College aantekeningen
Middeleeuwse geschiedenis - College aantekeningen deel II
- Instelling
- Universiteit Leiden (UL)
Middeleeuwse geschiedenis. Aantekeningen van ieder college voor deeltentamen II.
[Meer zien]Voorbeeld 3 van de 17 pagina's
Voorbeeld 3 van de 17 pagina's
In winkelwagengesponsord bericht van onze partner
1 beoordeling
Door: fabianpechler • 6 maanden geleden
Voorbeeld van de inhoud
Middeleeuwse Geschiedenis 2019College 7 (25-03-2019)
Religieuze vernieuwing
Vanaf 11de eeuw 1e hervormingsbeweging: Kerk probeert zich los te maken van wereldlijke
macht & invloeden. De hervormingsbeweging komt dus vanuit de kerk zelf.
Bijv. Aristocratie had hierbij veel invloed, omdat zij eigen kerken stichtten voor hun
eigen zielenheil.
Kritiek: de kerk is te wereldlijk geworden. Ook ligt er teveel nadruk op beheer van
landgoederen, politieke en administratieve taken. Er vond een algemene verslapping van de
religieuze toewijding plaats. De macht van de aristocratie moest teruggedrongen worden (bijv.
hun zonen mogen niet zomaar meer in kloosters).
= Hervormingen 11de eeuw
Religieus, maar ook politiek. De kerk zegt dat zij boven de wereldlijke macht staat (=
paradoxaal).
2 figuren belangrijk in deze elfde-eeuw-hervormingsbeweging:
- Paus Leo IX
- Paus Gregorius VII
Investituurstrijd (in Canossa) 11de eeuw: strijd tussen keizer & paus. Wereldlijke macht vs.
geestelijke macht.
‘Hervorming’ = terugkeer naar de zuivere wortels, terugkeer naar de zuivere idealen van de
kerk.:
Herstel vrijheid van de kerk (t.o.v. wereldlijke macht) = herstel autonomie.
Reiniging van vervuiling van de kerk.
Agenda zie ppt.
Gevolgen hervormingen 11de-12de eeuw (zie ppt). Dit zijn ook gevolgen van bijv.
economische groei, en de groei van steden, etc. Dit is allemaal met elkaar verbonden.
Pauskeuze: manier waarop de Paus gekozen wordt, verandert.
o Aristocratie had eerst veel invloed = maffia-achtige praktijken.
o ‘Volk van Rome’= aristocraten, oude machtige families.
o Vanaf 1059: clerus van Rome wordt vervangen door college van kardinalen.
o Vanaf 1274 wordt dit een geheim beraad: Conclaaf.
Idee hierachter: ze konden zo van buitenaf niet beïnvloed worden door bijvoorbeeld
familieleden, eigen achterban, etc.
Zeggenschap: bisschop, of keizer?
Strijd tussen keizer & paus over aanstelling van de bisschoppen en aanstelling van de keizer
zelf = investituurstrijd.
Veel bisschoppen hadden ook wereldlijke macht over hun eigen territorium: ze hadden
vaak een stuk land. Dit was gunstig voor de Duitse Keizer, maar ongunstig voor de
kerk. = aanleiding Investituurstrijd.
Investituurstrijd: sleutelbegrippen zie ppt.
Kern investituurstrijd zie ppt.
1
,Leidde uiteindelijk tot de Gang naar Canossa (1077).
Paus doet de Keizer in de ban (betekent dat je rechtstreeks naar de hel zou gaan). De eigen
leenmannen van de keizer dreigen in opstand te komen tegen de keizer zelf.
Zijn eigen rijk komt dus tegen Hendrik in opstand.
Uiteindelijk wint de wereldlijke macht, omdat hij veel macht blijft houden.
1122 Concordaat van Worms = compromis.
Bisschoppen worden voortaan gekozen door de belangrijkste geestelijken van het bisdom =
kanunniken. = openbaar en dus beïnvloedbaar. Maar toch bleef de koning vaak de vinger
in de pan houden!
