Rechtsbescherming tegen de (administratieve) overheid
Dit is een samenvatting van de lessen publiek procesrecht door Sabien Lust. De structuur van het boek (helemaal gelezen) en de slides worden gevolgd en zijn aangevuld met mijn notities.
GESLAAGD in 1ste zit!!!
[Meer zien]
Laatste update van het document: 5 maanden geleden
Samenvatting publiek procesrecht gedoceerd door Sabine Lust
Alles voor dit studieboek
(2)
Geschreven voor
Universiteit Gent (UGent)
Bachelor in de Rechten
Procesrecht
Alle documenten voor dit vak (32)
1
beoordeling
Door: decrsarah • 5 maanden geleden
Verkoper
Volgen
XX1607
Ontvangen beoordelingen
Voorbeeld van de inhoud
PUBLIEK PROCESRECHT
1
,INLEIDING - begrippen
Mens = sociaal wezen → Leeft in groep (= gemeenschap = doelmatig samenlevingsverband = une
société)
• Gezag = noodzakelijk
• In een Staat: uitgeoefend door de overheid
• Conflict tussen individuele vrijheid & gezag + tussen burger & bestuur
• Oplossing in Westerse wereld: Rechtsstaat
Rechtsstaat
= het regime waarin de gezagsdragers zijn gebonden door het objectieve recht waarvan zij toepassing
moeten verzekeren, en hun macht is beperkt door de individuele rechter van de burgers.
→ politiestaat = het regime waarin de gezagsdragers een principieel onbegrensde macht
hebben, een onbeperkte bevoegdheid om het maatschappelijk leven geheel te regelen,
desnoods met geweld.
Kenmerkend rechtsstaat:
• Administratief legaliteitsbeginsel: gebondenheid van de overheid aan het recht als zodanig
1. Elk overheidsoptreden moet een juridische grondslag hebben
= het toegewezen karakter van de bevoegdheden van de overheid
2. Rechtmatigheidsbeginsel
= de administratieve overheidshandelingen moeten overeenstemmen met elke
rechtsregel van een hogere rang (materiële wetten, het gewoonterecht en de
algemene rechtsbeginselen)
Legaliteitsbeginsel vereist handhaving:
• Noodzaak aan rechtsdwang
• Rechtsdwang soms niet mogelijk
• Conclusie:
o Afdwinging van het recht moet ruimer worden bekeken dan de letterlijke dwang tot
rechtsconform gedrag
o Afdwinging van het recht moet worden beschouwd als het aanwenden van
technieken om rechtsschendingen te voorkomen (= rechtshandhaving ) of te
herstellen (= sanctionering)
• Rechtsbescherming= het geheel van technieken die erop gericht zijn te voorkomen dat
rechten worden geschonden en/of geschonden rechten te herstellen
2
,Rechtsbescherming tegen de overheid:
• Overheid = belast met de behartiging van het algemeen belang
• Belang rechtsbescherming tegen overheid toegenomen
o 19e eeuw: nachtwaker → taak beperkt tot handhaven openbare orde en veiligheid
o 20ste eeuw: verzorgingsstaat → Actievere rol OH in sociale en economische leven
o Probleem: enkel de overheid kan voorzien in rechtsbescherming tegen de overheid
(dus tegen haar eigen optreden)
• Overheid = feitelijk + juridisch veel machtiger dan de individuele burger
• Cf. Instrument van de administratieve rechtshandeling = bestuurshandeling
• Eenzijdig verbindende beslissingen
• Zij schept gezagshalve, dit is zonder toestemming van de betrokkene, rechten
en verplichtingen
• Privilège de la décision exécutoire
• Onmiddelijke uitvoerbaarheid
• Wijzigt de rechtsorde door haar enkele uitvaardiging
• Gedwongen tenuitvoerlegging: slechts mogelijk indien de wet daarin voorziet
• De overheid kan de rechtsonderhorige maar met dwang aanzetten tot
gehoorzaamheid nadat een rechter haar daartoe de toestemming heeft
gegeven.
