Bronnen van strafprocesrecht en domeinen van opsporing
Inhoudsopgave
2019 - Week 1: Algemene inleiding, bronnen van het strafprocesrecht.................................1
2019 - Week 2: Deelnemers aan het strafproces.................................................................12
2019 - Week 3: Dwangmiddelen, positie van de RC............................................................26
2019 - Week 4: Voorlopige hechtenis...................................................................................43
2019 - Week 5: Het beleid van het OM, vervolgingsbeslissingen, dagvaarding en ZSM. Art.
12-procedure en beslissingen omtrent in beslag genomen voorwerpen..............................61
2019 - Week 6: Bewijs..........................................................................................................73
2019 - Week 7: De tenlastelegging, grondslagleer & interpretatiekwesties.
Beslissingsschema’s artt. 348 en 350 Sv.............................................................................92
2019 - Week 8: Motivering van het vonnis.........................................................................107
2019 - Week 1: Algemene inleiding, bronnen van het
strafprocesrecht
Verplichte literatuur:
- G.J.M. Corstens, bewerkt door M.J. Borgers en T. Kooijmans, Het Nederlands
strafprocesrecht, 9e druk, Deventer: Kluwer 2018:
hoofdstuk I, par. 2 t/m 5
hoofdstuk II
hoofdstuk III
hoofdstuk X par. 1 (tot aan ‘optreden van burgers’, p. 305), par. 2 en 3
hoofdstuk XII par. 1
- Concept Wetsvoorstel tot vaststelling van Boek 1 van het nieuwe Wetboek van
Strafvordering, Strafvordering in het algemeen, Memorie van Toelichting,
Hoofdstuk 1 (p. 4 t/m 14)
Aanbevolen literatuur:
- G.J.M. Corstens, bewerkt door M.J. Borgers en T. Kooijmans, Het Nederlands
strafprocesrecht, 9e druk, Deventer: Kluwer 2018:
hoofdstuk X par. 1, vanaf ‘optreden van burgers’, p. 305
hoofdstuk X par. 4
Leerdoelen:
1
, Bronnen van strafprocesrecht en domeinen van opsporing
De deelnemers kunnen na bestudering van de literatuur en de jurisprudentie en na
actieve deelname aan de colleges:
a. de plaatsbepaling en het doel van het strafprocesrecht beschrijven;
b. de bronnen en uitgangspunten die ten grondslag liggen aan het Nederlandse
strafprocesrecht beschrijven;
c. ontrafelen hoe deze bronnen zich tot elkaar verhouden;
d. beredeneren wat er wordt bedoeld met consensuele procedures/klassieke
afdoening;
e. uitleggen welke betekenis moet worden toegekend aan art. 1 Sv;
f. beoordelen wanneer sprake is van strafvordering en van opsporing (art. 132a
Sv);
g. beredeneren welke betekenis het opsporings- en strafvorderingsbegrip heeft;
h. de diverse domeinen van opsporing herkennen en toepassen.
Vragen
a. Wat houdt strafvordering in?
Strafvordering bestaat uit opsporing, vervolging en tenuitvoerlegging. Het is de formele/
processuele kant van het strafrecht. Strafvordering is de waarheid achterhalen en
berechten.
2019: formeel strafrecht, uitvoering, procedure om iemand strafbaar te stellen, straffen,
OvJ, politie, rechter. De gehele procedure in strafzaken: opsporing, vervolging en
tenuitvoerlegging (= bij eerste jaar bij sancties en executie). Tenuitvoerlegging niet in
dit vak maar in master bij sanctierecht.
b. Wat zijn dwangmiddelen?
Bevoegdheden die daadwerkelijk inbreuk maken op de rechten en vrijheden van
burgers/personen in het kader van strafvordering. Als iemand toestemming heeft
gegeven om het dwangmiddel uit te oefenen noemen we het geen dwangmiddel meer.
Bv. inbeslagneming, gegevens opnemen, telefoontap, inverzekeringstelling etc.
2019: bevoegdheden die niet alleen tegen verdachte kan worden aangewend maar ook
tegen derden. Dwangmiddelen ihkv strafvordering en die maken daadwerkelijk inbreuk
op rechten en vrijheden van burgers. Tenuitvoerlegging is uitgesloten, dat is geen
dwangmiddel (recht op vrijheid beperkt) maar dat is ten uitvoering. Dwangmiddelen
gaat over opsporing en vervolging. Alles in de wet zetten? Bij strafvordering vaak
zware inbreuken op je vrijheid, bij inverzekeringstelling word je in de cel gestopt dus
het is vreedzaam om dat in de wet te zetten. Niet alleen logisch maar ook verplicht ogv
2
, Bronnen van strafprocesrecht en domeinen van opsporing
legaliteitsbeginsel (alleen op de wijze bij de wet voorzien, art. 1 Sv). Dat mag in
beginsel niet.
c. Wat is opsporing en welke varianten zijn daarin denkbaar? Motiveer uw
antwoord.
