Dit is een goed overzicht van alle stromingen die besproken worden in het eerste hoofdstuk van Functieleer deel 1, op basis van de cursustekst geschreven door prof Johan Wagemans. Dit is enkel hoofdstuk 1, maar wel een heel belangrijk deel om goed te kunnen voor het examen.
Hoofdstuk 1 functieleer
1.1 Oorspronkelijke definitie
'psychologie' ontstaan door samenvoegen 2 Griekse begrippen; psyche = ziel/geest
en logos = woord/verhandeling
=> zielkunde/ wetenschap van de geest
Geest werd al vroeger in gesch onderscheden vh lichaam
Plato: geest niet onderhevig aan dezelfde wetten als lichaam --> bestaan v
vrije wil
René Descartes: res cognitans vs. Res extensa (geest & lichaam
onderscheiden) --> dualisme
1.1.1 het dualisme
Dualisme = lichaam en geest zijn duidelijk v elkaar gescheiden, 2
afzonderlijke entiteiten
MAAR: mind-body problem: er is toch interactie tussen beiden?
Descartes: interactie gebeurd thv een klier in de kleine hersenen =
epifyse , centraal gelegen & niet gelateraliseerd
--> in epifyse w zenuwprikkels (door externe stimulatie) omgezet in
bevelen die door motorische zenuwen omgezet kunnen w in zichtbare
acties
MAAR dit voorstel is ondertussen al achterhaald; epifyse zorgt voor
productie melatonine
Vb: pupil
o Verkleint wnr licht fel w, vergroot wnr het donker w --> fysisch proces
o Grootte v pupilopening = maat v interesse --> psychologisch proces
=> meetbare reactie kan fysische maar ook psychologiche oorzaak
hebben
1.1.2 het monisme
Monisme = geest & lichaam zijn 2 aspecten van 1 entiteit
--> ontstaan door het bestaan van interacties en de ontevredenheid met
verschillende vormen interactionisme dr ontbreken v details
2 vercshillende visies:
A. Materialisme
Nadruk op onthologisch aspect (de aard v het zijn): alleen het
fysische bestaat echt
Epistemologisch (wat we kunnen kennen): we kunnnen enkel &
alleen het fysische echt wetenschappelijk bestuderen
=> vorm v reductionisme: alles w tot 1 soort werkelijkheid
herleid
B. Idealisme
Nadruk op epistemologische aspect: we kennen de werkelijkheid
enkel via onze zintuigen & ons eigen denken
=> vorm v solipsisme: elke geest zit opgesloten in een 'bubbel', met
eigen leef-en betekeniswereld, de enige geest die bestaat is die van de
waarnemer, alles er rond wordt verzonnen door die geest
Onthologische aspect: alles in de natuur heeft een ziel
=> panpsychisme
, Belangrijke voorstander: Gustav Fechner (1801-1887)
o Fysische & psychische zijn 2 facetten v hetzelfde
--> beeldspraak: cirkel is eig altijd zowel hol als bol, hangt ervan af of
je langs binnen of langs buiten kijkt:
o Vanbinnenuit gekeken (subj standpunt): denken komt vanuit de geest
o Vanbuitenuit gekeken (wetensch standpunt): denken komt voort uit het
orgaan de hersenen
o 'Elemente der Psychophysik" (1860) nieuwe discipline: psychofysica -->
mijlpaal
1.2 Hedendaagse definitie vanuit visie op complexiteit van de
psychologie
Mentale processen zijn gebonden aan fysische systemen, maar zijn niet te
herleiden/reduceren tot fysische processen => mentale processen bestaan en
moeten dus ook bestudeerd w om menselijk gedrag te verklaren
Psychologie = wetenschap van het gedrag en de factoren die dit
beïnvloeden
Gedragsdeterminanten; fysisch/ mentaal, zichtbaar/ verborgen --> vaak
complexe wisselwerking, interacties met eigen dynamisch verloop
1.2.1 Voorbeelden complexe wisselwerking in psychologie
A. Rorschach inktvlekkentest - Hermann Rorschach (1884-1922)
'Psychodiagnostik' 1921: persoonlijkheid testen adhv inktvlekken
(pareidolia = het zien v beteknisvolle vw in vormloze prikkels))
Elke betekenis in betekenisloze prikkel moet v persoon zelf komen;
steekt deel v zijn persoonlijkheid in antwoord (centrale
veronderstelling)
Factoren / grafische elementen:
Vorm: voldoende ambigue om meerdere interpretaties toe te
laten maar ook voldoende duidelijk om een interpretatie toe
te laten (niet vormloos, ook niet te duidelijk --> ons brein is
voortdurende op zoek naar gekende patronen in toevallige
structuren
Symmetrie: vernietigt indruk v toeval, makkelijke (globale)
interpretaties
Figuur-achtergrond omkering: witruimte , kleur op voorgrond
bepaald soms wat je ziet, zet andere kleur eens op voorgrond
Kleur: minder intellectueel, lokt meer emotionele responsen
uit (color shock, bv rood = bloed, geweld)
=> Interpretatie v/e onduidelijke prikkel w door meerder processen
beïnvloed
Goede wetenschap moet AL deze processen in rekening houden
(Rorschach dus wat kortzichtig)
Opsplitsing: (goede wet: eerst nomothetisch, dan pas idiografisch)
Nomothetische benadering = zoeken naar algemene wetten die
gelden voor iedereen
Idiografische benadering = zoeken naar specifieke factoren,
verschillend per individu
B. Hawthorne onderzoek - arbeids en organisatiepsychologie
Dorpje in VS, jaren 20, jonge meisjes werken in fabriek
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper josefienwellens. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €5,46. Je zit daarna nergens aan vast.