• Privilège du préalable (‘voorrecht van het voorafgaande’) → obéir d’abord, réclamer
ensuite
• Een administratieve beslissing wordt gelijkvormig te zijn met de wet ->
rechtmatigheid moet evenwel bewezen worden
• Omkering procesinitiatief: de burger moet een overheidsbevel in beginsel
gehoorzamen, ook al is het onwettig. Hij moet zich tot de rechter wenden
wanneer hij meent dat een overheidsbeslissing niet rechtmatig is.
→ De gehoorzaamheidsplicht blijft bestaan zolang de rechter daar niet
anders over heeft beslist
• Bestuursgeschil = geschillen tussen burger en bestuur of tussen besturen onderling over
handelingen die in beginsel uitgaan van een administratieve overheid en door het
publiekrecht worden beheerst.
3
,Technieken van rechtsbescherming
Preventieve rechtsbescherming vs. rechtsbescherming a posteriori
Rechtsbescherming door:
➔ “Wetgevende” overheid (vertegenwoordigende organen) → politieke rechtsbescherming
Einddoel: rechtsherstel
Kwaliteit van de rechtsstaat staat of valt met de kwaliteit v/d geboden rechtsbescherming
Rechtsbescherming bereikt doel pas ten volle indien zij leidt tot rechtsherstel
= ongedaan maken van rechtsverstoring door creëren van een toestand zoals deze zou hebben
bestaan indien er geen rechtsverstoring was geweest
• Rechtsherstel: repressief optreden (recht is reeds geschonden)
o In natura
o Bij equivalent = schadevergoeding
• Rechtsbescherming; repressief (geschillen reeds ontstaan) + preventief (voorkomen van
geschillen
HOOFDSTUK 1: PREVENTIEVE RECHTSBESCHERMING
Afdeling 1: Inleiding
Uitbouw “administratieve procedure in niet-betwiste zaken”
= het geheel van modaliteiten die het bestuur in acht moet nemen bij het uitwerken van een
bestuurshandeling
• Doel: zorgvuldige besluitvorming
• Toepassing: formele inspraakmogelijkheden voor de burger
• Toepassing: beginselen van behoorlijk bestuur
4
, Evolutie:
• Algemeen deel bestuursrecht, maar nog geen “algemene wet bestuursrecht”
• Belangrijke plaats voor rechtspraak: beginselen van behoorlijk bestuur
• Wetgevende initiatieven:
o Disparate materiegebonden bepalingen
= specifieke regels, waarvan de toepassing beperkt blijft tot die specifieke
materie die in de desbetreffende wetgeving wordt geregeld
o Algemene wetgevende initiatieven: formele motiveringsplicht en
openbaarheidswetgeving
= niet materie/sector gebonden (niet enkel toepasbaar in 1 rechtstak)
• Traditioneel vooral aandacht voor repressieve rechtsbescherming
o Een zorgvuldig tot stand gekomen bestuurshandeling zal in de regel minder tot
geschillen aanleiding geven dan een slordig optreden.
o In de regelgeving wordt steeds vaker formeel ruimte gelaten voor de
rechtszoekende om reeds tussen te komen in het besluitvormingsproces nog
voor de bestuurshandeling definitief is gestart
▪ vb. openbare onderzoeken
HOOFDSTUK 2: RECHTSBESCHERMING A POSTERIORI
Afdeling 1: Inleiding
Rechtsbescherming a posteriori = rechtsbescherming eens een bestuurshandeling is gesteld
Indeling naargelang instantie die rechtsbescherming biedt:
• Politieke rechtsbescherming
• Administratieve rechtsbescherming
• Jurisdictionele rechtsbescherming
(-> verschil niet altijd duidelijk aangezien sommige organen verschillende soorten bevoegdheden
hebben)
Afdeling 2: Politieke rechtsbescherming
= bescherming door democratisch verkozen organen op de diverse beleidsniveaus
Bv. De Kamer van Volksvertegenwoordigers en de Senaat, de diverse deelstatenparlementen, de
provincieraden, de gemeenteraden, …
5
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper XX1607. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €9,96. Je zit daarna nergens aan vast.