Opsporing is het onderzoek doen naar aanleiding van strafbare feiten onder gezag van
de OvJ met als doel het nemen van strafvorderlijke beslissingen (art. 132a SV).
Klassieke domein: redelijk vermoeden van een gepleegd strafbaar feit
- voltooid SF
- strafbare poging
- strafbare voorbereiding
Verdenking: soms verdachte in de zin van 27 Sv aan te wijzen.
Doel: opheldering en sanctieoplegging. Inzet van alle dwangmiddelen is toegestaan
(mits aan voorwaarden voor inzet is voldaan)
Domein van het georganiseerd verband: redelijk vermoeden dat:
- in georganiseerd verband
- misdrijven als bedoeld in 67 lid 1 Sv
- worden beraamd/gepleegd
- die gezien hun aard of samenhang met andere misdrijven een ernstige inbreuk op de
rechtsorde opleveren (conform 126o Sv)
Doel: zicht krijgen op criminele organisatie
Inzet: BOB-bevoegdheden (bijzondere opsporingsbevoegdheden) toegestaan, (126o
Sv e.v. mits aan voorwaarden van inzet is voldaan).
Terroristische domein:
- aanwijzingen van terroristisch misdrijf
- doel: voorkomen van terroristische misdrijven
- beperkte inzet bevoegdheden, zie 126zd e.v. Sv
In het terroristisch domein zijn er beperkte mogelijkheden, in het
georganiseerde verband meer mogelijkheden en in het klassieke domein is alles
mogelijk.
3
, Bronnen van strafprocesrecht en domeinen van opsporing
Verkennend onderzoek: 126gg Sv. Onderzoek ter voorbereiding van opsporing.
Volgens Corstens valt het verkennend onderzoek ook onder opsporing.
2019: opsporing, waar denkt de burger aan? Opsporing verzocht, onderzoek naar
strafbare feiten, waarheidsvinding, verdachten/daders. Opsporing is alles nav SF
gepleegd OF poging daartoe. Bv. Moordaanslag, wel geraakt met schieten maar niet
dood. Strafbare voorbereiding zoals alvast locatie bekijken, pistool kopen (= ook
gepleegd SF). Klassieke opsporing, moet er dan verdachte in beeld zijn? Nee,
Alleen een redelijk vermoeden? FOUT, zegt docent niks, redelijk vermoeden idzv art.
27 Sv. Als je een lijk zit liggen met mes in borst zit je ook in klassieke domein want het
is duidelijk dat er SF is gepleegd. Ook al is er geen verdachte. In 1998 Nicky
Verstappen overleden met niet natuurlijke doodsoorzaak, 20 jaar geen VD maar wel
klassiek domein. Voor klassieke opsporing moet er verdenking zijn, redelijk vermoeden
dat er SF is gepleegd maar nog geen VD. Als iemand verdacht wordt van SF is het
klassiek domein (kan en hoeft niet).
Bij klassiek domein niet per se noodzakelijk dat er VD in beeld is!! Kan natuurlijk wel in
beeld zijn.
Redelijk vermoeden van gepleegd SF:
- Voltooid SF
- Strafbare poging of
- Strafbare voorbereiding
Verdenking; soms verdachte idzv art. 27 Sv aan te wijzen.
Doel: opheldering en sanctieoplegging
Inzet van alle dwangmiddelen toegestaan (mits aan voorwaarden voor inzet is
voldaan).
Het doel van deze opsporing is opheldering van de zaak en uiteindelijk een sanctie
opleggen. ALLE dwangmiddelen uit Sv kunnen in beginsel bij de klassieke opsporing
ingezet worden. Bv. Niet bij wildplassen iemand in cel gooien (niet redelijk) maar dat
staat niet in een artikel.
Tegenwoordig vaak strafbare feiten bij motorclubbendes, drugs, afpersing,
mensenhandel maar we weten niet wie en hoe (waarom=geld wsl). Politie en justitie wil
er graag meer van weten, hoe, waar, wanneer, hoe groot enz. Om er meer vat op te
krijgen. Commissie van Traa in 1996 is tweede domein van opsporing mogelijk
gemaakt. Het domein van de georganiseerde misdaad (beramingsfase). Hier moet ook
4
