop selbsteintritt en dienen van twee heren: als een lasthebber als wederpartij van de lastgever
optreedt, daarbij in eigen naam handelt (selbsteintritt), maar voor rekening van die andere lastgever. Dan zijn
art. 7:416 en art. 7:417 BW allebei van toepassen. De samenloop dus als de lasthebber middelijk de tweede
heer dient.
De uitzondering van lid 1 komt voornamelijk voor bij soortzaken, niet echt bij individueel bepaalde zaken of
dienstverlening. Let op, het lid beschermt niet echt tegen elke belangenverstrengeling. Stel lasthebber die
gaat vooraf de vaststelling beïnvloeden, door bijvoorbeeld te adviseren over de prijs (aan de hoge kant). Dan
wordt mede op grond van dat advies de prijs hoog vastgesteld, dan mag selbsteintritt van lid 1. Daarom
argumenten voor het strenger lezen van art. 7:416 lid 1 BW. In die zin dat de lasthebber de inhoud van de te
verrichten rechtshandeling niet ten gunste van zichzelf heeft beïnvloed of kunnen beïnvloeden. Deze ruime
uitleg kan ook op toepassing zijn als de lasthebber informatie verzwijgt, bijvoorbeeld dat het stuk grond snel
voor een hoge prijs doorverkocht kan worden.
Auteur: hoe lossen we de discrepantie tussen deze uitleg en de wettekst op? Door er vanuit te gaan dat, als de
inhoud is beïnvloed (of kon worden beïnvloed), de inhoud niet nauwkeurig vaststond. Met deze uitleg wordt
het achterlaten van informatie niet gedekt. Dan zijn bedrog en dwaling en art. 6:74 BW van toepassing.
Een extra uitzondering op selbsteintritt: een niet-particuliere lastgever kan toestemming geven voor de
selbsteintritt. Een niet-particuliere lastgeving kan namelijk afwijken van art. 7:416 lid 1 en 2 BW (zie MvT).
De toestemming voor selbsteintritt is alleen mogelijk voor een concrete rechtshandeling of voor een reeks
handelingen waarbij mag worden aangenomen dat de lasthebber op de inhoud van de te verrichten
rechtshandeling geen invloed ten eigen bate kan of heeft kunnen uitoefenen.
Voor particulieren geldt lid 1 én lid 3. Dus de inhoud staat nauwkeurig vast én er is toestemming gegeven,
anders vernietigbaar.
Art. 7:416 lid 2 BW: bij middellijke vertegenwoordiging kan selbsteintritt ook gewoon, mits nauwkeurig
vaststaat. (Het zou lijken dat dat niet mag, omdat je twee partijen nodig hebt en die zijn er niet bij
middellijke lastgeving, maar het mag mits aan de voorwaarde is voldaan gewoon).
Lid 4: recht op loon. Als de lastgever voldoet aan de vereisten voor geldige selbsteintritt, heeft hij recht op
loon. De lastgever heeft immers gekregen wat hij van de lasthebber heeft verlangd. Als niet voldaan is aan de
eisen, bijvoorbeeld doordat de particuliere lastgever geen schriftelijke toestemming heeft gegeven, moet
worden aangenomen dat het loon vervalt, naast de mogelijkheid van de vernietiging van de rechtshandeling.
Een andere opvatting doe te zeer afbreuk aan de preventieve werking van de sanctie dat de lasthebber zijn
aanspraak op loon verliest. Steun kan worden gevonden in HR Savills/B&S dat ten aanzien van art. 7:418
BW een vergelijkbare abstracte benadering kiest. Het blijft echter mogelijk dat onder omstandigheden op
grond van de derogerende werking van de redelijkheid en billijkheid de sanctie geen toepassing vindt.