Hiërocratie: claim hoogste gezag van de paus: hij heeft de sleutel tot de hemel. Paus doet
pogingen om gezien te worden als de hoogste macht.
Instrumenten pauselijke hiëroctratie:
Excommunicatie & interdict/verkettering: de paus kan een heel gebied
excommuniceren, waardoor alle mensen in dat gebied rechtstreeks naar de hel gaan
(=interdict). Het hele gebied wordt de toegang tot sacramenten ontzegt. Dit gaat de
kant op van de wereldlijke macht (als een soort leenheer).
De paus mag als enige een ‘heilige oorlog’ (=kruistocht) starten en de deelnemers
absolutie verlenen.
Paus leenheer (o.a. Van Jan zonder Land).
Paus kroont de keizer.
D.C.: verwijzen naar de schenking van keizer Constantijn aan paus Silvester =
schenking van West-Romeinse Rijk + het benoemen van bisschoppen. Hier wordt
door de kerk in de 11de eeuw naar verwezen, maar is een vervalsing!
Ontstaan pauselijke bureaucratie
Pauselijke staten in Italië gaan zich steeds meer inrichten als een wereldlijke staat (zie
ppt). Deze gebieden indelen volgens een wereldlijke ordening. = Centralisatie =
soort pauselijke monarchie.
Groeiende macht van de paus (zie ppt).
Kerk doet er veel aan om te zorgen dat alleen zij als instituut kritiek mag hebben.
Geestelijkheid hervormen, maar plaatselijke geestelijken hebben daar geen zin in. De
kerken voelen zich bedreigd, omdat leken kritiek hebben op de sacramenten.
Augustinus: werking sacramenten onafhankelijk van het gedrag van de priester.
Kerk wil alleen zelf kritiek hebben!
Ook hervormingsbewegingen binnen het klooster vanaf de 11de eeuw
‘We zijn afgeweken van het vroegere ‘woestijn ideaal’. Die monniken zonderden zich
echt helemaal af van de rest van de wereld.’
o Paradoxaal: klooster met strenge leer klooster wordt populair meer aristocraten
die erheen gaan rijkdom groeit kritiek.
o Reformatie kloosterwezen: losmaken van wereldlijke invloed. klooster van Cluny.
o Aanklacht tegen dit klooster: ‘ze zijn veel te rijk & succesvol’.
o Hierna worden er meerdere andere kloosters gesticht:
o Chartreuse (1100): hele strenge orde. Orde van de kartuizers iedere monnik heeft
zijn eigen cel met eigen moestuintje. De hele week is geweid aan gebed & arbeid,
zonder te spreken met de andere broeders. Je mag maar één keer per week met elkaar
praten.
o Zie ppt voor andere kloosterordes die erg streng in de leer zijn.
2
, 5 soorten kloosterlingen zie ppt.
Nieuwe religieuze idealen:
Dichter bij Christus komen = Imitatio Christi. Het leven van Christus moet je zelf
navolgen: liefdadigheid, leven in armoede, zelfgeseling.
Identificatie moederrol Maria en lijden van Jezus.
Meer mensen willen teksten lezen.
Verering van lichaam en bloed van Christus: corpus mysticus Christi. Belichaming van
religieuze idealen. Christus’ lichaam als politieke en religieuze metafoor.
Pax Christi: nadruk op vrede binnen het Christendom, tussen christenen. Alleen geweld
tegen ketters.
Corpus Christi: optochten die populair zijn (lichaam van Christus staat centraal).
Vanaf 13de eeuw Maria als rouwende moeder of Maria met baby Jezus. = Makkelijker om
je mee te identificeren als leek. Grotere rol voor leken!
Zie ppt.
3
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper ElineSikkema. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €5,49. Je zit daarna nergens aan vast.
Is Stuvia te vertrouwen?
4,6 sterren op Google & Trustpilot (+1000 reviews)
Afgelopen 30 dagen zijn er 67866 samenvattingen verkocht
Opgericht in 2010, al 14 jaar dé plek om samenvattingen te kopen